MİT Başkanı, Erbil’de Yeni Güvenlik Doktrini’ni sahaya sürerken Türkmenlerin teminatı oldu!
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, “Terörsüz Türkiye” süreci kapsamında Hakkâri, Yüksekova ve Çukurca’da önemli temaslarda bulundu. Kalın, Hakkâri Valisi Ali Çelik, İkinci Ordu Komutanı Orgeneral Levent Ergün ve diğer askeri-mülki yetkililerle bir araya gelerek sınır güvenliği, üs bölgeleri ve son gelişmeleri detaylı şekilde ele aldı.
Bu temasların ardından Kalın, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Erbil’e geçti. 1 Temmuz'da başlayan ziyaret kapsamında; KDP Lideri Mesut Barzani, IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, Başbakan Mesrur Barzani, Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, İçişleri Bakanı Reber Ahmed ve IKBY Güvenlik Konseyi yetkilileriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdi.
Türkiye’nin Yeni Kuzey Irak Doktrini: Müzakere, Güç Paylaşımı ve Siyasi Nüfuz…
Görüşmelerin öne çıkan başlıklarından biri, PKK’nın silahsızlandırılmasına yönelik girişimlerdi. Özellikle Süleymaniye merkezli bazı yerel aktörlerin aracılığıyla PKK mensuplarının silah bırakma sürecine ikna edilmesi yönünde başlatılan girişimler, Erbil temaslarının önemli gündem maddelerinden biri oldu.
İlk grubun önümüzdeki günlerde silahlarını teslim etmesinin planlandığı belirtilirken, bu sürecin nasıl işleyeceği, hangi güvencelerle denetleneceği ve merkezi hükümetin pozisyonu gibi başlıkların hâlâ belirsizliğini koruduğu değerlendiriliyor. Ancak Ankara’nın, bu konunun sadece güvenlik değil, aynı zamanda bölgesel meşruiyet açısından da stratejik bir öncelik haline geldiği yönündeki mesajı oldukça netti.
Bu kapsamda, Suriye-Irak sınır hattının kırılgan güvenlik yapısı da dikkatle ele alındı. Şam’daki Aziz İlyas Kilisesi’ne yönelik saldırının ardından, sınırdan sızan silahlı aşırılıkçı hücrelerin hareketliliği, yalnızca Suriye için değil, Kuzey Irak ve Türkiye için de artan bir tehdit olarak değerlendiriliyor. Görüşmelerde, DEAŞ, El Nusra Cephesi ve Saraya Ensar el-Sünne gibi örgütlerin yeniden yapılanma ihtimallerine karşı, özellikle istihbarat paylaşımı ve sınır ötesi koordinasyonun artırılması gerektiği vurgulandı. İbrahim Kalın, bu bağlamda Türkiye ile IKBY arasında güvenlik iş birliğinin daha kurumsal bir zemine oturtulması gerektiğinin altını çizdi.
İbrahim Kalın’ın Erbil ziyareti, yalnızca mevcut güvenlik dosyalarının yönetilmesi açısından değil, aynı zamanda Ankara’nın Kuzey Irak’a yönelik stratejisinde yaşanan paradigma değişiminin işaretlerini de taşıyor. Son yıllarda ağırlık kazanan askeri angajman ve sert güç temelli müdahale stratejisinin yerini, artık daha fazla diplomatik diyalog, doğrudan temas ve karşılıklı güvene dayalı bir anlayışın aldığı görülüyor. Bu geçiş, Türkiye’nin sadece sahada değil, müzakere masasında da etkinlik kazanma arayışında olduğunu ortaya koyuyor.
Özellikle İsrail ile İran arasında tırmanan savaşın, bölgeyi istikrarsızlaştırma riski, Ankara’yı yeni bir denge arayışına itti. Artık Türkiye için mesele sadece sınır ötesi terör tehdidine karşı refleks geliştirmek değil; aynı zamanda bölgedeki aktörlerle uzun soluklu ve yapısal ilişkiler kurmak, yeni güvenlik mimarilerinin kurucu unsuru olmak. Kalın’ın temasları, bu vizyonun sahadaki ilk somut adımlarından biri olarak değerlendirilebilir.
Bu bağlamda, Türkiye'nin operasyonel güvenlik stratejilerinden çok, diplomatik kapasitesini öne çıkaran, hem askeri hem siyasi denklemlerde denge kurucu bir pozisyon elde etmeye çalışan yeni bir dış politika yönelimi söz konusu. Anlaşılan o ki, Ankara artık yalnızca müdahale eden değil, aynı zamanda yön veren bir aktör olarak Irak Kürdistan Bölgesi’ndeki gelişmeleri yönetmeye kararlı.
