BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (AA) - ABD Başkanı Donald Trump'ın birinci yılındaki tartışmalı politikaları, uluslararası anlaşmalar ve ittifaklara ilişkin agresif yaklaşımı Birleşmiş Milletlerde (BM) de hissedildi.
ABD'nin BM'ye yaptığı finansal desteÄŸi azaltmakla kalmayan Trump, uluslararası anlaÅŸmalardan ve BM bünyesindeki örgütlerin bazılarından da geri çekildi.
Trump'ın BM'ye yönelik politika deÄŸiÅŸikliÄŸinde ve maddi desteÄŸi azaltma tehditlerinde Washington yönetiminin Ä°srail-Filistin sorununa yönelik politikaları fazlasıyla etkili oldu.
BaÅŸkanlık görevine geldiÄŸi ilk günden beri eleÅŸtirdiÄŸi BM'ye ABD'nin finansal desteÄŸi azaltacağı tehdidini sıkça dile getiren Trump, fon kesintisi adımını da BM Genel Kurulu'nda ABD'nin Kudüs'ü Ä°srail'in baÅŸkenti olarak tanımasını kınayan ve reddeden kararın ardından atmış oldu.
Trump, Türkiye ve Yemen tarafından BM Genel Kurulu'na getirilen Kudüs kararına lehte oy kullanan ülkelere finansal desteÄŸi kesme tehdidinde bulunmasına raÄŸmen karar 9'a karşı 128 "evet" oyuyla kabul edildi.
Bunun üzerine ABD, 2018-2019 mali yılında BM'nin bütçesine aktaracağı kısımdan 285 milyon dolar azaltma kararı aldı ve Trump yönetiminin BM Genel Kurulu'nda yaÅŸadığı yenilginin faturası da BM'ye kesildi.
BM'nin 5,4 milyar dolarlık genel bütçesinin yüzde 22'sini ve yıllık 7,9 milyar doları bulan 16 BM barış gücü misyonunun bütçesinin yüzde 28,5'ini saÄŸlayan ABD, örgüte hala en fazla katkı yapan ülke konumunda bulunuyor.
Trump, "Filistinlilere yılda yüzlerce milyon dolar ödüyoruz ve karşılığında hiç saygı görmüyoruz. Uzun süredir gecikmiÅŸ barış anlaÅŸmasını Ä°srail ile müzakere etmek bile istemiyorlar... Artık barışı konuÅŸmak istemeyen Filistinlilere neden gelecekte büyük miktarlarda ödeme yapmamız gereksin?" açıklamasıyla fon kesintisi tehditlerinden birini de BM Filistinli Mültecilere Yardım KuruluÅŸuna (UNRWA) yaptı.
ABD, BM Barış gücü misyonlarına yardımı azalttıABD'nin BM'ye yaptığı mali yardımlardaki kesintiler barış gücü misyonlarına da yansıdı ve bu misyonlara aktarılan fonlarda 600 milyon dolarlık kesintiyle gidildi.
Ayrıca yine ABD'nin çaÄŸrısı üzerine, yıllık maliyeti 1,2 milyar doları bulan BM'nin Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki "en büyük ve en masraflı" misyonundaki askerlerinin sayısının azaltılması kararı alındı. Haiti'de de 13 yıldır görev yapan barış gücü misyonu (MINUSTAH) kapatıldı.
Trump, ABD'yi Paris Ä°klim AnlaÅŸması'ndan çektiDonald Trump, "Önce Amerika" politikası kapsamında ABD'yi eski BaÅŸkan Barack Obama yönetimi tarafından imzalanan çeÅŸitli küresel sözleÅŸmelerden de çekti.
Trump'ın hem ABD'de hem de dünya genelinde büyük tepki çeken kararlarından biri ülkesini iklim deÄŸiÅŸikliÄŸiyle küresel mücadeleyi hedefleyen Paris AnlaÅŸması'ndan çekme kararı oldu.
Trump, 1 Haziran'da uzun vadede siyasi ve ekonomik açıdan sonuçlar doÄŸurabilecek tartışmalı bir karara imza atarak, seçim kampanyası sırasında verdiÄŸi önemli vaatlerden birini daha yerine getirdi.
