Müslümanlar Mezarlığı: Gelendost-Yeniceköy-Koru Tepe: 1095 Çaka Bey, 14 Ocak 1148 Türk Beyi ve diğer şehitler, 17 Eylül 1176 Miryokefalon şehitleri ve Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev burada yatıyorlar
YALVAÇ MEYDAN MUHAREBESİ’NİN 875. YILDÖNÜMÜ
Yalvaç Meydan Muharebesi, bundan tam 875 sene evvel ve 1148 yılında vukû buldu.
14 Ocak 1148 Çarşamba günü Katolik Haçlıları, topraklarına sokmamak için canlarını feda eden şehit ve gâzîlerimizi, Gelendost, Yalvaç, Şarkîkaraağaç ve tüm Isparta halkının şahsında rahmetle ve şükranla anıyorum.
Papaz Odon dö Döyl’e göre pek çok Türk şehit düştü, hatta bir beyimiz (Emir) esir alındı, Kıral’a götürüldü, sorgulanmasının ardından şehit edildi. Bu Bey, büyük ihtimal Koru Tepedeki Müslümanlar Mezarlığı’nda yatıyor.
Yılmaz Öztuna, Fransa kralı VII. Lui de 150 bin kişilik bir ordu ile İznik’e gelip İmparator ile birleşti. Bu büyük orduya karşı Yalvaç meydan muharebesini veren Sultan Mes’ûd, Haçlıları Toros geçitlerine kadar çekti. Toroslarda müthiş zayiat veren Haçlılar, Antalya’ya sığındılar der.
St. Ransimın (Runciman) ise Fransız ordusu çok kıvrımlı Menderes vâdisi boyunca yol almaktaydı. Noel’in kutlandığı Decervion’da Türkler görünerek Haçlıları Pisidia Antiokheia’sı (Yalvaç) yanında nehrin üzerinde bulunan köprüye ulaşıncaya kadar rahatsız ederek izlediler. Burada iki taraf arasında bir savaş vukû buldu; Fransızlar köprüden zorla geçmeye muvaffak oldular der (1987, s.225).
Caner Togaç, Odon dö Döyl’ü Latinceden çevirdi ve Decervion’da peyda olan Türklerin, Rumların emrindeki (Hıristiyan) Türkler olduğunu söyler. Bu Türkler, Selçuklu’ya tâbi değildi. Bunlar Ortodoks olup, Katolik Latinleri hiç sevmiyorlardı. Ransimın’ın bu ifadelerinden Selçuk’tan (Efes) Kemer Boğazı’na kadar olan yolda, Haçlıları takip edenler, Bizans emrindeki Ortodoks Türkler olup, Müslüman Selçuklu Türk’ü değillerdi.
Buna rağmen kazık gibi adamlar, Türkler’i, sınırdan 240 bin metre uzaktaki Aydın ve 160 bin metre uzaktaki Denizli-Acıpayam arasındaki Kazıkbeli’nde savaştırırlar. Aydın yanında yapılan savaşı kimse anmaz, ama Kazıkbeli’nde yapıldığı iddia edilen hayalî savaş, Denizli Büyükşehir Belediyesi tarafından 08 Ocak günü kutlanır.
Bazıları, “savaş olmuş bitmiş, ha burada olmuş, ha şurada olmuş, ne önemi var, zafer kazanılmış ya, ona bakalım” der. Tarihçi Bilâl Sürgeç ise, “Toprağın da hakkı var; onun için savaşın yapıldığı ve atalarımızın kanını döktükleri yerleri bilmek şarttır” der.
***
Haçlıların 1147-1148 yılları Aralık-Ocak aylarındaki yürüyüşünü kısaca vererek yazımızı bitirelim.
23-27 Aralık Noel günlerini (Deservion Vâdisi) İzmir-Selçuk’ta (Efes) geçiren Haçlılar, 27 Aralık 1147 Cumartesi sabahı Laodikya’ya (Eğirdir) doğru yola çıktılar. Haçlı kafilesi en kısa günlerde günde ortalama 23 bin metre kadar yol alabiliyordu. Denizli, Dinar, Uluborlu yoluyla yürüyen Haçlılar, yaklaşık 360-370 bin metre gelen yolu, 16 günde kat ettiler ve 11 Ocak 1148 Pazar akşamı Kemer Boğazı’nın batı yakasına geldiler. Karşı kıyıyı (nehrin sol yakasını) Türkler tutmuş, Haçlıları topraklarına sokmak istemiyorlardı.
Kıral, nehrin sağ sahilini takiple Barla’ya doğru gitti; bir geçiş yolu aradı, ama Kemer Boğazı’na geri döndü ve böylece iki gün (12-13 Ocak) kaybetti. 14 Ocak Çarşamba günü Yalvaç meydan muharebesi vukû buldu.
Kalabalık (150 bin) Haçlı karşısında Türkler, Yalvaç yönünde çekildiler. Haçlılar 17 Ocak akşamı Eğirdir’e (Lâdik) geldi. Eğirdir Rumları, yiyecek maddelerini dağlara kaçırdı. Haçlılar bir gün daha kaybettikten sonra Konya yönünde yürüdü ve üçüncü gün Kötürnek-Bahtiyar-Çetince arasında tekrar Türklerin saldırısına uğradılar.
Kemer Boğazı’ndan itibaren Haçlıları takip eden Türkler, nihayet 28 Ocak 1148 Çarşamba günü Derebucak civarında tekrar saldırdı. Zaten Haçlılar, iki ay önce aynı yollardan geçmiş olan Almanların cesetlerini görmüş ve çok korkmuşlardı. Kıral 40 korumasını kaybetti ve kendi de, karanlığın bastırması sayesinde kurtulabildi.
Büyük zayiat veren Haçlılar, Türk topraklarından çıktı, İbradı-Selukule (Seleukeia) arasındaki Rum topraklarından geçti ve Şubat başında Antalya’ya (Satalie: Eski Antalya: Side) indiler (Ransimın, 1987: 226).
Derebucak ilçesinde vukû bulan bu savaşı, 28 Ocak 2023 Cumartesi günü bir yazıyla Konya’ya hatırlatalım inşallah.
.
Ramazan Topraklı, dikGAZETE.com
Müslümanlar Mezarlığı: Gelendost-Yeniceköy-Koru Tepe: 1095 Çaka Bey, 14 Ocak 1148 Türk Beyi ve diğer şehitler, 17 Eylül 1176 Miryokefalon şehitleri ve Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev burada yatıyorlar.
