Javier Milei, sistemi "havaya uçurmak" amacıyla 2020'de siyasete gireceğini açıkladığında, çok az kişi bu çılgın ekonomist ve eski TV yorumcusunun üç yıl sonra aynı seviyeye ulaşabileceğini tahmin etmemişti.
Dağınık saçları ve güçlendirilmiş motorlu testeresiyle Rock yıldızı kişiliğine sahip, özgürlükçü Javier Milei, onlarca yıldır süren ekonomik gerileme ve aşırı enflasyon karşısında öfke dalgası yaratarak, bilinmezlikten başkanlığa hızlı bir yükselişle Arjantin siyasetini altüst etti.
Derin bir ekonomik kriz içerisinde, yüksek enflasyonla debelenen Arjantin'de devlet başkanlığı seçimini sağcı ekonomik görüşlere sahip 'anarko- kapitalist', kendisini 'aslan' olarak tanımlayan, Özgürlük Gelişimi Partisi'nin adayı Javier Milei, oyların yüzde 55,82'sini alarak kazandı ve devlet başkanı seçildi.
Javier Milei’in siyasi görüşleri…
Anarko kapitalizm veya liberteryen anarşizm diğer bir ifadeyle özel mülkiyet anarşizmi/piyasa anarşizmi; özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete, serbest piyasaya dayalı siyasal düşüncedir. 'Anarko- kapitalist' Javier Milei, elinde elektrikli testere ile seçim kampanyası yürüttü. İklim değişikliğini de 'sosyalist yalanları' olarak yorumluyor.
Arjantin'in papadan nefret eden yeni başkanı!..
Sağ eğilimli seçmenin büyük çoğunluğunun Papa Francis'i, Peronist görmeye başladığı Arjantin’de, Milei'nin yükselişi ve Papa Francis'e yönelik saldırıları, Arjantin'deki Katolik liderler için bir rahatsızlık kaynağı oldu.
Milei'nin, Papa’ya yönelik popülist saldırılarına karşı halkın bastırılmış tepkisi, birçok Arjantinlinin Papa Francis'e karşı belirsiz hislerini akla getiriyor. Aynı zamanda Papa’nın, siyasetin derinden bölücü olmaya devam ettiği doğduğu ülkenin kamusal yaşamındaki karmaşık rolünü de vurguluyor.
İtalyan asıllı Javier Milei’in; Arjantinli Papa Francis'i “yeryüzündeki kötülüğün temsilcisi" olarak nitelendirmesi ve buna rağmen sağ ve Katolik dindar seçmen kitlesinin oyunu alması çok önemli. Seçimden birkaç yıl önce Arjantin'de savcılık, Papa Franciscus'a yakınlığı bilinen Piskopos Gustavo Zanchetta hakkında cinsel istismar davası açmıştı.
Arjantin'in Oran şehrinde piskopos olarak görev yapan Zanchetta, 2017 yılında ani bir kararla istifa etmiş, ardından birkaç ay sonra Papa Francis tarafından Vatikan merkez yönetiminde görevlendirilmişti.
Papa’ya tepkinin başka nedenleri de var. Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco’nun, Arjantin'de bir rahibenin zor durumdaki trans kadınlara yardım amacıyla apartman kompleksi kurma projesine destek vermesi oldukça eleştirilmişti. Papa, daha önce de trans bireylere karşı ayrımcılığı eleştirerek, "İsa'nın zamanında da cüzzamlılar böyle dışlanıyordu" demişti.
Javier Milei’in kürtaj yasasını iptal etmek için referanduma gideceğini söylemesinin, Arjantin'de sosyolojik bir tabanı var. Arjantin'de kadın örgütleri, kürtaj yasağının kaldırılması için eylemlerine devam ediyor. Katolik Kilisesi'nin kürtaj karşıtı tutumunu protesto eden binlerce kadın kiliseden çıkıyor. Javier Milei’in seçim kampanyasını yürüten ajans, anlaşılan sosyal ve ekonomik sorunları oldukça iyi okumuş. Ama anlayamadığım bir şey var!..
Anarko- kapitalist' Javier Milei, organ bağış ve satışından yana…
Arjantin’in yeni Başkanı Javier Milei, insan organlarının veya organ nakillerinin satışından yana olduğunu son seçim propagandasında açıkladı. Bu operasyonları koordine eden yetkililer arasında vaadi tartışılan Milei, serbest piyasa koşullarında organ nakillerinin "çok çok daha iyi çalışacağı" konusunda ısrarcı.
Ona göre Arjantin’de yılda 350.000'den fazla insan ölüyor ve kanunen bunların hepsi potansiyel bağışçı. Ama buna rağmen acı çeken ve organ nakli bekleyen 7.500 kişi var ve bu sayı yıldan yıla artıyor. Javier Milei, “burada bir sorun var” diyor. Doğal olarak herkes onunla aynı görüşte değil. Mesela organ nakillerini düzenleyen devlet kurumu olan Ulusal Ablasyon ve İmplantasyon Koordinasyon Enstitüsü'nün (INCUCAI) başkanı Carlos Soratti, Milei'nin yorumlarına katılmıyor.
