İstanbul
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Mayada Kamal Eldeen, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan'ın Türkiye ziyaretinin çıktılarını ve ilişkilerin geleceğini AA Analiz için kaleme aldı.
***
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın özel davetiyle 11-13 Nisan tarihleri arasında Antalya Diploması Forumu'na (ADF) katılmak amacıyla Türkiye'ye geldi. Bu ziyaret, Burhan'ın, başkent Hartum'un 26 Mart'ta Hızlı Destek Kuvvetleri'nden (HDK) kurtarılmasının ardından Suudi Arabistan ve komşusu Eritre'ye yaptığı kısa ziyaretten sonra gittiği üçüncü ülke olması açısından önemlidir. Bu durum, Türkiye'nin Sudan için önemini bir kez daha ortaya çıkardı. Bu ziyaret, iki ülke arasındaki stratejik işbirliğinin daha da güçlendirilmesi açısından büyük önem taşıyor.
Söz konusu ziyaret ayrıca Nisan 2023'te Sudan'da başlayan iç savaştan sonra Burhan'ın Türkiye'ye yaptığı dördüncü ziyaret oluyor. Burhan'ın ziyareti, Türkiye'nin bölgesel bir aktör olarak daha da güçlenmesine katkıda bulunabilir.
Bu ziyaret, iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin derinleşmesini ve iki ülke arasındaki tarihsel ilişkilerin devamı niteliğinde. Ziyaret, Türkiye'nin son dönemde Sudan'a verdiği askeri ve siyasi desteğin ardından gerçekleşti. Bu noktada, Sudan'ın siyasi geleceğini ve bölgesel dengeleri etkileyebilecek önemli bir diplomasi hamlesi olarak değerlendiriliyor.
Erdoğan ve Burhan görüşmesinden ne çıktı?
Türkiye'yi daha önce de ziyaret eden Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan'ın en önemli görüşmesi, 12 Nisan'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ADF kapsamında gerçekleşti. Bu görüşme, Türkiye-Sudan ilişkilerinin geleceği ve bölgesel istikrar açısından önemli adımların ele alındığı diplomatik bir buluşma olarak kayıtlara geçti.
Görüşmede, Türkiye ve Sudan arasındaki ilişkiler, Ankara'nın Sudan'daki iç savaşın sonlandırılmasına yönelik arabuluculuk çabaları ve bölgesel güvenlik mimarisinin yeniden şekillenmesi gibi başlıklar öne çıktı. Bu görüşmenin temel eksenini, Türkiye'nin Sudan'ın toprak bütünlüğüne verdiği desteğin yanı sıra askeri ve insani yardım taahhütleri oluşturdu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Türkiye ile Sudan arasındaki işbirliğinin her geçen gün gelişmesinden memnuniyet duyduğunu, çatışmaların sona ermesinden sonra Sudan'ın yeniden inşası ve normalleşmesi için Türkiye’nin desteğini ortaya koyacağını ve Sudan'ın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunmasının Türkiye için önemli olduğunu belirtti.
Burhan ise Türkiye'nin, bölgesel ve uluslararası platformlarda Sudan'ı destekleyici duruşundan, Sudan'ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruma konusundaki kararlılığından, Sudan halkına verdiği destekten ve Sudan krizi sırasında sağladığı insani yardımlardan memnuniyet duyduğunu belirtti.
Görüşmeye, her iki ülkenin Dışişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar ve Milli Savunma Bakanları da katıldı. Görüşmelere istihbarat başkanları ile Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanlarının da katılması iki ülke ilişkilerinin bundan sonraki süreçte önem kazanacağını gösteriyor.
Türkiye-Sudan ilişkilerinin stratejik boyutu
Türkiye ve Sudan arasındaki ilişkiler, özellikle son yıllarda stratejik bir boyut kazandı. İki ülke arasındaki diplomatik ve ekonomik bağlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Aralık 2017'de Sudan'a yaptığı ziyaret sonrasında önemli ölçüde güçlendi. Bu ziyaret sırasında iki ülke, çeşitli alanlarda 22 anlaşma ve mutabakat zaptı imzaladı ve ikili ilişkiler geniş bir hareketlilik kazandı.
