Moskova freni: Büyükelçi iptali ve düşen Türk uçağı!
Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Vladimiroviç Putin, birkaç gün önce hem Ankara hem de Moskova’daki diplomatik çevreleri şaşkına çeviren bir karara imza attı. Rus medyasında yer alan haberlere göre, Aleksey Yerhov’un yerine Ankara Büyükelçisi olarak atanacağı duyurulan Sergey Vasileviç Verşinin’in tayin kararı aniden geri çekildi. Yani diplomasi dilinde söylersek, tayin kararı iptal edildi.
Oysa ki Verşinin’in 2026 Ocak ayında Ankara’daki görevine başlaması bekleniyordu. Uzun yıllardır Birleşmiş Milletler ve Dışişleri Bakanlığı bünyesinde kritik görevler yürütmüş olan Verşinin, Kremlin’in “bölgesel denge diplomasisi” açısından önemli bir isimdi. Onun gelişi, Ankara–Moskova hattında yeni bir sayfanın işareti olarak görülüyordu. Ancak görünen o ki Moskova’da rüzgâr son anda tersine döndü.
Bu karar sadece bir tayin iptali değil, Rus diplomasisinin Türkiye dosyasındaki iç gerilimlerin de yansıması olabilir. Putin’in, özellikle Ukrayna savaşı sonrası bozulan Batı ilişkilerini dengelemek için Türkiye kartına dikkati biliniyor. Fakat Kremlin’deki bazı kliklerin, “Ankara’ya fazla taviz verildiği” görüşünde olduğu da kulislerde konuşuluyor. Verşinin gibi diplomatik tecrübeye sahip bir ismin Ankara’ya gelmesi, bu kliklerin gözünde fazla “yumuşak” bir hamle olarak görülmüş olabilir.
Bir başka dikkat çekici gelişme ise, 3 Ağustos 2019’dan bu yana Rusya’nın İstanbul Başkonsolosu olarak görev yapan Andrey Buravov’un da Moskova’ya çağrılması. Buravov’un da yeni görev yerini beklediği bildiriliyor. Bu durum, Rusya’nın Türkiye’deki diplomatik kadrolarında kapsamlı bir revizyon hazırlığına işaret ediyor olabilir.
-Rusya’nın İstanbul Başkonsolosu olarak görev yapan Andrey Buravov
Putin’in son hamlesi, “bir adım ileri, iki adım geri” misali bir diplomatik stratejiye benziyor. Belki de Kremlin, Türkiye’nin bölgesel pozisyonunu yeniden okumaya çalışıyor. Zira son dönemde Ankara’nın NATO içindeki rolü, Ukrayna’ya yönelik denge politikası ve Orta Doğu’daki etkinliği, Moskova açısından hem fırsat hem de risk barındırıyor.
Rus Büyükelçiliğinin diplomatik misyonu aksatılmadan Aleksei I. Ivanov Elçi-müsteşar, Sergey A. Korıtskıy Elçi-müsteşar ve Tamayev Sergey V. Başmüsteşar, Rosatom Devlet Nükleer Enerji Şirketi Temsilciliği Başkanı tarafından sürdürülüyor.
Ankara’ya atanamayan diplomat Sergey Verşinin:
Mart 2018’den bu yana Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Sergey Vasileviç Verşinin, Türkiye Büyükelçisi olarak Özbekistan’ın Taşkent kentine görevlendirilen Aleksey Yerhov’un yerine atanacaktı.
Açıklamalarında Türkiye ile kurulan diyalog ve iş birliğinin önemine sıkça değinen Verşinin, Ankara’yı “zor ama gerekli bir ortak” olarak tanımlıyordu.
Verşinin daha önce, Rusya Dışişleri Bakanlığı Orta Doğu ve Kuzey Afrika Dairesi Direktörlüğü ile Bakan’ın Ortadoğu Barış Süreci Özel Temsilciliği görevlerini yürütmüştü. Ortadoğu Dörtlüsü müzakerelerinde Rusya’yı temsil eden Verşinin, 2013’ten itibaren Suriye krizinin çözüm sürecinde ve Astana formatındaki görüşmelerde aktif rol oynamıştı.
2 Haziran 2025’te, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Verşinin’in Türkiye’ye büyükelçi olarak atanabileceğine dair haberlere ilişkin bir soruya yanıt verirken, yorum yapmayı reddetmiş ve şu ifadeyi kullanmıştı: “Büyükelçilerin atanması, Cumhurbaşkanı’nın yetkisindedir.”