Milei, muhtemelen bu konuda biraz fikir değiştirmiş. Müesses nizamın müdahalesini gerekli görmesi bu değişimin işareti. Çünkü politik geçmişinde, piyasanın organ bağışı konusundaki tutumunun, insanların kendi bedenleri hakkında karar verme haklarıyla ilgili olduğunu savunmuştu.
Muhalefette olduğu yıllarda şöyle diyordu “Eğer liberalizm, saldırmazlık ilkesine dayalı olarak yaşam, özgürlük ve mülkiyet hakkının savunulması temelinde başkalarının yaşamına sınırsız saygı duymaksa ve benim ilk malım bedenim, öyleyse neden bedenimle istediğimi yapmayayım?”
Bir delinin not defterinden…
Miley'nin seçim programının ana noktalarını oluşturan ulusal para biriminden vazgeçilip Amerikan dolarına geçiş, Merkez Bankası'nın tasfiyesi ve bazı bakanlıkların lağvedilmesi gibi konular dünyanın önde gelen ekonomistleri arasında endişe yaratıyor.
Bu kapsamda yükselen enflasyonu dizginlemek için sert önlemler öneriyor. Hızını alamıyor, yüzde 140'ı aşan enflasyondan kurtulmak için politikacıların para basmayı durdurması çağrısı yapıyor, bu amaçla Merkez Bankası'nı lağvetmeyi planladığını söylüyor.
Toplumda sosyalizmin yayılmasına karşı mücadele edeceğini söyleyerek büyük bir destek toplayan Milei’yi tebrik eden isimlerden biri de ABD’nin eski başkanı Donald Trump’dı. Ateşli ve küfür yüklü söylemleri ile dikkat çeken Milei’nin benzetildiği isimlerin başında olan Trump, “Seninle gurur duyuyorum. Ülkeni düzeltecek ve gerçekten Arjantin’i harika yapacaksın” dedi.
Falkland Adaları krizi yeniden patlak verebilir!..
Arjantin’in yeni başkanı Javier Milei, Falkland Adaları krizini yeniden alevlendirme potansiyeli taşıyan sağ sektörden bir siyasi lider. Milei’in Falkland Adaları'nı geri almak için 'her türlü çabayı göstereceğini açıkça ilan etti ve Falkland Adaları'nın sahibinin Arjantin olduğunun 'müzakere edilemez' olduğunu söylediği Falkland Adaları, İngiltere'den yaklaşık 8.000 mil ve Arjantin anakarasından yaklaşık 300 mil uzakta bulunuyor.
-Arjantin'de tartışmalı siyasi figür: Javier Milei
Javier Milei, kendi kafasında yol haritası da belirlemiş. Falkland Adalarını, Çin'in Hong Kong'u, İngiltere'den aldığı gibi bir yolla alınabileceğini düşünüyor. Arjantin, Falkland'ın 1833 yılında kendisinden yasadışı olarak alındığını her defasında uluslararası platformlarda dillendiriliyor. Bu iddia ekseninde 1982 yılında İngiliz kolonisi olmuş bölgeye asker gönderen Arjantin, İngilizlerin bölgeye asker göndermesiyle bir çatışmaya girmiş, iki ay süren savaşta 649 Arjantinli ve 255 İngiliz askeri hayatını kaybetmişti.
Arjantin hala adalar üzerinde hak iddia ederken, İngiltere, Falkland'ın kendi koruması altında kendi kendini yöneten bir bölge olduğunu söylüyor. Adada 2013 yılında yapılan referandumda yüzde 99,8 oranında Britanya'da kalma yönünde oy çıkmıştı.
Falkand Adaları'nı 'savaşla' değil farklı yollarla geri alacağını da belirten yeni başkan, uzun sürecek müzakere yöntemlerini gündeme taşıyor. Adaların iadesi için diplomasi yoluyla, uygulanabilir çözüm aradıklarını belirttiyor.
İngilizlerden Javier’e “çevir kazı yanmasın” uyarısı!..
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Arjantin'in aşırı sağcı başkanı Javier Milei'nin onları diplomatik yollarla "geri almak" istediğini söylemesinin ardından Falkland Adaları'nın egemenliğinin müzakereye açık olmadığını belirtti. İngiltere Başbakanının resmi sözcüsü de sorunun yüzlerce askeri personelin hayatını kaybettiği 1982 ihtilafı nedeniyle "bir süre önce kesin olarak çözüldüğünü" belirterek, İngiltere'nin ada halkının kendi kaderini tayin hakkını "proaktif bir şekilde savunacağını" ifade etmiş.
