ABD'nin İran'a saldırısı dünyada büyük endişeye neden oldu

Ankara

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'nin, bölgede İsrail saldırganlığıyla başlayan çatışmanın yayılması ve güvenlik ortamının istikrarsızlaşması riskine her vesileyle dikkati çektiği hatırlatıldı.

Açıklamada, "İran'ın nükleer tesislerine ABD tarafından bugün yapılan saldırı, söz konusu riski en üst düzeye çıkarmıştır. Türkiye, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının muhtemel sonuçlarından derin endişe duymaktadır." ifadesi kullanıldı.

"İran'ın nükleer programına ilişkin ihtilafın tek çözüm yolu müzakerelerden geçmektedir." değerlendirmesine yer verilen açıklamada, Türkiye'nin üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeye ve yapıcı katkılar sunmaya hazır olduğu belirtildi.

Birleşmiş Milletler

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, saldırının halen gergin durumdaki bölgede tehlikeli bir tırmanış olduğunu vurgulayarak, "İran'a karşı güç kullanılmasından derin endişe duyuyorum. Bu, uluslararası barış ile güvenliğe doğrudan bir tehdittir." ifadelerini kullandı.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk de X'ten yaptığı paylaşımda, "Yaşanan son gelişmeler ve ABD'nin İran'daki nükleer tesise karşı güç kullanmasından derin endişe duyuyoruz." ifadelerini kullandı.

Türk, "Artık tüm tarafların, bölgedeki siviller üzerinde genişleyen bir çatışmanın anlatılmamış insan hakları etkilerinden kaçınmak için en üst düzeyde kısıtlama uygulaması son derece önemli." değerlendirmesinde bulundu.

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin İran'a saldırıları üzerine Tahran'ın asla nükleer silaha sahip olmaması gerektiğini belirterek, "Şimdi İran'ın güvenilir bir diplomatik çözüme başvurmasının zamanı." değerlendirmesinde bulundu.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da ABD'nin İran'daki nükleer tesislere saldırılarına ilişkin açıklamasında, tüm tarafları müzakere masasına dönmeye davet etti.

Rusya

Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD'nin nükleer tesislere yönelik saldırılarını şiddetle kınadıkları ve bunun uluslararası hukuku ihlal ettiği bildirildi.

Bu saldırının oluşturabileceği radyolojik sonuçların değerlendirilmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, "bunun bölgesel ve küresel güvenliği baltalayan tehlikeli gerginlik döngüsünü ve Orta Doğu'da çatışmanın büyümesi riskini daha da artırdığının" altı çizildi.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev de ülkelerin çoğunun İsrail ve ABD'nin eylemlerine karşı olduğunu belirterek, "Barışçıl başkan olarak gelen Donald Trump, ABD için yeni bir savaş başlattı." açıklamasında bulundu.

İngiltere

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran'ın nükleer programının dünya için tehdit olduğunu belirterek, "ABD bu tehdidi hafifletmek için harekete geçti." açıklamasını yaptı.

Orta Doğu'da istikrarın bir öncelik olduğunu vurgulayan Starmer, "İran'ı müzakere masasına dönmeye ve bu krizi sona erdirmek için diplomatik bir çözüm bulmaya çağırıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de ABD'nin İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılarında yer almadıklarını açıklayarak İran'a itidalli davranma uyarısında bulundu ve krizi sona erdirmek için diplomatik çözüm arama çağrısı yaptı.

Savunma Bakanı John Healey de İngiltere'nin bu saldırılarda yer almadığını yineleyerek, "İngiliz askeri personeli ve üslerinin güvenliği benim için önceliktir. Güçlerimiz en üst seviyede korunuyor. Bu hafta yeni jetler konuşlandırdık." ifadelerini kullandı.

İngiltere Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds de "İran'ın nükleer silaha sahip olmasının engellenmesine destek veriyoruz." dedi.

Fransa

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, X paylaşımında, ABD'nin İran'ın nükleer programına ilişkin 3 tesisine yönelik saldırısını endişeyle not ettiklerini, saldırının planlamasına ve icrasına katılmadıklarını belirtti.

