Ürdün'de 2019 yılı 'İsrail kaynaklı' sorunlarla geçti

İsrail'in, Ürdün vatandaşlarını hukuksuz bir şekilde gözaltına alması, bu ülkenin sınırına yakın bölgede havalimanı inşası, El-Bakura ve El-Gamr bölgelerinin İsrail'den geri alınması gibi sorunlar 2019 yılının en önemli konuları arasında yer aldı. Yıl boyunca birbirini takip eden olaylar, siyasi ve sosyal açıdan Ürdün'ü önemli ölçüde sarstı.

İsrail'in, Ürdün sınırı yakınına inşa ettiği havalimanı ülkede tartışmalara neden oldu. Ocak 2019 itibarıyla yapımı tamamlanan havalimanına "egemenlik ve hava sahası ihlali" gerekçeleriyle karşı çıkan Ürdün tarafından itiraz sesleri yükseldi ancak bir süre sonra tartışmaların yerini sükunet aldı.

Ürdün ayrıca İsrail'in güneyindeki Eilat kentine 18 kilometre uzaklıkta inşa edilen havalimanının konumunun "uluslararası standartlara aykırı olduğunu" savunuyor.

İsrail'le yaşanan bir diğer kriz konusu da İsrail güçlerinin, iki Ürdün vatandaşını Kral Hüseyin Köprüsü'nü geçmelerinin ardından "gerekçe göstermeksizin" gözaltına alması oldu.

Ürdün vatandaşı Hibe el-Lebedi 20 Ağustos'ta, Abdurrahman Meri de 2 Eylül'de, Ürdün ile Batı Şeria'yı birbirine bağlayan Kral Hüseyin Köprüsü'nü geçmelerinin ardından İsrail tarafından gözaltına alınmıştı.

Amman yönetimi, hukuksuz bir şekilde gözaltında tutulan vatandaşlarının serbest bırakılması çağrılarına İsrail tarafının olumsuz yanıt vermesi üzerine 29 Ekim'de Tel Aviv'deki Büyükelçisi'ni ülkeye çağırdı.

Ürdün, İsrail'in söz konusu gözaltılarını, iki ülke arasında 1994 yılında imzalanan barış anlaşmasının ihlali, ikili ilişkiler çerçevesinde bir dönüm noktası olarak değerlendirdi.

İsrail'de iki aydan uzun süre gözaltında bulunan ve Tel Aviv ile Amman arasında gerilime neden olan iki Ürdün vatandaşı 6 Kasım'da serbest bırakıldı.

Kral 2. Abdullah, 10 Kasım'da yaptığı açıklamada, 1994'ten bu yana İsraillilerin kullandığı El-Bakura ve El-Gamr arazileri üzerindeki egemenliğin, 25 yıl sonra Ürdün'e geçtiğini ilan etti.

Ürdün Kralı'nın, söz konusu arazileri "İsrail'e kiralamayı öngören sözleşmeleri sonlandırma kararı aldıklarını" açıklaması iki ülkeyi tekrar karşı karşıya getirdi.

Ürdün, 1994 yılında imzalanan Oslo Anlaşması'nın 1B ve 1C ekleri gereği El-Bakura ve El-Gamr arazilerini İsrail'e kiralamıştı. Söz konusu kira sözleşmelerinin tarihinin 25 Ekim'de son bulacak olması, sözleşme akitlerinin yenilenip yenilenmeyeceği tartışmalarını da beraberinde getirmişti. Tartışmalara son noktayı koyan Kral, sözleşmelerin yenilenmeyeceğini duyurmuştu.

Arazilerde kontrolü yeniden alan Ürdün, 10 Kasım'da bölgeye bayrağını dikti.

Ülkenin kuzeyindeki İrbid kentinde yer alan Ürdün Nehri'nin doğusundaki Bakura, yaklaşık 6 bin dönüm alana sahip. Yaklaşık 4 kilometrekarelik bir arazi olan Gamr ise Ürdün'ün güneyindeki El-Akabe kentinde ve sınır bölgesinde yer alıyor.

Suriye'de, ülkeyi sadece idari işleri yürüten memurlar seviyesinde temsil eden Ürdün, Ocak 2019'un sonlarında Suriye'deki diplomatik temsilciliğini maslahatgüzar vekili seviyesine yükselttiğini açıkladı.

Ayrıca Ürdün Sivil Havacılık Otoritesi, mart ayında 7 yıl aradan sonra Suriye hava sahasının kullanılmasına izin verilmesi yönünde karar aldı. Ürdün, 2012'de aldığı kararla, Suriye hava sahasının kullanımını askıya almıştı.

Ürdün'ün başkenti Amman'da binlerce öğretmen, maaşlarına zam yapılması talebiyle 5 Eylül'de gösteri düzenledi.

Güvenlik güçleri gösterilere müdahale ederken öğretmenleri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Bunun üzerine öğretmenler, 8 Eylül'de zam talebiyle ülke çapında süresiz greve başladı.

Öğretmenlerin, bir aydan uzun süre devam ettiği grev sonuç verdi. Hükümet öğretmenlerden özür diledi ve maaşlarına yüzde 35 ila yüzde 70 arasında zam yapılacağını açıkladı.

Öte yandan Ürdün Milli Eğitim Bakanı Velid el-Meani, ülkede ders yılı başında yaşanan bu olayların ardından görevinden istifa etti. Ürdün Başbakanı Ömer Rezzaz da kabine değişikliğine gitti.

Kaynak: AA