ANKARA (AA)- Bakan Mustafa Varank, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bakanlığının 2020 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.
Zorlu bir küresel ekonomik görünümle karşı karşıya bulunulduÄŸuna iÅŸaret eden Varank, 2019 yılı için yüzde 3’lük bir küresel büyüme tahmini yapıldığını, bunun 2008-2009 global finans krizinden bu yana en düÅŸük orana karşılık geldiÄŸini söyledi.
Türkiye’nin ise AÄŸustos 2018'de ekonomik temellerinden bağımsız ciddi bir dış ÅŸokla karşılaÅŸtığına deÄŸinen Varank, "Uyguladığımız koordineli ve iyi tasarlanmış politikalarla ÅŸokun etkisini hafiflettik. Sanayi üretiminde son dönemdeki geliÅŸmeler olumlu trende iÅŸaret ediyor. Sene başından itibaren toparlanma eÄŸilimi gösteren sanayi üretimi, eylülde yıllık bazda yeniden pozitif seviyelere ulaÅŸtı. Ä°malat sanayisinde sipariÅŸlerle birlikte kapasite kullanım oranları artıyor. Ekonomik güven göstergeleri yukarı yönlü seyrediyor. Yılın başında Türkiye için karamsar tablo çizen uluslararası kuruluÅŸlar, büyüme tahminlerini tek tek yükseltiyor." dedi.
Varank, sanayi sektöründeki iyileÅŸmenin kalıcı olması için tüm imkanları seferber ettiklerini, katma deÄŸerli üretim öncülüÄŸünde, büyümeyi teÅŸvik edecek uygulamalara hız kazandırdıklarını dile getirdi. Bakan Varank, "Sonuç-odaklı politikalarla, güçlü ve sürdürülebilir büyüme oranlarını yakalayacağız." diye konuÅŸtu.
Ekonomik ve teknolojik bağımsızlığı tesis edecek, küresel yarışta Türkiye'yi ön sıralara taşıyacak politikaları Milli Teknoloji Hamlesi anlayışıyla tasarladıklarını anlatan Varank, Sanayi ve Teknoloji Stratejisi'nin omurgasında da bu anlayışın olduÄŸunu söyledi.
Ä°malat sanayisinin ihracatını ve milli gelirdeki payını artıracaklarını vurgulayan Varank, ihracatta orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin payını yüzde 50’ye çıkaracaklarını belirtti.
Yüksek katma deÄŸerli ürünlerin, yerli imkan ve kabiliyetlerle üretilmesi için Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı'nı baÅŸlattıklarını ifade eden Varank, pilot uygulamanın hayata geçirildiÄŸi makine sektöründe yoÄŸun bir ilgiyle karşılaÅŸtıklarını, sanayicilerin talebi üzerine baÅŸvuru süresini uzattıklarını kaydetti. Varank, 2020'nin ilk çeyreÄŸinden itibaren, diÄŸer odak sektörlere yönelik çaÄŸrıya çıkmak üzere hazırlık yaptıklarını bildirdi.
Milli Yüksek Hızlı Tren11. Kalkınma Planı'ndaki sektörel öncelikler çerçevesinde raylı sistemleri odaÄŸa aldıklarına iÅŸaret eden Varank, ÅŸöyle konuÅŸtu:
"Yerli firmalarımız artık Avrupa BirliÄŸi ve Uzak DoÄŸu ülkelerine raylı sistem araçları ihraç ediyor. Bu araçların tüm kritik bileÅŸenlerini daha yüksek yerlilik oranlarıyla üretmeyi hedefliyoruz. Bu amaçla; TÜBÄ°TAK ve TCDD ortaklığında Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsünü kurduk. Enstitü, ülkemizin ihtiyaç duyduÄŸu demir yolu teknolojilerini yerli ve milli imkanlarla tasarlayarak geliÅŸtirecek. Milli Yüksek Hızlı Tren projesi kapsamında, ilk prototipi 2023 yılında raylarla buluÅŸturacağız. Aynı ÅŸekilde deniz teknolojileri ve gemi yan sanayimizin rekabet gücünü artırmak için de çalışmalarımız sürüyor."