21 Temmuz 2025’te ise, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Temmuz’da 71 yaşına girecek olan Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Vasileviç Verşinin’in federal devlet memurluğu süresinin 24 Temmuz 2026’ya kadar uzatılmasına dair bir kararname imzalamıştı.
Düşen kargo uçağı Azerbaycan, Karabağ Zaferi'nin 5. Yılının askeri geçit töreninden dönüyordu…
Azerbaycan ordusunun 2. Karabağ Savaşı’nda elde ettiği tarihi zaferin 5. yıldönümü, Bakü’de geniş kapsamlı bir askeri geçit töreniyle kutlanmıştı. Azadlık Meydanı’ndaki töreni, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif birlikte izlemişti. Tören, üç ülkenin milli marşlarının çalınması ve 44 günlük savaşta şehit olan askerler için yapılan bir dakikalık saygı duruşuyla başlamıştı.
Savunma Bakanı Zakir Hasanov tekmil verirken, Cumhurbaşkanı Aliyev “Selam asker” diyerek birlikleri selamlamıştı. Liderler, kendilerine ayrılan bölümden töreni takip etmişti. Azerbaycan ordusunun özel harekât birlikleri, deniz piyadeleri, sınır muhafızları, iç güvenlik birlikleri, Milli Güvenlik Servisi timleri ve askeri okul öğrencileri geçit yapmıştı.
Türkiye’nin 2. Karabağ Savaşı boyunca verdiği desteğin sembolü olarak, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Tören Birliği Komando Taburu da geçitte yer almıştı. İki ülke askerlerinin adımlarındaki uyum, izleyenler tarafından uzun süre alkışlanmıştı. 2. Karabağ Savaşı gazileri de büyük bir coşkuyla meydandan geçmişti.
Pakistan Silahlı Kuvvetleri’ne ait birlikler de törende yer almıştı. Törende Azerbaycan ordusunun modern tankları, zırhlı araçları, uzun menzilli füze sistemleri ve topçu unsurları sergilenmişti. Türk Hava Kuvvetleri’ne ait F-16’lar, geçit töreni kapsamında Bakü semalarında uçmuştu. Azerbaycan’a ait helikopterler ise Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan bayraklarıyla donatılmış şekilde sahneye çıkmıştı.
Azerbaycan buluşması kimi, hangi küresel gücü rahatsız etti?
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından yapılan açıklamaya göre, Türkiye’ye ait bir askeri kargo uçağı Lockheed C‑130 Hercules tipi uçağı, Azerbaycan’dan havalanarak Türkiye’ye dönüş rotasında Gürcistan–Azerbaycan sınırında düştü. Uçak, Azerbaycan’ın Ganja (ya da Gence) bölgesinden kalkış yaptıktan sonra Türkiye yönüne doğru hareket halindeydi.
Kaza yeri, Gürcistan’ın Kakheti bölgesinde, Sighnaghi Municipality sınırlarına yakın bir alan olarak bildirildi. Gürcistan İçişleri Bakanlığı kazanın bu bölgede “yaklaşık 5 km” sınırından içeride gerçekleştiğini duyurdu. Uçakta toplam 20 askeri personel yer alıyordu (mürettebat dahil). MSB tarafından bu sayı açıklandı.
Kazanın hemen ardından Türk, Azerbaycan ve Gürcistan makamları arasında arama‑kurtarma çalışmaları başlatıldı. Gürcistan tarafı da olay yerinde görevlilerle çalışıyor. Görüntülerde, uçağın gökyüzünde spiral çizerek düştüğü, arkasında beyaz/ışık renkli bir iz bıraktığı dikkat çekti. İlk resmi açıklamalarda kazanın nedeniyle ilgili net bir bilgi verilmedi; herhangi bir acil çağrı (distress) yapılmadığı bildirildi.
Gürcistan İçişleri Bakanı Gela Geladze olay yerine giderek inceleme başlattı. Arama‑kurtarma ile soruşturma birimleri sahada bulunuyor. Uçağın Türk radarıyla Gürcistan hava sahasına girer girmez irtibatının kesildiği, acil çağrı yapılmadığı bildirilmiş durumda. Bazı yerel medya kaynaklarında, uçağın hava aracında teknik bir arıza olabileceği yönünde ilk bulgular olduğu, ancak henüz resmi doğrulama yapılmadığı öne sürülüyor. Kazanın ardından Türkiye’den insansız hava aracı (İHA) desteğiyle enkaz ve sahaya erişim çabaları yürütüldüğü bildirildi.
