Berlin
Küresel istikrarsızlık, iklim stresi ve küçük ölçekli tarım uygulamaları pirinç piyasasını zorlarken, bu durumun Japonya'nın ABD ile olan gümrük vergisi anlaşmazlığındaki pazarlık pozisyonunu da zayıflattığı belirtiliyor.
????Ülkede en çok tüketilen temel gıda maddesi olan pirinçte ülke ciddi arz açığına düşerken, hükümetin acil durum rezervlerini serbest bırakmasına rağmen üretimdeki düşüş ve kıtlık algısı nedeniyle fiyatlar yüksek kalmaya devam ediyor.
Japonya'nın geleneksel mutfağında önemli yer tutan pirinç üretimi, son dönemdeki iklimsel olaylar ve doğal afetlerden olumsuz etkilenirken, ülkede yetiştirilen pirincin fiyatı düşük verim ve büyüyen turizm nedeniyle arttı.
Geçen yıl Japonya'da arz sıkıntılarının yaşandığı pirincin fiyatı mayısta 2024'ün aynı döneminde göre yüzde 98 arttı. 5 kilogramlık pirincin ortalama fiyatı 4 bin yeni (28 dolar, 1120 lira) aşarken, satılan pirinç çeşitleri de azaldı.
Artan pirinç fiyatları enflasyon beklentilerini yukarı yönlü etkilerken, Japonya uzun yıllar sonra ilk defa Güney Kore'den pirinç ithal etmek zorunda kaldı. Ülkede pirinç pazarı büyük ölçüde yüksek gümrük vergileriyle ithalata karşı korunurken, buna rağmen yurt dışından sevkiyatlar artıyor.
Japonya'da enflasyon oranı mayısta yüzde 3,6 ile diğer gelişmiş ülkelere kıyasla daha yüksek gerçekleşirken, bu verinin Japonya Merkez Bankasının (BoJ) yüzde 2'lik hedefinin çok uzağında olması dikkati çekti.
Pirinç krizinin hükümeti hem ülke içinde hem de ABD ile gümrük tarifeleri müzakerelerinde ciddi bir baskı altına soktuğu belirtiliyor. Fiyatlardaki artışlar, Japonya'yı temel gıda maddesi olan pirincin bu konumunu yeniden değerlendirmeye ve gelecekteki belirsizliklere hazırlanmaya sevk ediyor.
Krizin sebepleri
Pirinç fiyatları, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından buğday fiyatlarıyla birlikte yükselişe geçerken, uzmanlar artışın ana nedeninin bu gıda maddesindeki kıtlık olduğunu belirtiyor.
2023'te rekor sıcaklıkların görüldüğü yaz mevsimi ve 2024'te kısmen gerçekleşmeyen büyük bir deprem uyarısının ardından panikle yapılan alımlar talebi artırdı. 2024 hasadından kalan stoklar planlanandan yaklaşık iki ay önce satılırken, Eylül 2024'te pirincin toptan satış fiyatında bir önceki aya göre yüzde 40'ı aşan artış görüldü. Eylül 2024'ten beri arz kıtlığı ve artan taleple neredeyse her ay yükseliş yaşandı.
Kovid-19'un ardından dışarıda yemek yeme alışkanlığının geri dönmesi ve artan turist sayısı da ülkede pirinç tüketimini artırdı.
"Pirinç satın almıyorum" diyen bakan istifa etti
Eski Tarım Bakanı Eto Taku, 21 Mayıs’ta yaptığı "Pirinç satın almıyorum. Destekçilerim bana bol miktarda verdikleri için evimde satabileceğim kadar çok pirinç var." şeklindeki açıklamasının ardından istifa etti.
Ülkede pirincin birçok Japon için lüks bir ürün haline gelmesi, gelecek ay yapılacak seçimlerin önemli gündem maddesi oldu.
Fiyatları düşürmek için rezervlere başvuruldu
Eto Taku'nun yerine göreve gelen Japonya Tarım Bakanı Koizumi Shinjiro ise hükümetin 910 bin tonluk stokunun tamamını serbest bırakma ve fiyatları hızla düşürmek için ithalata güvenme sözü verdi.
Koizumi, 2020 ve 2021 hasatlarından 100'er bin ton pirincin iki parti halinde halka sunulacağını belirtti. Pirincin marketlerde 5 kilogramlık paketler halinde yaklaşık 2 bin yene (14 dolar) satılmasının beklendiğini ifade eden Koizumi, tüketicilere daha düşük fiyatlarla ulaşmasını sağlayacaklarını kaydetti.