Türkiye'nin Otomobili"Türkiye’nin Otomobili" projesinin devam ettiÄŸini belirten Varank, projenin elektrikli, otonom ve baÄŸlantılı araç teknolojilerinin temelden dönüÅŸtürdüÄŸü otomotiv endüstrisinde Türkiye'ye bir fırsat penceresi sunacağını söyledi.
Türkiye’nin Otomobili GiriÅŸim Grubu'nun, geleceÄŸin teknolojilerini yakalayan yeni nesil araçların üretilmesine yönelik çalışmalarını sürdürdüÄŸüne deÄŸinen Varank, projeye iliÅŸkin ÅŸu bilgileri verdi:
"Uluslararası deneyime sahip profesyonel bir ekibin liderliÄŸinde, 100’den fazla Ar-Ge ve tasarım personeli, BiliÅŸim Vadisi’ne taşınarak çalışmalarına hız verdi. Özel sektör firmalarımızın ve araÅŸtırma altyapılarımızın bu projeye en üst düzeyde katkı vermesini önemsiyoruz. Geçen yılki bütçe görüÅŸmelerinde ifade ettiÄŸimiz gibi; GiriÅŸim Grubu, aralık ayında ön gösterim araçlarını kamuoyuna tanıtacak."
Ä°nsansız hava araçlarından kanser tedavisineSanayide dijital dönüÅŸüm kapsamında Ankara ve Bursa’da model fabrikaların açıldığını, gelecek yıl Ä°zmir, Gaziantep, Mersin, Konya ve Kayseri’de yeni merkezler oluÅŸturulacağını ifade etti.
Varank, bu yıl sonu itibarıyla, 15 bin kiÅŸiye iÅŸ imkanı saÄŸlayacak 7 organize sanayi bölgesi ve 4 sanayi sitesini tamamlayacaklarını, 2020'de ise 7 yeni organize sanayi bölgesi ve 5 sanayi sitesini daha bitirerek 25 bin kiÅŸiye istihdam imkanı oluÅŸturacaklarını bildirdi.
Ar-Ge harcamalarındaki artışa iÅŸaret eden Varank, "Milli insansız hava araçlarından ödeme sistemi yazılımlarına, kanser tedavisi çalışmalarından nanoteknolojik malzemelere kadar, ülkemizin kritik Ar-Ge projelerinin neredeyse tamamı desteklerimizle hayata geçiyor." dedi.
Yatırımlar ve istihdam rakamlarıVarank, 2019’un üçüncü çeyreÄŸi itibarıyla sabit yatırım tutarı 88 milyar lira olan, 3 bin 666 yatırım teÅŸvik belgesi düzenlediklerini belirtti.
Bu yatırımlar gerçekleÅŸtiÄŸinde 145 bin kiÅŸiye istihdam imkanı doÄŸacağını ifade eden Varank, aynı dönemde, sabit yatırım tutarı 95 milyar lira olan 3 bin 313 yatırım teÅŸvik belgesinin tamamlama vizesini yaptıkları, bu projelerle 142 bin kiÅŸiye istihdam imkanı saÄŸladıkları bilgisini paylaÅŸtı.
Sade, verimli ve daha etkin bir yatırım teÅŸvik sistemi için çalıştıklarını dile getiren Varank, "Yatırımcılarımızın yoÄŸun ÅŸekilde talep ettiÄŸi Ä°lçe Bazlı Bölgesel TeÅŸvik Modeli’ne geçiÅŸte son aÅŸamaya geldik." diye konuÅŸtu.
Bakan Varank, 13 milyar lira tutarındaki 20 bin 400 bölgesel kalkınma projesine ise bugüne kadar 7,4 milyar lira katkı verdiklerini belirtti.