Burhan'ın 12-13 Ağustos 2021'de Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyaret, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açtı. Bu ziyaret, ilişkilerde yeniden bir yakınlaşmanın başlangıcı oldu. Bu ziyarette Burhan'a Maliye, Savunma, Tarım, Sağlık ve Yükseköğrenim Bakanları eşlik etti. Ziyaret, Sudan'daki geçiş döneminin önemli bir adımı olarak değerlendirildi ve ziyaret kapsamında tarım, enerji, savunma, finans ve medya alanlarını kapsayan 7 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalandı.
Sudan'ın içinde bulunduğu bu savaş ortamında, Türkiye'nin Sudan halkına ve hükümetine verdiği destek ve insani yardımlar büyük önem taşıyor. Hartum'un HDK'den temizlenmesi operasyonunda Türkiye'nin Sudan'a sağladığı desteğin belirleyici bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Bu destek, iki ülke arasındaki stratejik işbirliğinin askeri ve güvenlik boyutunu da gözler önüne seriyor.
İkili ilişkilerin geleceği
Burhan'ın Türkiye ziyaretinin, iki ülke arasındaki ilişkileri daha da ileriye taşıması bekleniyor. Sudan Dışişleri Bakanı daha önce yaptığı açıklamada, Türkiye ile ilişkilerin "stratejik bir vizyona dayalı güçlü bağlar kurmak" amacıyla geliştirildiğini vurgulamıştı.
İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi, Türk şirketlerinin Sudan'daki varlığı ve yatırımlarının artırılması ve Sudan'ın savaştan sonra yeniden imar sürecinde Türkiye'nin daha aktif rol alması büyük önem taşıyor. Ayrıca Sudan'daki mevcut savaşın tamamen sona erdirilmesi ve ülkenin istikrara kavuşturulması için Türkiye'nin vereceği desteği son görüşmede açık dile getirmesi önemli konular arasındadır. Bu noktada, söz konusu ziyarette Burhan'ın, Sudan'daki mevcut durum, ülkenin yeniden inşası ve bölgesel güvenlik meseleleri hakkında görüşlerini paylaşması dikkate değerdi.
Burhan'ın Türkiye ziyareti, sadece ikili ilişkiler açısından değil, bölgesel ve uluslararası dengeler açısından da önem taşıyor. Burhan, ADF kapsamında birçok ikili görüşme yaparak uluslararası destek arayışını sürdürdü.
Sonuç olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan arasında geçekleşen görüşme, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceği açısından belirleyici olacaktır. Sudan'ın içinde bulunduğu siyasi kriz ve savaş ortamı göz önüne alındığında, Sudan'ın yeniden imarı ve kalkınması için Türkiye'nin tecrübesine ihtiyacı var.
Bu ziyaret sonucunda atılacak adımlar, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın derinleşmesine katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu ziyaretin sadece iki ülke ilişkilerini değil, bölgesel dinamikleri de etkileme potansiyeli var. Türkiye'nin Afrika Boynuzu'ndaki konumu bölgedeki diğer ülkelerle olan ilişkilerini de şekillendirebilir ve bu durum uluslararası işbirliklerini güçlendirmek için yeni fırsatlar sunabilir.
Türkiye'nin Sudan ile olan ilişkilerinin güçlenmesi, aynı zamanda ekonomik ve ticari işbirliklerinin de artmasına zemin hazırlayabilir. Bu bağlamda, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması ve yatırımların teşvik edilmesi için ortak projelerin geliştirilmesi önem kazanacaktır. Ortak projeler, her iki ülkenin de kalkınma hedeflerine ulaşmalarında önemli bir rol oynayacak ve karşılıklı fayda sağlayan ilişkilerin kurulmasına zemin hazırlayacaktır. Bu tür işbirlikleri, sadece ekonomik büyümeyi desteklemekle kalmayıp aynı zamanda, iki ülke arasındaki kültürel alışverişi ve insan ilişkilerini de derinleştirerek kalıcı bir dostluk ortamı yaratacaktır.
[Dr. Mayada Kamal Eldeen, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesidir.]
* Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editoryal politikasını yansıtmayabilir.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com