?>

Kazakistan'da halk, anayasa referandumu için 5 Haziran'da sandık başına gidecek

Kazakistan halkı, 5 Haziran’da ülkede "yeni Kazakistan" olarak bilinen dönemi başlatması öngörülen anayasal değişiklikler için düzenlenen referandumda sandık başına gidecek.

Dünya - 3 yıl önce

Nur Sultan

Kazakistan’da 27 yıl aradan sonra ülke tarihinde ikinci kez anayasa referandumu düzenlenecek.

Söz konusu referandumla 30 Ağustos 1995’te yine halk oyuyla kabul edilen mevcut anayasanın üçte birinin değiştirilmesi öngörülüyor.

Böylece, bu yıl ocak başlarında meydana gelen büyük kitlesel olaylar sonrası ülkede yönetim sisteminin yeniden inşası amaçlanıyor.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 16 Mart'ta parlamentonun ortak oturumunda yaptığı halka sesleniş konuşmasında, devletin siyasi sisteminin kapsamlı yenilenmesi için yeni reform paketini sundu.

Tokayev’in "Ocak olayları"ndan sonra açıkladığı söz konusu siyasi reform paketi ile ülkede "yeni Kazakistan" veya "ikinci cumhuriyet dönemi" olarak adlandırılan süreç başladı.

Temel ilkesi adil bir toplum olarak açıklanan "yeni Kazakistan" modelinin inşa edilmesi için anayasal değişiklikler yapılması önerildi.

Tokayev’in 29 Nisan'da Kazakistan Halk Asamblesinin olağanüstü oturumunda duyurduğu referandum kararıyla anayasal değişikliklerin parlamento yerine halkın onayına sunulması süreci başladı.

Anayasal değişiklikler

Yeni anayasa taslağında "Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları devletin mülkiyetindedir" maddesi "Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları halka aittir" olarak değiştirilecek.

İdam cezası tamamen kaldırılacak. Böylece mevcut anayasada terör suçlusu ve savaş döneminde suç işleyenlere istisnai ceza olarak kullanılmasına izin verilen idam cezasına hiçbir şartta başvurulamayacak.

Kazakistan Cumhurbaşkanı görevini sürdürdüğü sürece siyasi partiye üye olamayacak. Söz konusu madde, Anayasa Konseyi, Yüksek Mahkeme, Merkez Seçim Komisyonu, Sayıştay başkanları ile üyelerinin yanı sıra hakimler, kolluk kuvvetleri çalışanları, milli güvenlik güçleri ile askeri personel için de geçerli olacak.

Cumhurbaşkanının yakın akrabalarının devletin üst düzey görevlerine ve kamu ortaklığındaki şirketlerinin yönetimine getirilmesi yasaklanacak.

Kazakistan Anayasa Konseyi yeniden Anayasa Mahkemesi olarak kurulacak. 1 Ocak 2023'ten itibaren faaliyete geçirilmesi planlanan Anayasa Mahkemesi 11 hakimden oluşacak ve üyeler, 6 yıllık görev süresi için seçilecek.

Parlamentonun yetkileri artacak

Anayasa taslağında ülkede mevcut süper başkanlık yönetim sistemi son bulacak. Parlamento ise güçlenecek.

Böylece anayasadan devlet başkanının büyükşehir belediye başkanları ile eyalet valilerinin kararlarını iptal etme yetkisi kaldırılacak.

Cumhurbaşkanının parlamentonun üst kanadı senatoya atadığı milletvekili sayısı 15’ten 10’a düşürülecek. Bunların 5’i Kazakistan Halk Asamblesi tarafından önerilecek. Böylece asamblenin meclise milletvekili atama fonksiyonunun kaldırılmasıyla parlamentonun alt kanadındaki milletvekili sayısı 107’den 98’e inecek.

Kanunları kabul etme yetkisi sadece parlamentonun alt kanadı mecliste olacak. Söz konusu reformla yetkilerinin genişletileceği mecliste tüm toplum tabakasının temsil edilmesi için nispi temsil sistemi uygulanacak.

Ayrıca daha önce büyükşehir belediye başkanları ile eyalet valilerinin cumhurbaşkanı tarafından atandığı ülkede, bundan sonra söz konusu adayların ilk önce yerel meclis milletvekillerince onaylanması gerekecek.

Meclisin devlet bütçesini sorgulama fonksiyonu genişleyecek.

Kazakistan insan hakları ombudsmanı ile ilgili madde eklenecek. Böylece, ombudsman görevi bağımsızlaştırılacak ve görevi boyunca senatonun onayı olmadan tutuklanamayacak.