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı'na iliÅŸkin deÄŸerlendirmede bulunan Varank, bugüne kadar 11 ilde 71 projeye, 533 milyon lira destekte bulunduklarını anlattı.
Denetim ve cezalarVarank, ticaretin korunması ve haksız rekabetin önlenmesi için yılın 10 ayında, 1 milyon 354 bin 934 ölçü aletinin muayenesini gerçekleÅŸtirdiklerini ve teknik düzenlemelere aykırı bulunan 3 bin 900 ölçü aleti için ceza kestiklerini ifade etti.
Mustafa Varank, periyodik muayenesi geçmiÅŸ ölçü aletleri için, bir defaya mahsus tanınan muafiyetle; atıl durumda bulunan 130 milyon lira deÄŸerindeki 160 bin cihazın yeniden ekonomiye kazandırıldığına deÄŸindi.
Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerine iliÅŸkin de bilgiler veren Varank, "Yılın ilk 10 ayında 59 bin 873 ürünü denetledik. 17 bin 189 ürün için teknik mevzuata uygunsuzluktan ceza kestik. 573 ürünü güvensizlik ÅŸüphesiyle teste gönderdik. 141 ürün hakkında toplatma kararı aldık." dedi.
"Kutup AraÅŸtırmaları Enstitüsü kurulacak"Varank, Antarktika Bilimsel AraÅŸtırma ve Bilim Üssü Projesi kapsamında nihai hedeflerinin Antarktika AntlaÅŸmalar Sistemi'nde danışman ülke statüsüne geçmek olduÄŸunu ifade etti.
Bugüne kadar bilim insanlarının kıtaya gerçekleÅŸtirdiÄŸi seferlerde 41 bilimsel projeyi desteklediklerini anlatan Varank, "TÜBÄ°TAK çatısı altında Kutup AraÅŸtırmaları Enstitüsünü kurma kararı aldık. Bu Enstitü, Antarktika'yla ilgili projeleri daha kurumsal bir yapıda sürdürecek ve kutup araÅŸtırmalarını koordine edecek." dedi.
"Türkiye Uzay Ajansı ülke güvenliÄŸine katkı sunacak"Türkiye Uzay Ajansının yapılanmasını sürdürdüklerini ve teknik projeleri planlamaya baÅŸladıklarını bildiren Varank, "(Uzayda olmayan ülkelerin, gelecekte yeryüzünde sözü olmayacak) anlayışıyla hazırladığımız Milli Uzay Programını, 2020 yılında ilan edeceÄŸiz." diye konuÅŸtu.
Varank, Türkiye Uzay Ajansının yeni kurulmuÅŸ olmasına raÄŸmen, pek çok ülkeden iÅŸbirliÄŸine yönelik teklifler aldığına dikkati çekerek, "Ukrayna ve Macaristan ile uzay alanında iÅŸ birliÄŸi mutabakat zabıtlarını imzaladık. Türkiye Uzay Ajansı, uzay sistemlerimizi geliÅŸtirip, ülke güvenliÄŸine de önemli katkılar sunacak. Ayrıca, uzaya eriÅŸim için fırlatma sistemlerini geliÅŸtirecek, yerli imkanlarla üretilecek hava ve uzay araçları projelerine teknoloji transferi saÄŸlayacak." deÄŸerlendirmesinde bulundu.
KOSGEB desteÄŸinde teminat bedeli yüzde 1'e çekiliyorKOSGEB ile KOBÄ°'leri bölgesel, sektörel veya iÅŸletmeye özgü modellerle desteklediklerini ve dijitalleÅŸmelerine katkı saÄŸladıklarını dile getiren Varank, dijitalleÅŸme alanındaki ilk destek programı olan KOBÄ°GEL ile KOBÄ°'lere 71,5 milyon liralık kaynak saÄŸladıkları bilgisini verdi.