Rishi Sunak’ın Savunma Bakanı Grant Shapps da Falkland Adaları'nın İngiliz olduğunun "tartışılamaz ve inkâr edilemez" olduğunu vurguluyor. Brüksel'in Arjantin ve diğer Latin Amerika ülkeleriyle ortak imzaladığı bir deklarasyonda adalara "Islas Malvinas" adını vermesinin ardından diplomatik tartışma çıkmıştı. Londra yönetiminin söylemlerine bakılırsa, Javier Milei’in; Çin/ Hong Kong çözüm modeli ve uzun müzakere yöntemleri işe yaramayacak. Geriye paçası sıkarsa savaşacak.
Şoför babanın Başkan oğlu Ermeni şirketinde çalışmış!..
Yolcu taşımacılığı yapan bir işadamının oğlu olan Milei, çocukluğu hakkında fazla konuşmayı sevmiyor, gençlik yıllarının babasıyla gergin bir ilişki yaşadığını söylüyor. Gençliğinde Rolling Stones'un bir tribute grubunda çaldı, Chacarita futbol kulübünün genç takımlarında kaleciydi. Ancak 1980'lerin sonundaki hiperenflasyon döneminde ekonomi okumak için futbolu bıraktı.
Milei, siyasete atılmadan önce Arjantin'in en büyük iş holdinglerinden biri olan ülkedeki havalimanlarının çoğunu işleten Corporacian America'da baş ekonomist olarak görev yapıyordu.
Ermeni asıllı Arjantinli milyarder bir iş adamı, Arjantin'in en zengin beşinci kişisi Eduardo Eurnekian tarafından kurulan Corporacian America, havaalanı operasyonlarından enerji üretimi ve taşımacılığına, madencilikten tarımsal işletmeye, şarap üretimine, inşaat ve altyapıya, bankacılık hizmetlerine ve gayrimenkule, akıllı yatırımların yaratılmasına kadar çeşitli endüstrilere yatırım yapıyor. Arjantin'de doğan Corporación América grubu, Uruguay, Brezilya ve Ekvador'daki yatırımlarla Latin Amerika'nın yanı sıra İtalya ve Ermenistan'daki şirketlerle Avrupa'da da genişledi. Havaalanı bölümü Corporación América Havalimanları (NYSE:CAAP) 2018 yılından bu yana New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görüyor.
Eurnekian, 1990'ların başından bu yana neredeyse 1 milyar dolarlık bir medya imparatorluğu kurdu ve şu anda çoğunluğu Arjantin'de ve Güney Amerika'nın yanı sıra Ermenistan'da olmak üzere dünya çapında 76 havalimanını işleten bir konsorsiyumun çoğunluk sahibi. Ayrıca kuzey Arjantin'de 2.000 kilometrekarelik arazi ve gıda işleme fabrikalarının da sahibi. Eurnekian'ın Corporación América'sı, Ermenistan'ın en büyük havalimanı, Zvartnots Uluslararası Havalimanı'nın operasyonlarının yönetimi için Ermenistan hükümetiyle 30 yıllık bir imtiyaz anlaşması imzaladı. Şirket, havalimanını uluslararası standartlara uygun hale getirecek yeni terminalin inşaatına başladı. Projenin toplam maliyeti 50 milyon doların üzerindeydi.
Milletvekilliği koltuğunu kazandığı 2021 yılına kadar burada çalıştı. İngiliz Mastiff köpeği “Conan” ölünce onun DNA'sını kullanarak en az dört köpek klonlattı; onlara da ekonomistlerin ismini verdi.
Deli olarak adlandırılması sorulduğunda şöyle diyor: “Dahi ile deli arasındaki fark başarıdır.”
Doğru mu söylüyor sizce?
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://corporacionamerica.com/web/
https://hyeforum.com/index.php?showtopic=6029
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53834415
https://www.reuters.com/world/americas/argentinas-javier-milei-tv-pundit-presidency-2023-11-19/
https://en.mercopress.com/2022/06/03/argentine-congressman-javier-milei-favors-trade-of-human-organs
https://buenosairesherald.com/politics/milei-calls-for-market-mechanisms-to-solve-lack-of-organ-donors
https://tr.euronews.com/2023/11/20/arjantinin-aslan-devlet-baskani-javier-milei-kim-ve-neyi-savunuyor
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/arjantinde-papa-franciscusa-yakin-piskoposa-cinsel-istismar-suclamasi/1498798
https://www.france24.com/en/live-news/20231120-javier-milei-outsider-who-ignited-argentine-rage-to-become-president
https://www.americamagazine.org/politics-society/2023/10/20/javier-milei-presidential-election-argentina-pope-francis-catholic
https://meduza.io/feature/2023/11/18/znakomtes-havier-miley-ekonomist-s-benzopiloy-i-vozmozhno-sleduyuschiy-prezident-argentiny
https://sputniknews.com.tr/20231121/arjantinin-yeni-baskani-milei-falkland-adalarini-ingilizlerden-geri-alacagiz-1077637629.html
https://www.dikgazete.com/haber/arjantinde-tartismali-siyasi-figur-javier-milei-862826.html