Uçağın tipi ve yaşıyla ilgili uçuş güvenliği açısından önemli bilgiler yer alıyor; kaynaklarda 57 yaşında bir C‑130E tipi olduğu ve Türkiye’de kullanıldığı belirtiliyor. Kaynaklar “20 kişi hayatını kaybetmiş olabilir” şeklinde bilgi veriyor; resmi olarak “tüm personel şehit oldu” ifadesi kullanılmaya başlandı.
Stratejik ve askerî bakış…
Bu kaza, Türkiye‑Azerbaycan yakın askerî işbirliği bağlamında dikkat çekici bir olaydır. Uçağın sınır bölgesinde düşmesi, Gürcistan’ın doğu sınırında güvenlik, hava trafik izleme ve uluslararası koordinasyon açılarından soru işaretleri doğurmaktadır. Ayrıca, uçağın teknik yapısı, yaşı ve bakım geçmişi gibi unsurlar, kazanın analizinde önemli görünmektedir.
Enkaz ve kara kutu (uçuş veri kaydedici) çıkarımı süreci hızla işletilecek; öncelikle kaza öncesi uçağın irtifa, hızı, yön değişimleri gibi veriler değerlendirilecek. Teknik (mekanik) arıza mı, insan faktörü mü, dış müdahale mi olduğu soruları üzerinde durulacak. Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan’ın ortak bilgi paylaşımı kritik olacak.
Uçağın bakım geçmişi, uçuş kayıtları, kullanılan rota ve hava koşulları gibi parametreler detaylı incelenecek. Risk yönetimi açısından hava sahası kontrolü, acil durum protokolleri ve sınır ötesi koordinasyon mekanizmaları gözden geçirilecek.
Dört motor birden arızalandı: Türkiye-Azerbaycan C-130 kazasının perde arkası…
Bu kaza, bazı gözlemciler tarafından olağan bir teknik arıza olarak değerlendirilmiyor. Uçağın dört motorunun aynı anda duman çıkarması veya arızalanması, normal uçuş kazalarına göre olağan dışı bir durum olarak görülüyor. Bu nedenle, olayın altında dış müdahale ihtimali üzerinde duruluyor.
Bazı analizler, uçağın havadayken vurulmadığını, dolayısıyla kazanın uçuş sırasında bir düşman ateşiyle meydana gelmediğini işaret ediyor. Bu bakış açısına göre, uçak Azerbaycan’ın Gence bölgesinde, yerdeyken veya kalkış öncesinde sabotaj veya patlayıcı yerleştirilmiş olma ihtimali üzerinde duruluyor. Yani dört motorun aynı anda arızalanması, teknik bir arıza olasılığını zorlaştırıyor ve kasıtlı bir eylemi akla getiriyor.
Bu durum hem güvenlik hem de istihbarat açılarından ciddi bir soru işareti yaratıyor. Kazanın araştırılmasında, mekanik arızaların ötesinde dış müdahale, sabotaj veya istihbarat operasyonu ihtimalleri detaylı olarak inceleniyor.
Şehitlerimize rahmet olsun!
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://tass.ru/politika/22088695
https://istanbul.mid.ru/tr/baskonsolos/
https://www.rferl.org/a/33587423.html
https://qafqazinfo.az/news/detailru/-51124
https://turkey.mid.ru/tr/embassy/diplomatik_listesi/
https://avweb.com/aviation-news/turkish-c-130-crashes-in-georgia/
https://ca.news.yahoo.com/large-explosion-nato-military-plane-150338254.html
https://lenta.ru/news/2025/06/02/v-mid-otvetili-na-vopros-o-novom-posle-rossii-v-turtsii/
https://www.newsweek.com/cargo-plane-crash-video-turkey-c130-azerbaijan-11028907
https://am.sputniknews.ru/amp/20250602/v-mid-rf-otvetili-na-vopros-o-novom-posle-rossii-v-turtsii-89626375.html
https://www.turkrus.com/3908823-kommersant-rusyanin-yeni-ankara-buyukelcisi-sergey-versinin-olacak-xh.aspx
https://apnews.com/article/turkey-plane-azerbaijan-georgia-crash-military-cargo-bcc35b26c66287f55b73cc11139dd3b4
https://www.kureselakdeniz.com/haber-rusyanin-yeni-ankara-buyukelcisi-rusya-disisleri-bakan-yardimcisi-sergey-versinin-31205.html
https://youtube.com/shorts/uNmSdFKl-MM?si=9DDv1HjMMMgLJWfl
https://youtube.com/shorts/iNYeP0rhPH0?si=GfSrMGSF6MsCFHTj