Varank, KOBÄ° Finansman Destek Programı ile iÅŸletme ve makine teçhizat kredilerinde finansmana eriÅŸimi kolaylaÅŸtırdıklarını anlatarak, "Bu programda geçtiÄŸimiz hafta 175 baz puan faiz indirdik. Kredi Garanti Fonu tarafından uygulanan yüzde 1,5'luk teminat bedelini de yüzde 1'e çekiyoruz." dedi.
Son 10 yılda, 396 bin iÅŸletmeye 3,2 milyar lira kredi faiz destek ödemesi yaparak 22,3 milyar liralık kredi hacmi oluÅŸturduklarına iÅŸaret eden Varank, destek programlarıyla sadece bu sene 64 bin iÅŸletmeye 2,3 milyar liralık ödeme yaptıklarını, bu ödemeler içinde imalat sanayi iÅŸletmelerinin payı yüzde 62 olduÄŸunu ve bu payı 2023'e kadar yüzde 75'e, orta-yüksek ve yüksek teknolojili alanlara ayrılan payı da yüzde 40'a çıkaracaklarını söyledi.
"Marka baÅŸvurularında Avrupa 1'incisiyiz"Mustafa Varank, Türk Standartları Enstitüsüne iliÅŸkin çalışmalara da deÄŸinerek, standardizasyon ve uygunluk deÄŸerlendirme alt yapısını güçlendirmek için Gebze, Tuzla ve Ä°zmir’deki kampüslere ilave olarak Ankara'da da bir kalite kampüsü kuracaklarının bilgisini verdi.
Varank, 2002-2018 döneminde yerli patent baÅŸvuru sayısının 18, yerli patent tescil sayısının da 38 kat arttığının altını çizerek ÅŸöyle devam etti:
"Bu artışlar, Bakanlıkça verdiÄŸimiz Ar-Ge ve inovasyon desteklerinin somut çıktılarını gösteriyor. Marka baÅŸvurularında 2011 yılından bu yana istisnasız her yıl Avrupa'da 1'inci sıradayız. Toplam yerli sınai mülkiyet verilerinde dünyada 11'inciyiz. Tescilli coÄŸrafi iÅŸaret sayımız da 463'e ulaÅŸtı. Avrupa BirliÄŸinde tescilli coÄŸrafi iÅŸaret sayımızı arttırmak için harekete geçtik, 35 yeni tescilimiz sırada bekliyor. Bu tesciller sayesinde, ürünlerimizi daha fazla ihraç edebilecek, kötüye kullanım ve taklitleri engelleyeceÄŸiz."
TÜBÄ°TAK'tan 10 ayda 511 milyon lira hibeTÜBÄ°TAK'ın yılın ilk 10 ayında firmaların 3 bin 72 Ar-Ge projesine 511 milyon lira hibe desteÄŸi verdiÄŸini bildiren Varank, kurumun programlarında sanayicilerin lehine iyileÅŸtirmeler yaptıklarını, teminat mektubu verme zorunluluÄŸunu kaldırarak bir defaya mahsus 150 bin lira ön ödeme yapılabilmesinin ve projede kullanılan alet, teçhizatla yazılımlar için yerli malı belgesi getirenlere yüzde 15 ek destek verilebilmesinin önünü açtıklarını söyledi.
Varank, bu yıl 146 giriÅŸimcinin Bireysel Genç GiriÅŸimci programı kapsamında 24 milyon liralık desteklerden faydalandığını belirterek, "Bin 110 akademik Ar-Ge projesine yılın ilk 10 ayında 633 milyon lira kaynak saÄŸladık. 5 bin 180 bilim insanımıza 192 milyon lira destek verdik, yıl sonuna kadar bu tutar 280 milyon liraya ulaÅŸacak." diye konuÅŸtu.
Yüksek teknolojili ürünlerin özel sektör ve üniversite iÅŸ birliÄŸiyle geliÅŸtirilmesi için Mükemmeliyet Merkezleri Programı ile Sanayi Yenilik AÄŸ Mekanizması Programı'nı hayata geçirdiklerini anımsatan Varank, bu programlar kapsamında destekleyecekleri 20 araÅŸtırma platformuna, 4 yıl içinde 1 milyar liraya kadar bütçe aktaracaklarını vurguladı.
