Ramallah
İsrail ile Hamas'ın, ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda ateşkes ve esir takası konusunda anlaşması, İsrail hapishanelerindeki Filistinliler ve esir takası meselesini yeniden gündeme getirdi.
Arabulucu ülkelerden Katar, 15 Ocak'ta İsrail ile Hamas arasında Gazze'de ateşkes ve esir takası konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Anlaşmaya, İsrail’in 7 Ekim 2023’te başlattığı ve 15 Ocak'a kadar, 157 bin Filistinlinin ölümüne ya da yaralanmasına neden olan saldırıların 467. gününde varıldı.
Buna göre, 19 Ocak Pazar günü yürürlüğe girecek ve 3 aşamadan oluşacak ateşkes anlaşmasının ilk 42 gününde 33 İsrailli esir salınacak.
Anlaşma, Gazze Şeridi'ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor.
İkinci ve üçüncü aşamaların detayları, birinci aşamanın tamamlanmasıyla açıklanacak.
Katar, Mısır ve ABD, anlaşmanın uygulanmasını takip edecek ve olası ihlalleri gözlemleyecek mekanizmaları devreye sokacak.
Anlaşma sonrasında aralarında yaklaşık 45 yıl hapiste tutulan 66 yaşındaki Nail el-Bergusi gibi 10 bini aşkın Filistinlinin akıbeti merak ediliyor.
Rakamlarla İsrail hapishanelerindeki Filistinliler
Anadolu Ajansı, bölgedeki en karmaşık ve hassas konular arasında yer alan ve büyük önem taşıyan İsrail hapishanelerindeki Filistinlilere dair mevcut durumun ayrıntılarını derledi.
Filistin Esirler Kulübünden yapılan açıklamaya göre, İsrail hapishanelerinde yaklaşık 10 bin 400 Filistinli bulunuyor. Bunlar arasında, 3’ü 18 yaş altında ve 21'i idari tutuklu 105 kadın, 340 çocuk, 3 bin 376 idari tutuklu ile İsrail'in "yasa dışı savaşçılar" olarak tanımladığı ve Gazze'de yakalandığı öne sürülen 1886 kişi yer alıyor.
7 Ekim 2023 öncesinde, yaklaşık 200'ü Gazze Şeridi'nden olmak üzere İsrail hapishanesindeki 5 bin 250 olan Filistinli sayısı, 15 ayın sonunda 5 bin 150 arttı.
Hastalıklar ve ölümler
Filistin Esirler Kulübü Medya Sorumlusu Emani Serahina, İsrail hapishanesindeki çok sayıdaki Filistinlinin çeşitli hastalıklar ve sağlık sorunları yaşadığını belirtti.
Serahina, özellikle 7 Ekim sonrasındaki tıbbi ihmal, işkence ve aç bırakma politikalarının artması nedeniyle ciddi sağlık sorunları ve cilt hastalıkları ortaya çıktığını ifade etti.
Verilere göre, savaşın başlamasından bu yana hapishanedeki 53 Filistinli hayatını kaybetti. Bu ölümlerden sonuncusu, Batı Şeria’daki El Halil kenti yakınlarındaki Dura kasabasından Mutez Ebu Zuneyd oldu. Hayatını kaybeden 53 kişinin, 35’i Gazze’den.
İsrail genelde hapishanede ölen Filistinlilerin cenazelerini saklıyor. Bu çerçevede Gazze’den 53’ü savaş sırasında olmak üzere 64 Filistinlinin naaşı henüz ailelerine teslim edilmedi.
Filistin Esirler Kulübüne göre, 1967’den bu yana İsrail hapishanelerinde 292 Filistinli esir, işkence ve tıbbi ihmal nedeniyle hayatını kaybetti.
40 yılı aşkın süredir özgürlüğüne kavuşmayı bekleyen var
İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü arasında 1993'te Oslo Anlaşması’nın imzalanmasından önce tutuklanan 21 Filistinli hala hapiste tutuluyor. Bunlar arasında 1985’te tutuklanan Muhammed et-Tus, en uzun süredir hapiste olan Filistinli olarak biliniyor.
Ayrıca, 2011’deki "Vefa El-Ahrar "takas anlaşmasıyla serbest bırakılan 52 Filistinli, 2014 yılında tekrar tutuklandı.
Söz konusu takasta Hamas, İsrailli asker Gilad Şalit'i, 1027 Filistinli tutuklunun serbest bırakılması karşılığında salıvermişti.
Bu isimler arasında, 34 yılı kesintisiz olmak üzere ömrünün 45 yılını hapislerde geçiren 66 yaşındaki Nail el-Bergusi dikkati çekiyor. Bergusi de 2011'de serbest bırakıldıktan sonra tekrar tutuklandı.
Esirler Kulübünün verilerinde, hapishanedekilerden 600 Filistinli müebbet hapis cezasına çarptırıldığı ve bunlar arasında en ağır hükmün, 2003'te gözaltına alınıp, 67 kez müebbet hapis cezasına çarptırılan Kassam Tugayı liderlerinden Abdullah el-Bergusi'ye verildiği kaydedildi.
7 Ekim’den sonraki gözaltılar
Filistin Esirler Kulübünün en son verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne 7 Ekim'de başlattığı saldırılardan bu yana Kudüs dahil işgal altındaki Batı Şeria’da yaklaşık 14 bin 400 kişi gözaltına alındı. Bu sayı, Gazze’de alıkonulan binlerce kişiyi içermiyor zira İsrail, bunların birçoğuna zorla kaybettirme politikası uyguluyor.
Filistinli STK’ya göre, işgal altındaki Batı Şeria'da 7 Ekim 2023'ten beri gözaltına alınanlar arasında 450’den fazla kadın bulunuyor. İsrail ordusu, çoğunluğu Gazze Şeridi'nden olmak üzere 1055 çocuk, 145 gazeteci ve 320 doktoru da alıkoydu.
Söz konusu gözaltı ve alıkoyma sırasında genellikle ağır insan hakları ihlalleri yaşanıyor. Tutuklulara yönelik dayak, işkence, ailelerine tehdit ve vatandaşların evlerinin yıkılması, altyapının tahrip edilmesi gibi uygulamalar yaygın bir şekilde rapor ediliyor. Ayrıca, tutukluların araçlarına, altınlarına ve paralarına el konuluyor.
Gazze’deki saldırıların yanı sıra, İsrail ordusu Batı Şeria’daki baskınlarını da genişletirken, Filistin topraklarını gasbeden İsrailliler de saldırılarını artırdı. Bu süreçte, Filistin Sağlık Bakanlığına göre, sadece işgal altındaki bölgede 860 kişi hayatını kaybetti, 6 bin 700’den fazla kişi yaralandı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com