Öte yandan yapılacak değişiklikler kapsamında Kazakistan’ı 28 yıl yönettikten sonra Mart 2019’da görevinden istifa eden kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in anayasal statüsünün yer aldığı Birinci Cumhurbaşkanı'na ilişkin kanun da yürürlükten kalkacak.

Referandumda 11 milyon 700 bine yakın kayıtlı seçmen oy kullanacak

5 Haziran’da yapılacak anayasa referandumunda seçmen, "Kazakistan Cumhuriyeti Anayasasına yapılacak değişiklikleri ve ilaveleri kabul ediyor musunuz?" sorusuna "evet" veya "hayır" cevabını verecek.

Referandumda yaklaşık 11 milyon 700 bin kayıtlı seçmenin oy kullanabilecek. Bunun için ülke genelinde 553 sandık, yurt dışında ise 52 ülkede 65 sandık kurulacak.

Söz konusu referandumu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Türk Devletleri Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) ve diğer uluslararası kuruluşlar ile yabancı ülkelerden 272 gözlemci yerinde takip edecek.

Referandum hazırlıkları sürüyor

Kazakistan’da referanduma hazırlıklar tüm hızıyla devam ediyor.

Ülke genelinde şehirlerin ana caddeleri referandum panolarıyla dolarken televizyon kanalları ise referandum özel yayını için hazırlıklara başladı.

Referandum kampanyasının daha çok medya ve sosyal medya aracılığıyla yapıldığı ülkede bazı aktivistler halkın yeterince bilgilendirilmediğini öne sürüyor.

Kaynak: AA

dikGAZETE.com
Haftanın Öne Çıkanları

Beyaz Saray'dan Kalın-Sullivan görüşmesi açıklaması

2022-05-31 08:56 - Gündem

AB Liderler Zirvesi'nde Rusya protestosu

2022-05-30 14:22 - Dünya

Elektrikli araç şarj istasyonlarında ilk lisanslar verildi

2022-05-28 11:35 - Ekonomi

CANLI: Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: Terör tehdidini nerede olursa olsun temizlemek görevimiz

2022-05-31 10:59 - Gündem

Rekortmen atlet Sinan Ören, uluslararası başarı için ter döküyor

2022-05-31 11:56 - Spor

Mehmet Büyükekşi, TFF Başkanlığı'na aday oldu

2022-05-30 12:05 - Spor

Birleşmiş Milletler'e bağlı Cenevre merkezli kuruluşta Türk yemeklerine yoğun ilgi

2022-06-02 17:35 - Çevre-Hayat

Bakan Varank, Bakü'de 'Azerbaycan Düşünce Tarihi' kitabını tanıttı

2022-05-27 16:44 - Gündem

Rusya: Azovstal'da frigorifik araç içerisinde 152 Ukraynalı asker cesedi bulduk

2022-05-31 13:05 - Dünya

Sırbistan, Rusya ile 3 yıllığına gaz anlaşması imzalamaya hazırlanıyor

2022-05-29 20:45 - Dünya

İlgili Haberler

İsrail, yarın Gazze'de saldırılara birkaç saatlik 'insani ara' kararı aldığını bildirdi

23:59 - Dünya

Gazze'ye yardım için yola çıkan Hanzala gemisine İsrail'in müdahalesinin başladığı duyurul

00:08 - Dünya

Gazze'ye yardım için yola çıkan Hanzala gemisine İsrail müdahale ediyor

23:58 - Dünya

Yüksek sıcaklıklar Yunanistan ve Kosova'da yangınlara neden oldu

23:52 - Dünya

Saraybosna'da Gazze'deki insani duruma dikkati çekmek için yürüyüş düzenlendi

23:18 - Dünya

Günün Manşetleri

Bursa'da Gürsu ve Kestel arasındaki ormanlık alanda çıkan yangına müdahale sürüyor

08:08 - Gündem

Ukrayna halkı Vladimir Zelenskiy’e karşı cesaretini göstermeye başladı -Erhan Kuadzba, Moskova'dan yazdı-

05:58 - En Son Yazılar

Adalet Bakanı Tunç: Yangınlara ilişkin 33 ilde 97 şüpheli hakkında işlem yapıldı

02:43 - Gündem

İsrail'in Gazze'ye saldırıları ve gıdaya erişimi engellemesi İstanbul'da protesto edi

00:28 - Gündem

İsrail, yarın Gazze'de saldırılara birkaç saatlik 'insani ara' kararı aldığını bildirdi

23:59 - Dünya