Putin-Trump buluşmasının trajik sonucu: Ruslar Alaska’yı Conilere bıraktı!
Dünya medyası birkaç gün önce, ABD ve Rusya devlet başkanlarının 5 saat süren Alaska zirvesine kilitlenmişti. İki lider, ABD'nin Alaska eyaletindeki Anchorage kentinde yer alan Elmendorf-Richardson askeri üssünde bir araya geldi. Zirve öncesinde bazı Avrupalı liderler, Trump’a Ukrayna savaşıyla ilgili kendi beklenti ve kaygılarını içeren ön bilgiler iletmişti. Kamuoyuna ise zirvenin ana gündeminin, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi ve taraflar arasında kabul edilebilir bir barış zemini oluşturulması olduğu empoze edildi.
Ancak görüşmenin gerçek gündemi, Avrasya ile Atlantik blokları arasında güç paylaşımının yeniden tasarlanmasıydı. Moskova-Washington hattındaki bu buluşma, Avrupa’nın stratejik geleceğinin Avrupalı aktörler olmaksızın belirlendiğini ortaya koydu. Enerji koridorlarından askeri nüfuz alanlarına kadar uzanan geniş bir coğrafyada artık Avrupa belirleyici bir güç olmaktan çıkıyor.
Zirvenin Alaska’da yapılması da sembolik bir mesaj taşıyordu: Soğuk Savaş’ın iki kutbu, kutup bölgesinde dünya düzeninin yeni parametreleri üzerinde uzlaşı arıyor. Ukrayna dosyası yalnızca görünen başlıktı; arka planda Çin’in Pasifik’te kurduğu yeni ekonomik düzen, Kuzey Kutbu’ndaki enerji rezervleri ve Orta Asya’daki nüfuz mücadelesi de masadaydı. Avrupa başkentlerindeki huzursuzluk da bu yüzden: kıtanın geleceği, dünyanın diğer ucunda iki büyük güç tarafından şekillendiriliyor.
Avrupa bu pazarlıktan dışlanmış olmanın rahatsızlığını derinden hissediyor. ABD’ye stratejik bağımlılık içinde olan Avrupa ülkeleri ile Zelenskiy yönetimi arasında ciddi bir huzursuzluk oluşmuş durumda. Avrupalı jeopolitik uzmanların ilk tepkileri, bölgesel hayal kırıklığının derinleştiğine işaret ediyor.
Tarihsel tecrübeler, sistem dışına itilen güçlerin radikalleşmeye eğilimli olduğunu gösteriyor. Bu nedenle Avrupa siyaseti şu anda son derece kırılgan bir evreden geçiyor. Kararlar aceleyle alınıyor, stratejik sabır ve uzun vadeli düşünme becerisi geri plana itiliyor.
Avrasya cephesinden bakıldığında, bu görüşme, Rusya’nın Ukrayna sahasından sonra Kafkasya ve Orta Asya’da yeni pozisyonlar alacağının işareti olarak da okunabilir. Dolayısıyla Alaska Zirvesi, Batı ittifakının çözülmesine hız kazandıran kritik bir jeopolitik kırılmayı temsil ediyor.
Trump yönetimi, zirve için neden Alaska’yı tercih etti?
ABD’nin federal devlet yapısı, 50 eyalet ve ayrıca başkent Washington’u içeren “District of Columbia”dan oluşur. Alaska da bu eyaletlerden biridir. Ancak coğrafi olarak ana karadan kopuk oluşu, sert iklimi ve stratejik açıdan askeri üsler dışında çok fazla diplomatik aktiviteye alışık olmaması sebebiyle, uluslararası zirveler için akla gelen ilk yer değildir. Uzaklık, ağır kış şartları ve sivil altyapının sınırlılığı göz önünde bulundurulduğunda, “Neden Alaska?” sorusu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
O halde asıl üzerinde durulması gereken nokta şudur: Trump yönetimi böyle sembolik önemi olan bir buluşma için neden özellikle Alaska’yı tercih etti? Bu seçim, diplomatik bir nezaketten ziyade, Moskova’ya verilen stratejik mesajların bir parçası olabilir mi? Zira Alaska, tarihsel olarak bir dönem Rusya’ya ait olan ve 1867’de Amerika tarafından satın alınan bir toprak parçasıdır. Yani bu toprak, iki ülke ilişkilerinde psikolojik sınır hattı işlevi görmeye devam etmektedir. Trump’ın bu tercihi, “Biz bu bölgedeki varlığımızı sembolik olarak da hatırlatıyoruz” anlamına gelen jeopolitik bir göndermedir.
Ayrıca Anchorage’taki Elmendorf-Richardson askeri üssünün seçilmiş olması da tesadüf değil. Diplomasi kelimesi kullanılsa da görüşme, kuvvet gösterisi alt metniyle kurgulanmış bir sahnedir. Zirvenin Washington’da değil, askeri birliklerin gölgesinde yapılmış olması hem Amerikan kamuoyuna hem de Rus delegasyonuna verilen örtülü bir mesajdır: “Biz masadayız ama gücümüz de burada.”
Alaska, ABD ve Rusya arasında yeni çatışma bölgesi olmaktan çıktı!..
Rusya Federasyonu Başkanı Putin, 17 Nisan 2014’te yaptığı bir konuşmada, Alaska’nın ABD’ye ait olmasını tartışmaya açmıştı. Alaska toprakları, 30 Mart 1867'de Washington'da imzalanan ve 28 Mayıs'ta Senato tarafından onaylanan bir anlaşmayla 7 milyon 200 bin ABD Doları karşılığında Amerika Birleşik Devletleri'ne devredilen Amerika'daki eski Rus topraklarından oluşturuldu... Resmi transfer 11 Kasım 1867'de gerçekleşti.
