Güzel ülkemizin mazisine ismini büyük olaylarla yazdırmış illerimiz var. Hem tabiatı hem insanı ve tarihi ile halen merak edilip okunur durumdalar.
Anadolu keşfedilmemiş, hazineleri ile meraklılarını cezbeden bir coğrafya. Bu jeopolitikte asırlardır bir arada yaşamanın enerjisini kadim mazimize isimlerini yazdıran atalarımızın attığı büyük temeller oluşturmakta.
İşte bu kadim illerimizden biri ise Karaman…
Karaman gerek uzak tarihi gerek ise yakın mazimize ışık tutan bir memleket. Halen gizli hazineleri bağrında saklayan, araştırmacılar için üzerinde çok çeşitli araştırmalara kendini sevk eden şirin bir ilimiz.
Karaman’ı bu vakte kadar hep kitaplardan okumuştum…
Anadolu Selçuklu devri, Babai İsyanı, Kösedağ Savaşı, Mevlâna Celaleddin-i Rumi’nin çocukluğu, merhum anneleri Mümine Hatun, Karamanoğlu Mehmed Bey, “Cümle yaratılmışa bir göz ile bakmak…” dizeleriyle, kendine medeni diyen Avrupa’nın 1948’de imzaladığı İnsan Hakları Beyannamesini, 14. Yüzyılda Anadolu’da ilk dillendiren ve tohumunu eken Yunus Emre, Türkiye’nin en değerli parası 200 TL’nin üzerinde bulunan Yunus Emre resminin, 1965 senesinde Karaman Kız Sanat Enstitüsünde yapan Ayhan Pilton Kaya’nın burada yaşaması ve olayların geçtiği yer olması, kültür san’at ve tarih konusunda büyük öneme sahip ilimiz.
-Karaman Belediye Başkan Yardımcısı Sayın Eyüp Hüsamettin Aslan, Kültür Müdürü Özlem Koçak-
Bu ilimize, yakın zamanda Karaman Belediyesi Başkan Yardımcımız Sayın Eyüp Hüsamettin Aslan’ın daveti üzerine gittim. Şahsımı büyük bir nezaket ile karşılayıp misafir eden Eyüp Hüsamettin Aslan Hocama teşekkür ediyorum.
Eyüp Hocamızın, çalışma odasına girdiğiniz esnada, sol duvarda bulunan kütüphanesi ile edebiyattan tutun, tarih ve felsefeye kadar kitapların bulunduğu nadir bürokrat makam odasından biriyle karşılaşırsınız.
Eyüp Hüsamettin Aslan, Karaman tarihine hâkim, bu konuda “gelecek nesillere neler bırakırım” derdine düşmüş, ayrıca “Karaman’ı marka şehir haline nasıl getiririm” diye mesaisini saat mefhumu olmadan canı gönülden yürüten bir hocamız.
Karaman’ı ziyaret eden tüm aydın, mütefekkir, yazar, sanatçı dostların ilk sıradan mülaki olması gereken biri.
Karaman ziyaretim iki gün sürdü.
Ziyaretim esnasında kendisiyle tanışmaktan memnun olduğum Karaman Belediye Başkanımız Sayın Savaş Kalaycı ile de sohbet etme fırsatı buldum.
Başkan, İktisat, Sosyoloji, Siyaset Bilimi başta olmak üzere üç üniversiteyi bitirmiş genç bir kardeşimiz.
Karaman şehri için ‘markalaşma’ başta olmak üzere, ekonomi ve kültür san’at konularında attığı büyük adımlar söz konusu.
Bendeniz, tarih ve kültür insanı olduğum için ekonomi ve siyasetin kültür, tarih ve bu konularda markalaşmadan geçtiğine inanan birisiyim. Kısacası “Hikayesi olmayan bir coğrafyanın, ismini ve ürettiği değerleri ulusal ve uluslararası alana servis edemeyeceğine; onun için şehrin her taşının bir hikayesinin olması gerektiği” kanaatindeyim.
-Karaman Belediye Başkanı Savaş Kalaycı-
Yakın dönem sosyologlarımızdan Ziya Gökalp’in de izinden geçen Sosyolog Prof. Dr. Orhan Türkdoğan ile aynı yayın evinden kitabımız çıkmış ve tanışma imkânı yakalamıştım.
