Ukrayna saldırıyor, Rusya cevap hazırlıyor ve dünya nefesini tutuyor
TİFLİS, Gürcistan
Mayıs ayının son günlerinde ve Haziran 2025'in ilk günlerinde Ukrayna ile Rusya arasındaki çatışma daha da tehlikeli bir aşamaya geçme tehdidiyle yeni bir yoğunlukla patlak verdi. Kursk ve Bryansk bölgelerindeki köprüleri yıkan patlamalar, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Kırım köprüsüne bir başka saldırısı ve Sibirya'daki Rus hava üslerine “Örümcek Ağı Operasyonu” lakaplı cesur bir drone saldırısı, bölgeyi sarstı ve suçlamalara, spekülasyonlara ve endişe verici tahminlere yol açtı.
Saldırılar Moskova'da halihazırda “Ukrayna'nın devlet terörü” eylemleri olarak nitelendiriliyor ve stratejik hava üslerine yapılan saldırı, bazı uzmanlar tarafından nükleer silah kullanma tehdidine kadar varabilecek daha büyük bir tırmanışın başlangıç noktası olarak görülüyor. Kremlin’in bir yanıt hazırlığında olduğu görülürken, dünya liderleri, itidal gösteriyor ve analistler öngörülemeyen sonuçlar konusunda uyarıyor.
Askerleri cephede zorluklarla karşılaşan Ukrayna için Rus altyapısına yönelik saldırılar sembolik açıdan büyük önem taşıyor. France 24'ün belirttiği gibi, “Örümcek ağı”nın başarısı, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri savaşçılarının moralini yükseltiyor ve Kiev'in Rus topraklarının derinliklerine saldırma kabiliyetini gösteriyor.
Ancak Moskova, bu eylemleri büyük bir güç karşısında kendinin küçük düşürülmesi ve ulusal güvenliğe doğrudan bir tehdit olarak görüyor. Askeri çevrelere yakın Rus Telegram kanalı Rybar, saldırıyı “çok ağır bir darbe” olarak nitelendirerek istihbarat hatalarına işaret etti. Dahası, WSWS için bir makale kaleme alan Peter Schwartz gibi bazı analistler, nükleer bombardıman uçaklarının konuşlandığı hava üslerine yönelik bir saldırının Putin rejimi tarafından nükleer caydırıcılık politikasını gözden geçirmek için bir neden olarak görülebileceğini savunuyor.
Kremlin rahatsız olmuş gibi görünse de şu ana kadar resmi açıklamalarda itidalli davrandı. Rusya Savunma Bakanlığı, “terörist saldırıların” püskürtüldüğünü ve “bazı uçakların” ateşlendiğini bildirmekle yetindi. Ancak tarihsel deneyimler Putin'in nadiren anında tepki verdiğini gösteriyor, beklemeyi tercih ediyor ama kaçınılmaz olarak karşılık veriyor.
Gürcistan ile yaklaşık yirmi yıl süren siyasi anlaşmazlığın ardından 2008 yılında Rusya, Gürcistan'dan ayrılan iki bölgeyi, Güney Osetya ve Abhazya'yı işgal etti. 2014 yılında Kırım'ın ilhakı ve Donbass'taki ayrılıkçıların desteklenmesi, Kiev'deki kendine dost siyasi rejimin değişmesine tepki olarak gerçekleşti.
TRENDS Research & Advisory'nin de uyardığı üzere Ukrayna'nın gerilimi tırmandırması, öngörülemeyen sonuçlara gebedir. Saldırılar bir yandan Rusya'yı topraklarının savunmasızlığını dikkate almaya zorlayarak müzakere pozisyonunu zayıflatıyor. Öte yandan, özellikle Kremlin'in hava üslerine yönelik saldırıları varoluşsal bir tehdit olarak görmesi halinde, Moskova'nın sert tepkisine neden olabilirler. Nükleer tırmanma, riski düşük bir ihtimal olmakla birlikte tamamen göz ardı edilmemektedir. Analistler, Rusya'nın güvenilirliğini yeniden tesis etmek için göz korkutucu eylemlere başvurabileceğine, örneğin; Ukrayna altyapısına büyük saldırılar düzenleyebileceğine ve hatta Kiev'deki yönetimi vurmaya çalışabileceğine dikkat çekiyor.
Ukrayna ise uçurumun kenarında sallanıp duruyor. Eylemleri kararlılık ve teknik kabiliyetleri gösteriyor ama aynı zamanda kaynakları da sonuna kadar zorluyor. Aynı zamanda, Ukrayna hava savunmasını tüketen günlük Rus hava saldırılarını da hesaba katmalıyız.
Washington Post köşe yazarı Max Boot, gerilimi azaltma olasılığına şüpheyle yaklaşıyor. Boot, Rus sertlik yanlılarının Ukrayna şehirlerinin halılarla bombalanmasını talep etmeye devam ettiğini ancak Putin'in bu adımı atmadığını söylüyor. Boot, “Elbette Kremlin, Kiev'e yönelik büyük bir hava saldırısının ‘intikam’ olduğunu iddia edecek, ancak savaşın başından beri Ukrayna'ya yönelik saldırılarını arttırıyorlar” diye vurguladı.
Uluslararası toplum, gelişmeleri artan bir endişeyle izliyor. Donald Trump ve Xi Jinping gibi dünya güçlerinin liderleri, başlangıçta itidalli davrandılar ki; analistlere göre bunun nedeni Rusya'nın olası bir tepkisini beklemek olabilir. Beyaz Saray’ın başı daha sonra Vladimir Putin'le bir telefon görüşmesi yaptığını bildirdi. The New York Times'a verdiği mülakatta, Kremlin'in geçen hafta sonu gerçekleştirdiği sürpriz saldırı nedeniyle Ukrayna'ya misilleme yapmayı planladığını söyledi.
Fox News'in, Trump'ın özel temsilcisi Keith Kellogg'a dayandırdığı haberine göre; nükleer silah taşıma kapasitesine sahip uçakların bulunduğu Rus hava üslerine yönelik saldırılar, savaşın tırmanma riskini arttırdı. Saldırıların ertesi günü, İstanbul'da yapılan görüşmelerin sonuçsuz kalması, diplomatik çıkmazı teyit etmekten başka bir işe yaramadı. Olası tırmanış, Trump'a yakın kişiler tarafından da rapor ediliyor. Örneğin; emekli ABD Hava Kuvvetleri Generali Blaine Holt, Newsmax TV kanalına verdiği bir mülakatta, hayatında küresel ya da ulusal güvenlik konusunda hiç bu kadar endişelenmediğini söyledi.
Önümüzdeki günler belirleyici olacak. Taraflar diplomasiye dönebilecek mi, yoksa çatışma daha da yıkıcı bir aşamaya mı geçecek?
Dünya, Rusya'nın vereceği karşılığı beklerken, açık olan bir şey var: Ukrayna'nın saldırıları, çatışmanın doğasını değiştirerek onu daha da öngörülemez ve tehlikeli hale getirdi.
Tarihin de gösterdiği üzere, Rusya'ya yönelik baskılar, nadiren sonuçsuz kalmaktadır ve mevcut tırmanış da muhtemelen bir istisna olmayacaktır.
.
Kemran Mammadov, dikGAZETE.com
Кемран Мамедов, Дикгазете