MİT Başkanından Erbil ve Bağdat’a Türkmen mesajı…
Bu temasların jeopolitik açıdan en dikkat çekici başlığı, Kerkük’ün Altunköprü kasabasında Türkmenleri dışlayan idari atamaların yol açtığı protestoların, Türkiye tarafından üst düzeyde gündeme taşınması oldu. Türkmenlerin dışlandığı bu atamalar, yalnızca yerel bir idari tercih değil; aynı zamanda bölgesel güç dengelerini ilgilendiren bir kırılma noktası olarak Ankara’nın radarına girdi.
MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın, hem Bağdat Merkezi Hükümeti’ne hem de Erbil yönetimine açık uyarılarda bulunarak, Türkmenlerin siyasal süreçlerdeki temsiliyetinin yok sayılmasının kabul edilemez olduğunu vurgulaması ile Türkiye’nin Irak Türkmenlerine yönelik hassasiyetinin bir kez daha altı çizildi. Yapılan görüşmelerde, Türkmenlerin güvenliği, siyasi hakları ve bölgedeki statülerine ilişkin meseleler detaylarıyla ele alındı. Kalın’ın ziyaret ajandasında Türkmen dosyasının öncelikli sıralarda yer aldığı ve Ankara’nın bu konuya stratejik düzeyde eğildiği net biçimde ortaya kondu.
Türkiye, Türkmenlere yönelik herhangi bir hak ihlali veya güvenlik tehdidine karşı kararlılığını bir kez daha teyit ederken; Kalın, “Türkmenler Irak’ta siyasi çözümün parçasıdır, gerginliğin değil” ifadesiyle Ankara’nın kırmızı çizgisini muhataplarına açık biçimde iletti. Bu yaklaşım, sadece kültürel bir bağlılığın değil, Türkiye’nin Kuzey Irak’taki nüfuzunu genişletme stratejisinin de önemli bir ayağını oluşturuyor.
Bazı gözlemciler, Ankara’nın bu tutumunu, Kuzey Irak’ta uzun vadeli Türk etkisini derinleştirmeye yönelik daha geniş ölçekli bir jeopolitik manevra olarak değerlendiriyor. Türkmen sorununun, uluslararası hukuk ve bölgesel meşruiyet çerçevesinde çözülmemesi durumunda, Türkiye’nin sahadaki varlığını daha da güçlendireceği yönündeki mesaj açık ve nettir.
Erbil ziyareti, bu anlamda yalnızca bir diplomatik temas trafiği değil; Türkiye ile Kürt gruplar arasında uzun süredir devam eden gerginliğin yumuşatılması ve askeri söylemin yerine stratejik diyalogun geçirilmesi açısından da kritik bir eşiktir. Sahada, “müzakere” odaklı bir Türkiye yaklaşımının öne çıktığı görülmektedir.
İsrail-İran savaşı sonrasında bölgesel ittifakların yeniden şekillendiği bu dönemde, Türkiye’nin Irak Türkmenlerine verdiği destek, yalnızca etnik-dini dayanışmanın değil, aynı zamanda Ankara’nın bölgesel yeniden yapılanma sürecindeki yerini ve ağırlığını da ortaya koymaktadır. İç ve dış baskılarla yeniden tanımlanan Türk dış politikası, bu yeni aşamada hem yumuşak güç unsurlarını hem de hedef odaklı stratejik angajmanları daha dengeli biçimde kullanmaya yönelmektedir.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://www.dikgazete.com/haber/mit-baskani-kalin-rak-in-kuzeyinde-temaslarda-bulundu-956673.html
https://rossaprimavera.ru/news/e18aaca6
https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/010720258
https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/0307202521
https://www.tele1.com.tr/mit-baskani-erbilde-pkkli-bir-grup-bugun-silah-birakacak-iddiasi
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/mit-baskani-kalindan-irakta-onemli-gorusmeler-42861457
https://www.usmuslims.com/turkish-national-intelligence-chief-visits-northern-iraq-304823h.htm
https://www.trthaber.com/haber/gundem/mit-baskani-kalin-erbilde-temaslarda-bulundu-912508.html
https://www.muhalif.com.tr/gundem/mit-baskani-ibrahim-kalindan-hakkari-ve-erbile-kritik-ziyaret/711342
https://www.turkiyetoday.com/nation/turkish-national-intelligence-chief-holds-high-level-security-talks-in-northern-iraq-3203721
https://mk-turkey.ru/bezopasnost/2025/07/02/smi-glava-tureckoj-razvedki-obsudil-v-erbile-voprosy-bezopasnosti-i-razoruzheniya-rpk.html
https://www.bundle.app/nachrichten/mit-baskani-kalin-irak'ta-temaslarda-bulundu:-masada-'terorsuz-turkiye'-sureci-ele-alindi-5b03e858-b2d3-4515-bff7-edfb23109318