Elektronik sigara, Türkiye’de özellikle gençler arasında dikkat çekici bir kültürel dönüşüm yaşamaktadır. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde, sadece bir teknolojik cihaz olmaktan çıkarak adeta bir tarz göstergesi ve aidiyet simgesi haline gelmiştir. Gençler, elektronik sigarayı modernliği, bireyselliği ve sosyal çevreye uyumu yansıtan bir unsur olarak görmektedir.
Savunucular; çeşitli aroma seçeneklerini, geleneksel sigaraya göre daha az zararlı olduğunu iddia edilen yapısını ve kullanımdaki pratikliği ön plana çıkarırken, başta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Türk Toraks Derneği olmak üzere birçok sağlık otoritesi, bağımlılık riski ve uzun vadeli etkiler konusunda ciddi uyarılarda bulunmaktadır. Bilimsel araştırmalar da, elektronik sigaraların sağlığa olan etkileri konusunda halen birçok belirsizliğin varlığına işaret etmektedir.
Tüm bu veriler ışığında; Türkiye’de elektronik sigara, bir yaşam tarzı trendi ile sağlık riski arasında gidip gelen bir çizgide konumlanmaktadır. Aşağıdaki bölümlerde, bu karmaşık tablo daha ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
Elektronik Sigaranın Çekiciliği ve Kolay Ulaşılabilirliği
Türkiye’de gençler arasında elektronik sigaraların bu denli yaygınlaşmasının temel nedenlerinden biri, kolay ulaşılabilir olmalarıdır. Nikotinli ya da nikotinsiz olarak kullanılan buharlı sıvılar ve cihazlar, büyük şehirlerdeki Vape Shop olarak bilinen elektronik sigara mağazalarında, özellikle İstanbul ve İzmir gibi kentlerde rahatlıkla temin edilebilmektedir.
Parlak renkli ambalajlar, meyvemsi ve tatlı aromalar, “bir alana bir bedava” gibi kampanyalar gençler üzerinde güçlü bir cazibe oluşturmaktadır. Buna sosyal medya üzerinden yapılan dijital tanıtımlar da eklendiğinde, ürünlerin yalnızca kolay erişilebilir değil, aynı zamanda popüler kültürün bir parçası haline geldiği görülmektedir.
Sosyal Etkiler ve Grup DinamikleriÇalışmalara göre, Türkiye'de 15 yaş ve üzeri bireylerde günlük ve ara sıra elektronik sigara kullanımının yaygınlığı %0,4'tür. Türkiye’de gençlik kültüründe elektronik sigara kullanımı, sosyal ilişkiler ve grup dinamikleri tarafından yoğun şekilde şekillenmektedir. Özellikle okul bahçelerinde, teneffüs aralarında, üniversitelerde ve kafelerde arkadaş gruplarının büyük etkisi vardır. Elektronik sigara sahibi olmak, gençler arasında modern ve trend olmak anlamına gelir ve bu durum grup baskısını artırır.
Gençler, birlikte elektronik sigara kullanmanın veya likitleri paylaşmanın adeta bir ritüel haline geldiğini ifade etmektedir. İstanbul’da, özellikle Kadıköy’deki kafelerde veya nargile kafelerinde bu dinamikler çok belirgindir. Elektronik sigara burada sadece tüketilmekle kalmaz, aynı zamanda aidiyetin bir simgesi olarak da sahnelenir. Kentsel alanlar, kırsal bölgelere göre bu konuda çok daha fazla etkilenmektedir.
Reklamlar ve Sosyal Medyanın Rolü Nedir?
Reklamlar ve sosyal medya, elektronik sigarayı bir moda objesi ve statü sembolü olarak güçlendirmektedir. Instagram, TikTok ve YouTube gibi platformlar, bu algının oluşmasında önemli rol oynamaktadır. Popüler influencerlar ve müzisyenler, çeşitli kampanyalarla elektronik sigaraların tanıtımında yer almakta; estetik ve şehir yaşamını yansıtan renkli görsellerle gençlerin dikkatini çekmektedir.
Özellikle İstanbul’da çekilen tanıtım videoları, elektronik sigarayı sadece bir tüketim ürünü olmaktan çıkarıp, bir yaşam tarzı ve sosyal kimlik göstergesi haline getirmektedir. Gençler arasında elektronik sigara, giderek daha fazla kendini ifade etme, trendleri takip etme ve sosyal çevrede kabul görme aracı olarak görülmektedir. Geleneksel basılı reklamlardan ziyade, dijital kampanyalar Türkiye’de çok daha güçlü ve duygusal bir etki yaratmaktadır.
Sağlık Algıları ve Yanlış Anlamalar
Türkiye’de birçok genç, elektronik sigaraları klasik tütün ürünlerine kıyasla çok daha az zararlı olarak görmektedir. Bu algı, “duman yok” veya “daha sağlıklı” gibi ifadelerle yapılan pazarlama mesajlarına dayanmaktadır; ancak bu söylemlerin bilimsel bir temeli bulunmamaktadır. Oysa, likitlerin içinde bağımlılık yapıcı nikotin bulunduğu ve bunun beyin gelişimini olumsuz etkileyebileceği göz ardı edilmektedir.
Türk Toraks Derneği’nin araştırmaları ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporları, solunum yolu tahrişleri, kardiyovasküler yüklenmeler ve henüz tam olarak bilinmeyen uzun vadeli etkiler gibi risklere dikkat çekmektedir. Buna rağmen, elektronik sigaraların zararsız bir alternatif olduğu yanılgısı devam etmektedir. Algılanan zararsızlık ile gerçek riskler arasındaki bu çelişki, kullanım alışkanlıklarını etkilemekte ve kullanıcı sayısının artmasına katkı sağlamaktadır.
Welchen Einfluss haben internationale Trends?Türkiye’de elektronik sigara kullanımı, uluslararası yaşam tarzı ve tüketim trendleriyle yakından bağlantılıdır. Amerika Birleşik Devletleri veya İngiltere gibi ülkelerde gençlik kültürünü şekillendiren bu akımlar, sosyal medya aracılığıyla İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlere taşınmaktadır. Özellikle popüler diziler ve müzik videoları, elektronik sigarayı özgürlük ve bireysellik sembolü olarak yansıtmaktadır. Ayrıca, uluslararası ürünlerin Türkiye’deki mağazalarda bulunması da bu etkiyi güçlendirmektedir.
Böylece, yerel davranışları etkileyen transnasyonel bir yaşam tarzı ortaya çıkmakta ve gençlik kültürünün giderek daha fazla küreselleştiği ve uluslararası trendlerden etkilendiği gözlemlenmektedir.
.
.
.
-Tanıtım haber-