Kendisi, “‘Sosyoloji’ ülkemizde üzerinde az durulan, ama yaşadığınız coğrafya konusunda, hele de bir siyasetçi ve halka hizmet veren bir lider iseniz kullanacağınız en büyük enstrümanlardan biridir” demişti.
Karaman bu konuda çok şanslı. Çünkü sosyolog bir belediye başkanı var. Bunun kıymetini iyi bilmeli. Nazik davetinden dolayı Sayın Savaş Kalaycı’ya buradan teşekkürlerimi arz eder, çalışmalarında başarılar dilerim.
Ayrıca güler yüzü, Karaman tarihi ve kültürüne hâkim oluşu ile ziyaretim esnasında yardımcı olup bilgiler aktaran Kültür Müdürü Sayın Özlem Koçak Hanımefendiye de teşekkürü borç bilirim.
-Karaman İli Etnografik Müzesi-
**
Gelelim güzel Karaman’a…
Karaman ili ile alakalı olarak genelin fazla bilmediği ama başvuru olarak kabul edilecek olan birkaç eseri sizlerle paylaşmak isterim.
1- Muhammed bin, İbrahim bin, Muhammed bin, Zahir el-Hanafi’in “Kaşf’ul-Guman an Ahbârı’ıl-Umam” Tercümesi. Eser, M. 1407-1430 seneleri vakarını kapsar. Eserin içerisinde Kıbrıs’ın Memlukler tarafından alınması, Memluklere karşı Kıbrıs’a yardım eden Karamanoğlu Ali Bey ve Türkmenlerin durumundan bahis geçer.
2- Kâtip Yahya bin, Muhammed, “Menahicü’l-İnşa”. Eser bir mecmuadır. Mektupları ihtiva eder. M. 1488 tarihinde yazılmıştır. Eser içerisinde Karamanoğlu II. İbrahim Bey’in, II. Murad ile yaptığı ‘Sevkend-nâme’ yer almaktadır.
3- Es-Seyyid Muhammed Nûrbaş, “Câmi’ül-Lata’if fi Şerhi”. Ahvalis’s-Seyyid Alâeddin eş-Şeyh Ali es-Semerkandi bin, es-Seyyid Yahya eş-Şirvâni. Eser, M. 1429’da Karamanoğlu II. İbrahim Bey zamanında, önce Konya’ya sonra ise Lârende’ye (Karaman’a) gelen irfan sahiplerinin nasıl bir hürmetle karşılandıklarını anlatan bir eserdir.
4- Mahmûd bin, Ahmed es-Sofyâvi. “Mesâliku’l-Memalik” (İbretnümâ). Eser, Karamanoğlu Devleti zamanında Moğollardan bahseder.
5- Lokman, “Kitab-ı Esrarnâme-i Âşıkân”. Eser, Lokman adını taşıyan bir müellif tarafından yazılmıştır. Anadolu Selçuklu Devletinden, Osmanlı İmparatorluğu Kanûni Devrine kadar, Osmanlı Tarihidir.
6- “Bekâ’i, Divan”. Karaman ili hakkında olduğu kadar Karamanoğlu Beylerine’de özel bir ilgi duyan müellif:
Azm-i sefer-Kerden-i şehriyâr
Ve fethi şuden-i Koylı-Hisâr
beyti ile başlayan eser. Karamanoğlu II. İbrahim Bey’in son zamanları (1464) ve ölümü ile çıkan siyasi buhran yüzünden oğullarının Ak-Koyunlular ve Osmanlılar ile olan mücadelesini anlatmaktadır:
Çu İbrahim Bey itdi intikali
Kalur atlı oğlı dinde nola hali
Anı mülke şeh itmekdi muradı
**
Pir Ahmed Konya tahtında oturdı
Ana virmişdi ânı anda turdı
7- Râzi-zade Münib (Abdurrahman Münib bin, Abdullatif Râzi, öl, 1155 = 1742), “Fihrist-i Düvel”. Eserde, Hz. Adem’den M. 1725 tarihine kadar umumi bir İslam tarihi ve Türk tarihi. Karamanoğullarının zuhuru ile aile kütüğü yer almaktadır.
Karaman ile ilgili olarak Seyahatnameler çok önemli bir yer tutar.
Bu konuda Karaman Belediyesinin yayını olan “Seyahatnamelerde ve Tarihi Coğrafya Eserlerinde Karaman”, Mehmet Ali Kapar editörlüğündeki eser ilgi çekici ve bölge tarihine ışık tutmada yardımcı olmaktadır.
