Miladi takvime göre 1579 yılında 2. Selim Han'ın 2. Veziri Pertev Mehmet Paşa'nın vasiyeti üzerine Kethüdası Sinan Ağa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan Pertev Mehmet Paşa Külliyesi, İstanbul'un Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olmasından sonra doğuya bağlayan anayol üzerindeki Gebze'den sonra ikinci konaklama merkezi oldu. 437 yıldır orijinalliğini koruyan Osmanlı şaheseri, 16. yüzyılda Yeni Cuma Külliyesi, cami, imaret hamam, kervansaray, sıbyan mektebi olarak misafirlerine hizmet verdi.
Büyük depremde 1 santim oynadı
17 Ağustos 1999 depremini ve ondan önce bölgede olan depremleri büyük hasarlar görmeden atlatan şaheser, ilk yapıldığı yıllarda deniz kenarında bulunuyordu. Külliye zamanla denizden uzaklaştı. Cami yapılırken rivayete göre temelinde büyük ardıç ağaçları kullanıldı. Büyük bir depremde cami denizin üstünde duran bir gemi gibi sallanırken, bugüne kadar orijinalliği bozulmadı. Sadece 17 Ağustos 1999 depreminde içeride birkaç çatlak oluştu. Bursa Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nden gelen uzman ekipler, deprem sonrası caminin zeminindeki kaymayı inceledi. Caminin 1 santim oynadığı tespit edildi. Deniz kenarına yapılması ve büyük depremler sonrası 1 santim kayma tespit edilmesi, temelin ne kadar sağlam bir şekilde yapıldığını ortaya çıkartıyor
El işlemeleri göz kamaştırıyor
Yapı topluluğunun merkezinde bulunan cami, kareye yakın dikdörtgen planlı olarak inşa edildi. Üzeri ise merkezi bir kubbeyle örtüldü. Kubbeye geçişi sağlayan tromplar, caminin dışında üst örtüsünde kendini açıkça belli ediyor. Merkezi kubbe, yarım kubbelerle takviye edilirken, kubbe kasnağını çepeçevre kuşatan 24 adet ve yan duvarlarda ise mihrap duvarında dörderden 12, ikisi son cemaat yerine bakan toplam 14 pencere ile ibadet mekanı aydınlatılıyor. İbadet mekanında çiniye yer verilmeyişi, o dönem yapıları içerisinde karşılaşılmayan bir örnek. Caminin pencere aralarında yazı frizleri ve kalem işleri bulunuyor. Kalem işlerinde hatayi ve rumilere geniş yer verilmiş. Camideki mermer işlerinin yanı sıra ahşap işçiliği de dikkat çekiyor. Mermer mihrap ve minber geometrik bezemelerle kaplanırken, stalaktitler ve geometrik bezemenin işçiliği göz kamaştırıyor. Geçmişte cami, imaret hamam, kervansaray, sıbyan mektebi olarak kullanılan Yeni Cuma Külliyesi, şimdilerde sadece cami olarak hizmet veriyor.
dikGAZETE.com