Putin'in Alaska'nın ABD'ye satışını "yasadışı" olarak nitelendiren bir kararnameyi imzaladığı iddiasını gündeme taşıyan bir gazetecinin sorusuna, ABD Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcüsü Yardımcısı Vedant Patel, düzenlediği brifingde, "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Alaska'yı alamayacak" şeklinde yanıt vermişti.
Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dimitri Medvedev, ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir temsilcinin Rusya'nın Alaska Yarımadası'nı geri alamayacağı yönündeki sözleri üzerine “Bir Dışişleri Bakanlığı temsilcisine göre Rusya, 19. yüzyılda ABD'ye satılan Alaska'yı geri alamayacak. Tamam, artık her şey bitti. Ve Alaska'nın bir gün bizim olacağını umuyorduk. Artık savaş kaçınılmaz” ifadelerini kullanmıştı.
Rus lider Vladimir Putin, “Rusya'nın tarihi varlıkları” hakkında bir kararname yayınlamıştı. Putin'in kararnamesi, Rusya Çarlık Devleti ve Sovyetler Birliği'nin eski toprakları da dahil olmak üzere Rus yabancı varlıklarının tescili ve "yasal korunması" için fon tahsisini öngörüyordu. Alaska Zirvesine kadar Putin Rusya'sında “Alaska vatandır” havası esiyordu. Rüzgâr bir anda tersine esmeye başladı.
Rus lider, Alaska zirvesine katılmakla tüm bu iddialardan vazgeçti. Alaska’nın ABD’nin olduğu tescillendi. Birkaç yıl önce “Rusları Alaska krizinde desteklemeliyiz” demiştim. Ne de olsa Slav ve Türklerin ortak atası İskit/Sakalar olduğundan söz etmiştim. O halde en az Ruslar kadar Türklerin de; Ala Saka’ların adlarını verdikleri, tamgalarını kazdıkları Alaska’da haklarının var olduğunu belirtmiştim. Demek ki Ruslar geri çekildiğine göre Türkler, Alaska için ABD ile mücadele edecek.
Alaska ne ABD’nin ne Rusya'nın! Alaska Türklerin!..
Merhum eski milletvekillerinden Sakaryalı Yalçın Koçak ile bir görüşmemiz esnasında söz nasıl olduysa Alaska’ya geldi. Rahmetli, Alaska yer adının Saka Türklerinden geldiğini, açılımının ala + Saka olduğunu hatta ABD yerlisi Kızılderililerin ilk atalarının Sakalar olduğunu söylemişti.
Alaska yer adı; İskitlerin bir boyu Aleut dilinden bir deyim olan alaxsxaq'dan türetilmiştir, anlamı "ana yer" veya daha açık bir şekilde “denizin eylemi yöneltilen nesne”dir. Aynı kökten türetilmiş olan bir Aleut kelimesi olan “Alyeska” olarak da bilinir, "büyük toprak" demektir.
Eski Farsça Sakā, Yunanca Σάκαι, Latince Sacae, Sanskritçe शक (Śaka) kelimelerinin kökeni İrani kökenli bir sözcük olan ve "gitmek, dolaşmak" ile "göçebe" anlamlarına gelen sak- kökünden gelir. ASaka dili, İskit dilinin bir parçasıydı. Sak, Farsça bir fiil kökü olup "dolaşmak" demektir. Sakā'daki “A” sesi, onu çoğul yapar ve "dolaşanlar" anlamındadır.
Saka etimolojisi ile ilgili başka bir görüş; “Çağ’ın Sanskritçe karşılığı Saka'dır, bu da aslında İskit manasındadır.” Önceleri atlı barbar bir savaşçı Türk sürüsü olarak adlandıran İskit/Sakaların ismi ile çağların bitişini, başlayışını adlandırıyorlarmış. İskit ismi, eski Yunanlıların onlar için kullandığı addan türemiştir. İskuzai veya Askuzai, Asurluların onlara verdiği isimdi. Eski Persler, İskitler de dahil olmak üzere Avrasya bozkırındaki tüm göçebeler için Saka terimini kullanıyorlardı. Bu nedenle Saka adının eski Farsça olduğu sanılıyor.
Ala/Saka -Alaska Türktür Türk kalacak!
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://www.interfax.ru/russia/1042589
https://www.bbc.com/news/articles/c4gj9er0x0zo
https://www.rbc.ru/rbcfreenews/68a279b59a79473b0c8fd1c2
https://www.stern.de/p-user/checkout/O_2VT7FQ6SBCE7J2L7XP
https://edition.cnn.com/2025/08/15/politics/takeaways-trump-putin-summit-alaska
https://www.deutschlandfunk.de/alaska-geschichte-trump-putin-gipfel-ukraine-100.html
https://www.dw.com/ru/stali-izvestny-detali-trebovanij-putina-na-sammite-s-trampom/a-73667070
https://www.pbs.org/newshour/show/what-trump-and-putin-said-and-didnt-say-after-their-meeting-in-alaska
https://www.abc.net.au/news/2025-08-17/trump-putin-due-in-alaska-as-day-of-ukraine-summit-arrives/105657464
https://www.lemonde.fr/international/article/2025/08/15/l-alaska-un-petit-air-de-russie-en-amerique_6629685_3210.html
https://www.merkur.de/wirtschaft/russland-jubelt-ueber-alaska-doch-harte-trump-abfuhr-fuer-putin-bleibt-nicht-verborgen-93886546.html
https://www.france24.com/fr/am%C3%A9riques/20250816-ce-qu-il-faut-retenir-sommet-guerre-ukraine-trump-poutine-alaska-zelensky-europe