Viyana
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) BaÅŸkanı Rafael Mariano Grossi, Orta DoÄŸu’da nükleer silahların kullanımına iliÅŸkin söylemlerin kaygı verici olduÄŸunu belirterek, "Ajans, bölgede Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸması’nın uygulanması için çabalıyor. Nükleer silahların kullanımına iliÅŸkin ciddiyetsiz konuÅŸmalar diÄŸer ülkelere de sıçradı." dedi.
Avusturya’nın baÅŸkenti Viyana’daki BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Viyana Ofisi’nde UAEA Yönetim Kurlu Toplantısı düzenlendi.
Toplantı sonrasında Başkan Grossi, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
AA muhabirinin, Ä°srail’in denetlenmeyen nükleer faaliyetleri ve kontrol dışı nükleer silahlarının Orta DoÄŸu’daki durumu daha karmaşık hale getirip getirmeyeceÄŸine iliÅŸkin sorusunu yanıtlayan Grossi, bölgedeki geliÅŸmelerden duyduÄŸu kaygıyı dile getirerek, "nükleer silahların kullanımına iliÅŸkin ciddiyetsiz konuÅŸmaların kabul edilemez olduÄŸunu" yineledi.
Grossi, Ä°srailli aşırı saÄŸcı Miras Bakanı Amihai Eliyahu’nun Kasım 2023’de Gazze’ye yönelik nükleer silah kullanma tehdidinin bölgede domino etkisi yaptığını belirterek, bu tür konuÅŸmaların sonlandırılması gerektiÄŸini ifade etti.
"Ajans, bölgede Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi AntlaÅŸması’nın uygulanması için çabalıyor. Nükleer silahların kullanımına iliÅŸkin ciddiyetsiz konuÅŸmalar, diÄŸer ülkelere de sıçradı." ifadesini kullan Grossi, nükleer silahların uluslararası hukuka göre yasaklı olduÄŸunu vurguladı.
İran'ın nükleer faaliyetleri
Grossi, Ä°ran’ın nükleer faaliyetlerine de deÄŸinerek, bu ülkede zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum stokunda artışın devam ettiÄŸini, Tahran yönetimin yaklaşık 3 yıldır Ek Protokol’ü uygulamadığını ve bu süre zarfında Ajans’ın da tamamlayıcı eriÅŸim saÄŸlayamadığının altını çizdi.
Ä°ran’ın Kapsamlı Güvenlik Denetimi AnlaÅŸması kapsamında Kod 3.1 adı verilen uygulamayı hayata geçirmesi gerektiÄŸini ifade eden Grossi, Ä°ran'ın nükleer programının tamamen barışçıl olduÄŸuna dair Ajansın güvence verebilecek bir konumda olması için bu durumun çözüme kavuÅŸturulması gerektiÄŸini söyledi.
Grossi, "İran'ın nükleer silah üretmeye yönelik teknik yeteneklerine ilişkin kamuoyuna yapılan açıklamalar, İran'ın güvenlik denetimine ilişkin beyanlarının doğruluğu ve eksiksizliği konusundaki endişelerimi daha da artırıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Ä°ran’ın 4 Mart 2023’te UAEA ile yaptığı Ortak Mutabakatta alınan kararları uygulamayı durdurmasının ciddi oranda endiÅŸeye yol açtığını kaydeden Grossi, "Bu da Ä°ran'ın üzerinde anlaÅŸmaya vardığımız ÅŸeye baÄŸlı kaldığına dair şüpheleri artırıyor." görüşünü paylaÅŸtı.
Grossi, Ä°ranlı yetkililerle görüşmek istediÄŸini, Tahran’dan gelecek davet üzerine hareket edeceÄŸini belirterek, söz konusu kaygıların ancak yapıcı ve anlamlı bir iÅŸbirliÄŸi ile çözülebileceÄŸini, bu baÄŸlamda Ä°ran’ı bir kez daha eksiksiz ve ÅŸeffaf bir ÅŸekilde iÅŸbirliÄŸi yapmaya çağırdı.
Zaporijya Nükleer Santrali
Ukrayna’daki Zaporijya Nükleer Santrali’ne iliÅŸkin istikrarsız durumun sürdüğünü belirten Grossi, son haftalarda nükleer santral çevresinde çatışmaların arttığını ifade etti.
Grossi, olası bir nükleer kazanın yaÅŸanmasını önlemek adına daha önce BM Genel Kurulu’nda açıkladığı 5 temel ilkeye tarafların dikkat ettiÄŸini, ancak zaman zaman bu ilkelerin bazılarını riske atabilecek adımların da atıldığına dikkati çekti.
Ajans uzmanlarının burada nükleer güvenliğin sağlanması için çalışmalarını sürdürdüğünü, olası bir tehlike karşısında gereken önlemleri almaya çalıştığını kaydeden Grossi, ancak buradaki ekibin nükleer güvenliğine ilişkin yürüttüğü kontroller kapsamında santralin her noktasına erişim sağlayamadığını dile getirdi.
Grossi, Rus yetkililerin onayı doÄŸrultusunda yarın Moskova’ya bir ziyaret gerçekleÅŸtireceÄŸini, bu baÄŸlamda Zaporijya Nükleer Santrali baÅŸta olmak üzere diÄŸer nükleer güvenliÄŸe iliÅŸkin üst düzey görüşmeler yapacağını kaydetti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
