-Prometeizm kurtarıcı mı günahkâr mı!..
Avrupa'nın Promete Prometheus ve Kırım Kafkasya politikası
Mitolojik literatürde ve kadim Grek-Latin dünyasından beslenen Promete (Prometheus) ateş kültü, pek çok toplumun simgesel ve ritüelik karakterini oluşturmuş bir tarihi olgudur.
Ne var ki konumuza özgü “Promete Hareketi”, iki kutuplu dünya çerçevesinde ve bilhassa Soğuk Savaş sürecinde Batı kaynaklı atışmalar arasında çok özel ve önemli bir yer işgal etmektedir.
Esasen ateşten neşet eden bu kavram, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki bir dizi oluşum arasında en önemli ve araştırmaya layık, fevkalade mühim bir düzenlemedir.
Örneğin; “Paris Bloku” ve buna eşdeğer başka organizasyonlarla kıyaslandığında Promete hareketinin hinterlandı, günümüz Ukrayna-Rusya savaşının yanı sıra NATO’nun doğu (Polonya) ve Baltık cephesini de içermektedir.
Kadim Polonya’nın, literatürdeki ifadesiyle Lehistan’ın doğal ve tarihi sınırları, günümüzdeki Ukrayna’nın batı sınırlarının önemli bir kısmını ihtiva etmektedir.
Ancak hâlen küçük bir Baltık ülkesi olmasına rağmen Karaim Türklerinin de yaşamakta olduğu Litvanya tarihte fevkalade önemli roller oynamıştır. Bu dönemler “Büyük Litvanya Dükalığı” olarak adlandırılır.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra yeniden inşa sürecini Viladimir Putin’le birlikte yükselten Rusya Federasyonu, bu bölgenin önemini ve stratejik özelliğini geleneksel gözlemlerle kavramıştır.
Dolayısıyla aynı hassasiyet, başını ABD’nin çektiği NATO ve Batı’nın öncelikli ve erken savunma hattını oluşturan Baltık ve Polonya düzleminde de takip edilmektedir.
Ukrayna-Rusya savaşının tekrar hatırlattığı ve gündeme taşıdığı bir gerçek olarak, geçmişteki Promete hareketi, günümüzde yeni bir versiyon olarak adeta bir çözüm gibi tekrar vizyona konulmak durumundadır.
-Prometeizm Düşüncesinin Lideri Joseph Pilzuskiy, Polanyalı Leh General
Tarihteki Promete hareketinin günümüz koşullarında Baltık, Polonya ve Ukrayna düzleminde sanki sihirli bir formül gibi yeniden gündeme sokulması arayışları hız kazanmıştır.
Ne var ki; İkinci Dünya Savaşı sonrasında şekillenen ve günümüz gerçeklerini belirleyen unsurlar, yeni ve başarılı bir Promete hareketinin oluşup oluşamayacağı konusunda tartışmaya açıktır.
Kaldı ki, yakın tarihi sindirmiş bir Rusya Federasyonu yönetiminin bu saatten sonra böylesi bir oluşuma ve gelişime ne denli imkân tanıyacağı hususu bilinmezliğini korumaktadır.
Bugün bölgede gelişmelerle eşdeğer şekilde şekillenecek emrivakiler, yeni bir Promete hareketinin akıbetini tayin edecektir.
.
Ünver Sel, dikGAZETE.com
-Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu (KTDF) Genel Başkanı, Kırım Kalkınma Vakfı Başkanı, Uluslararası Kırım Dostları Derneği Başkanı, Uluslararası Rusofili Hareketi Kurucu ve İcra Kurulu Üyesi, Nogay Kalkınma ve Kültür Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı, Vietnam Eğitim ve Dostluk Derneği kurucu üyesi-