**
Bir de Karaman’ın “Yunus Emre gönüllüleri” var…
Malumunuz 2021 senesi, “UNESCO” tarafından ülkemizde “Yunus Emre Anama ve Türkçe Yılı” olarak ilan edildi. Yunus Emre’nin Anadolu’nun birçok yerinde makam kabri bulunmaktadır. Karaman ilimizde de Yunus Emre’mizin türbesi, ismiyle anılan camii mimarisine dahildir.
Günümüzde ise yazmış olduğu ve okuduğumuz şiirlerin toplandığı “Risâletü’n Nushiyye” isimli “Öğütler Kitabı’nın” en eski nüshası “Karaman Nüshası” olarak kabul edilir.
Şahsımın da 2014 senesinde kaleme aldığı ‘Araştırma-İnceleme’ alanında ‘Yunus Emre’ kitabım bulunmakta. Karaman’da kendileriyle mülaki olduğum değerli hocalarım ile tanışma şerefine ulaştım.
-Prof. Dr. İdris Nebi Uysal Hocamız ve ben-
Bu muhterem şahıslardan ilki, Karamanoğlu Mehmed Bey Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyelerinden Sayın Prof. Dr. İdris Nebi Uysal Hocamız.
Hocamızla Karaman ve Yunus Emre hakkında kısa bir sohbet etme imkânım oldu. Yapmış olduğu çalışmalarından bilgiler aldım.
“Türkçe’nin Başkenti” diye bileceğim Karaman ilimiz için hazine değerlerden birisi. Prof. Dr. İdris Nebi Uysal Hocamızın, Kesit Yayınlarından, 2014 senesinde çıkan “Yunus Emre Divanı (Karaman Nüshası)” isimli eseri ile Karaman Belediyesi Kültür Yayınlarından çıkan “Yunus Emre Divanı’ndan Seçmeler (Karaman Nüshası)” isimli iki eserini tüm Yunus gönüllü ve Yunus Emre aşığı canlara tavsiye ederim. Hocamıza ise çalışmalarında başarılar diliyorum.
Karaman’ın ikinci Yunus Emre aşığı hazinesi ise Sayın Yusuf Yıldırım Hocamız. Kendisi ile kısa sohbet etme olanağı buldum.
Karaman Belediyesi Kültür Yayınlarından, 2014 senesinde çıkan, tıpkı basım, “Risâletü’n Nushiyye ve Divân-ı Yûnus Emre (Karaman Nûshası) isimli eseri bulunmakta.
Eseri tüm Yunus ve Yunus Emre aşığı tüm canlara tavsiye ediyor, Sayın Yusuf Yıldırım Hocamıza çalışmalarında başarılar diliyorum.
**
Karaman gerek iklimi gerek ise tarihi ile ülkemizin vatan olmasında erken dönem Anadolu’dan günümüze kadar taşıyıcı kolon olmuş bir şehrimiz.
Karaman, üzerinde çalışılması ve âtiye servis edeceğimiz bilgileri sinesinde barındıran keşfedilmeyi sabırsızlıkla bekleyen bir ilimiz.
.
Karaman, Yunus Emre’si, Mevlana’sı, Mümine Hatun’u, Tartan Konağı, Karamanoğlu Mehmed Bey’in 1277’de okuduğu fermanı, kitabelerinin kale duvarlarına ve burçlara serpiştirildiği Karaman Kalesi, Saadettin Ali Bey Camii, Nefise Sultan Medresesi, Hacı Beyler Camii ve diğer birçok maziden avazlanan hatıraları ile ziyaret bekleyen kadim bir şehir.
Anadolu’da yerli turizm ile ilgili olarak gezi düzenleyen büyük müteşebbislerin listesinde Karaman yok ise Anadolu tarihini asla anlayamazlar.
Buradan tüm Karaman sakinlerine selam eder, şehrinizin tanıtımı için çalışan başta Belediye Başkanınız ve çalışanlarınız olmak üzere, Sayın Valiniz, tüm Karaman geleceğine kalem oynatanlara saygılarımı iletirim.
Türkçenin Başkenti Karaman’a Selam Olsun!
. .
Emrah Bekçi, dikGAZETE.com
-Yazar/Yönetmen-