Japon hükümeti fiyatların gerçekten düşmesini sağlamak için pirinci toptancılara açık artırmayla satmayıp perakende marketlerde sabit fiyattan doğrudan tüketicilere ulaştırdı.
Merkez bankası pirinç fiyatlarını yakından takip ediyor
Japonya Merkez Bankası (BoJ), 17 Haziran'da beklentiler dahilinde kısa vadeli politika faizini değiştirmeyerek Ocak 2025'teki son artıştan bu yana aynı seviye olan yüzde 0,5'te bırakırken, enflasyon beklentilerinin orta düzeyde artmasına ve pirinç fiyatlarındaki artışlara vurgu yaptı.
Ticaret çatışmasıyla birlikte pirinç krizinin BoJ'un hala düşük olan faiz oranlarını yükseltme ve Japon ekonomisi büyüklüğüne yakın bilançosunu küçültme çabalarını zorlaştırırken, enflasyon vatandaşlar arasında hükümete karşı en önemli eleştiri noktası oluyor.
Bazı uzmanlar, pirinç krizinin dış politika açısından da Japonya'nın ABD ile gümrük tarifesi müzakerelerindeki pozisyonunu zayıflatabileceğini belirterek, Japon hükümetinin ABD'ye tarımsal ithalatın artırılması ve tarife dışı ticaret engellerinin azaltılması gibi tavizler verebileceğini belirtiyor.
Japonya her yıl yaklaşık 770 bin ton pirinci gümrüksüz olarak ithal ediyor ve bunun yaklaşık yarısı ABD'den geliyor.
Çiftçiler yaşlanıyor, çocuklar devralmak istemiyor
Çok sulak olması nedeniyle Japonya'da pirinç gibi suyu seven bitkiler kolayca yetiştirilebilirken, ülkedeki çiftçilerin çoğunluğu küçük arazilerde çalışan yarı zamanlı çiftçilerden oluşuyor. Birçok pirinç çiftçisinin yaşı ilerlerken, çocuklarının bu işi devralmak istemediği belirtiliyor.
Pirinç tarlaları için kullanılan arazi alanı ise 1961'deki 3,4 milyon hektarlık zirve noktasından 2024'te 2,3 milyon hektara düştü.
Fiyatların düşmesi beklenmiyor
Utsunomiya ve Tokyo Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Masayuki Ogawa,
geçen yılın sonundan mayısa kadar pirincin toptancılar arasında yüksek fiyatlardan işlem gördüğünü söyledi.
Bir ürün pahalı hale geldiğinde genellikle tüketimin azaldığını dile getiren Ogawa, "Ancak pirinç özel bir maldır. Çünkü Japonlar için temel bir gıdadır. Fiyat yüksek olsa bile pirinç tüketimi önemli ölçüde azalmaz. Dağıtım aşamasındaki yüksek fiyat perakende fiyatına yansıyarak tüketicilerin daha pahalı pirinç yemesine neden oluyor." dedi.
Ogawa, hasadın kalitesinin düşük olması ve 2023'te yüksek talebin fiyatları artırdığını kaydederek, 2024 Ağustos'ta bazı süpermarketlerin pirinç satışını durdurduğunu, bu durumun toptancıları, gıda hizmeti sektörünü ve tüketicileri söz konusu ürüne yönelttiğini, sonuç olarak fiyatların daha çok arttığını anlattı.
Japonya'da pirincin fiyatının göreceli olarak belirlendiğini kaydeden Ogawa, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bu da arz tarafında bir kesinti olduğunda fiyatların yükselme eğiliminde olduğu anlamına geliyor. Japonya Tarım Bakanlığı pirinç fiyatını düşürmek amacıyla ulusal rezervlerden büyük miktarda pirinci satmaya karar verdi. Bununla birlikte, önümüzdeki ay yapılacak ulusal seçimler öncesinde kamuoyunda popülerlik kazanma arzusu da söz konusu olabilir. 2025'in pirinç mahsulünü satın alma rekabeti daha üretilmeden kızışıyor. Spesifik alım fiyatı durumuna ve diğer faktörlere baktığımda, bu sonbaharda çok fazla yeni pirinç hasat edilse bile fiyatların önemli ölçüde düşmeyeceğini tahmin ediyorum."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