Ancak ABD bu anlaÅŸmadan geri çekilmiÅŸ olsa da karar hemen yürürlüÄŸe giremiyor. AnlaÅŸmanın yasal hükümlerine göre, ABD, çekilme talebini anlaÅŸmanın yürürlüÄŸe girmesinden üç yıl sonra yani en erken 4 Kasım 2019 tarihinde BM'ye iletebiliyor. Talebin kabul edilmesini takip eden sürecin yaklaşık bir sene sürecek olması nedeniyle ABD anlaÅŸmadan resmi olarak Kasım 2020'de ayrılabilecek.
Türkiye'nin de aralarında olduÄŸu 190'dan fazla ülkenin imzaladığı 4 Kasım 2016 yılında imzalanan Paris Ä°klim AnlaÅŸması küresel ısınmayla dünya çapında mücadele edilmesi için atılmış en önemli uluslararası adımlardan biri olarak görülüyor.
ABD, UNESCO'dan çekildiTrump'ın ABD'nin yer almasını istemediÄŸi diÄŸer bir kurum ise BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) oldu. UNESCO'dan çekilme kararını 12 Ekim'de dünyaya ilan eden Trump yönetimi, karara gerekçe olarak UNESCO'nun "Ä°srail karşıtı tutumu" ve kurumdaki "yapısal reform ihtiyacını" gösterdi.
ABD'nin hemen ardından Ä°srail'in de UNESCO'dan ayrılma kararını açıklaması, iki ülkenin bu kuruma karşı ortak pozisyon aldığını net bir ÅŸekilde ortaya koydu.
Ancak söz konusu karar, UNESCO Anayasası'nın 2'nci maddesinin 6'ncı bölümüne göre, 31 Aralık 2018'de hayata geçebilecek.
BM Nüfus Fonuna yardımlar durdurulduABD'nin finansal desteÄŸini kestiÄŸi ilk kuruluÅŸ, diÄŸer BM örgütlerinden farklı olarak hükümetler tarafından gönüllü olarak finanse edilen BM Nüfus Fonu (UNFPA) oldu.
Trump yönetimi, 3 Nisan'da Çin'deki "zorunlu kürtaj ve gönüllü olmayan kısırlaÅŸtırma programlarına destek verdiÄŸi ya da bu tür programlara katıldığı" iddiasıyla UNFPA'ya yaptığı maddi yardımı durdurma kararı da aldı.
UNFPA'ya en fazla fon saÄŸlayan 4. ülke olan ABD, bu kuruluÅŸa 2015 yılında 75 milyon dolar yardım yapmıştı ve yardım miktarında her yıl azalmaya gidilmiÅŸti.
ABD göçmen ve mülteci anlaÅŸmasından çekildiTrump'ın Beyaz Saray'daki birinci yılında ABD, uluslararası bir anlaÅŸmaya daha sırtını döndü ve politikalarına ters düÅŸtüÄŸü gerekçesiyle 3 Aralık'ta New York Mülteci ve Göçmenler Deklarasyonundan da ayrıldı.
Göçmen ve mültecilerin haklarının korunmasını içeren deklarasyon 2016 yılında BM Genel Kurulu'nda kabul edilmiÅŸti.
Ayrıca ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Haley, "Ä°srail karşıtı" olmakla eleÅŸtirdiÄŸi 47 üyeli Cenevre Merkezli Ä°nsan Hakları Konseyinden ABD'nin çekileceÄŸini sık sık dillendirse de Trump yönetimi bu konuda henüz bir adım atmadı.
ABD ve Kuzey Kore arasındaki gerginlik BMGK gündeminden düÅŸmediTrump'ın ilk yılında BM gündemini en fazla meÅŸgul eden konulardan biri de ABD ve Kuzey Kore arasındaki "nükleer gerginlik" oldu. Kuzey Kore'nin nükleer programına ve füze denemelerine hız vermesi, Trump ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un karşılıklı kışkırtıcı açıklamaları ve bu iki ülkenin savaşın eÅŸiÄŸine gelmesi defalarca acil olarak toplanan BM Güvenlik toplantılarına damga vurdu.
Kuzey Kore'yi güçlü ekonomik yaptırımlarla köÅŸeye sıkıştırarak müzakere masasına getirmeyi hedefleyen Trump yönetimi, BMGK'de Pyongyang'a yönelik yaptırım kararları alınmasında başı çekti.