Varank, teknoloji tabanlı giriÅŸimlere sermaye desteÄŸi verdiklerinin altını çizerek, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile birlikte hayata geçirdikleri Tech-InvesTR programıyla, 5 yeni giriÅŸim sermayesi fonunun teknoloji giriÅŸimleri için 1,1 milyar liralık kaynak oluÅŸturacağını ifade etti.
Savunma sanayi ÅŸirketleri 9 ürün için 7 milyar liralık sipariÅŸ aldıTÜBÄ°TAK Savunma Sanayii AraÅŸtırma ve GeliÅŸtirme Enstitüsünün (SAGE) geliÅŸtirdiÄŸi 9 ürünün Hava Kuvvetlerinin envanterine girdiÄŸine iÅŸaret eden Varank, "Bu ürünler için savunma sanayisi ÅŸirketlerimiz son beÅŸ yılda 7 milyar liraya yakın yurt içi ve yurt dışı sipariÅŸ aldı. Türk Silahlı Kuvvetlerimizin hakimiyetini artıracak, F-16'lardan atılabilen görüÅŸ içi ve görüÅŸ ötesi hava-hava füzelerine iliÅŸkin çalışmalarımız büyük bir hızla sürüyor. GÖKTUÄž projesi kapsamında geliÅŸtirmekte olduÄŸumuz iki yeni hava-hava füzesiyle, büyük maliyetlerle yurt dışından sınırlı sayıda alabildiÄŸimiz füzeleri, artık kendimiz üretebileceÄŸiz." diye konuÅŸtu.
Katlanabilir metal mayın detektörü OZAN'ı geliÅŸtirerek Kara Kuvvetleri Komutanlığına teslim ettiklerini bildiren Varank, milli iÅŸlemci ÇAKIL'ın ilk prototipini 2020 yılında üreteceklerini açıkladı.
Yapay Zeka Enstitüsü ve Açık Kaynak PlatformuVarank, Yapay Zeka Enstitüsünü kurduklarını da anlatarak, "Hızla geliÅŸen yapay zeka tabanlı teknolojilerinin dünya ekonomisine yıllık etkisinin, 2030'da 15 trilyon doların üzerinde olacağı öngörülüyor. Ülkemizin bu alandan hak ettiÄŸi payı almasını saÄŸlayacağız." dedi.
Enstitünün yapay zeka alanındaki projelere öncülük edeceÄŸini belirten Varank, verinin yönetimi, korunması ve yayımı gibi konularda standartların oluÅŸturulmasına katkı sunacağını dile getirdi.
Varank, teknoloji ÅŸirketleri, sivil toplum kuruluÅŸları ve ilgili kurumlarla Açık Kaynak Platformu inisiyatifini baÅŸlattıklarını hatırlatarak, "Yazılımcı ekosistemini geliÅŸtirmeyi, ülkemizde üretilen yazılımların niteliÄŸini artırmayı ve açık kaynak kodlamayı yaygınlaÅŸtırmayı amaçlıyoruz. Yerli açık kaynak çözümleri geliÅŸtirerek dışa bağımlılığı azaltacak, mali tasarrufları artıracak ve olası siber güvenlik sorunlarını bertaraf edeceÄŸiz." ifadesini kullandı.
TÜBA Fuat Sezgin Ödülleri'ni ihdas ettiklerini ve baÅŸvuru deÄŸerlendirme sürecini tamamladıklarını aktaran Varank, tüm kategorilerde ödül kazananları aralık ayında kamuoyuyla paylaÅŸacaklarını bildirdi.
Mustafa Varank, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 2020 yılı bütçesinin 14 milyar 257 milyon 291 bin lira olduÄŸunu kaydetti.
Muhabir: Dilara Zengin,Göksel Yıldırım
