Ankara
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, "İran hiçbir koşulda nükleer silahlara erişim sağlamamalıdır. İran uluslararası yükümlülüklerini ihlal etmeye devam ederse, Fransa, Alman ve İngiliz ortaklarıyla 10 yıl önce kaldırılan silahlara, nükleer teçhizata ve bankacılık kısıtlamalarına yönelik küresel ambargoları ağustos sonuna kadar yeniden yürürlüğe koyacaktır." ifadelerini kullandı.
????E3 ülkeleri Dışişleri Bakanları olarak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e gönderdikleri mektuba yer verdiği paylaşımında Barrot, "müzakerelere bir şans vermek için bu yaptırımların geçici ve şartlı olarak askıya alınmasını önerdiklerini ancak bu teklife İran tarafından bir yanıt alamadıklarını" belirtti.
Mektupta, "İran'ın 2025 yılının ağustos ayı sonuna kadar diplomatik bir çözüme varmaya istekli olmaması veya uzatma fırsatını değerlendirmemesi halinde, E3'ün tetik (snapback) mekanizmasını devreye koymaya hazır olduğunu açıkça belirttik." ifadeleri yer aldı.
İsrail'in saldırıları sonrası müzakere süreci kesilmişti
İran ile ABD müzakere süreci devam ederken İsrail, 13 Haziran'da İran'a saldırı başlatmış ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci kesilmişti.
İran, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek "tetik mekanizması (snapback)" adı verilen maddenin, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden endişe ediyor. Söz konusu mekanizmanın süresi 18 Ekim'de sona eriyor. İran'ın nükleer programıyla ilgili çözüm üretilemezse Avrupa ülkelerinin bu tarihten önce mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.
2015'teki nükleer anlaşma ve "tetik mekanizması"
İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. ABD, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran'a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD'nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemiş ancak Avrupalılar, ABD'nin eylemine karşı çıksa da bu konuda adım atamamıştı.
İran, bunun üzerine bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.
İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, "anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri" ve "anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri" için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com