Barrot, İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışmanın genişlemesine neden olabilecek gerginliğin artmasını engellemek adına taraflara itidal çağrısında bulundu.

Almanya

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İran'a yaptığı çağrıda, ABD ve İsrail ile derhal müzakerelere başlamasını ve çatışmanın diplomatik çözüme kavuşturulmasını istedi.

Avusturya

Avusturya Başbakanı Christian Stocker, ABD'nin İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırısının ardından gelişmeleri dikkatli şekilde takip ettiklerini belirterek, taraf olan bütün ülkelere ivedilikle müzakere masasına dönme çağrısında bulundu.

İtalya

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, saldırının, nükleer silah üretimine büyük zarar verdiğini ve bu saldırının ardından gerilimin azalmasını umduklarını belirtti.

Tajani, "İran müzakere masasına otursun." ifadelerini kullandı.

İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto da TG1 kanalına yaptığı değerlendirmede, "Bu bombardıman, senaryoyu tamamen değiştiriyor. Çok daha büyük bir krizin kapısını aralıyor. İran'dan da tüm Amerikan hedeflerine yayılma riski olan daha güçlü bir yanıt gelebilir." diye konuştu.

Vatikan

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa 14. Leo, uluslararası toplumun her üyesinin, geri dönüşü olmayan bir uçuruma dönüşmeden önce savaşın trajedisini durdurmak için ahlaki bir sorumluluğu olduğunu belirtti.

İnsan onurunun söz konusu olduğu yerde, hiçbir çatışmanın "uzak" olmadığını dile getiren Papa, "Diplomasi, silahları sustursun. Milletler geleceklerini; şiddetle ve kanlı çatışmalarla değil, barış eserleriyle şekillendirsinler." şeklinde konuştu.

İsviçre

İsviçre Dışişleri Bakanlığının X'teki açıklamasında, "13 Haziran'dan bu yana İsrail ile İran arasındaki çatışmanın tehlikeli tırmanışından derin bir endişe duyuyoruz. Bu endişemize bugün ABD tarafından yapılan saldırılar da dahil." ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, BM Şartı ve uluslararası insancıl hukuk dahil uluslararası hukuka tam saygı gösterilmesinin önemi vurgulandı.

Norveç

Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, saldırılardan derin endişe duyduklarını belirterek, "Bu (ABD'nin), İsrail'in İran'a saldırmasıyla başlayan savaşa doğrudan katıldıkları anlamına geliyor." dedi.

Eide, tüm tarafların uluslararası hukuka saygı duyması gerektiğini vurgulayarak, "Şimdi savaşın daha da tırmanacağına dair birçok işaret varken uluslararası hukukun önemini kendimize hatırlatmalıyız." ifadesini kullandı.

Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store da diplomatik çözüm bulma çalışmalarının yetersiz kalmasının üzücü olduğunu kaydetti.

Finlandiya

Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, saldırılar sonrası gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek, müzakere masasına dönülmesi çağrısında bulundu.

Çatışmaların tırmanmasından kaçınılması gerektiğine işaret eden Orpo, Finlandiya için İran'ın nükleer silah geliştirmemesinin önemli olduğunu belirtti.

İrlanda

İrlanda Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Savunma Bakanı Simon Harris, yaptığı yazılı açıklamada, bölgedeki gelişmeleri yakından takip ettiğini ve acilen gerilimin azaltılması, diyalog ve diplomasiye ihtiyaç olduğunu kaydetti.

İspanya

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, ABD'nin İran'daki nükleer santrallere yönelik saldırısının ardından çözümün sadece diplomasi ve müzakereden geçmesi gerektiğini söyledi.

Albares, "Orta Doğu'daki durumdan büyük endişe duyuyoruz ve tüm aktörleri gerginliği azaltmaya çağırıyoruz." diye konuştu.

Portekiz

Portekiz Başbakanı Luis Montenegro, X paylaşımında, "İran'ın nükleer programı küresel güvenliğe yönelik ciddi bir tehdittir ve devam edemez. Orta Doğu'da gerilimin ciddi bir tırmanış riski olduğu konusunda derin endişe duyarak, tüm tarafların azami ölçüde itidal göstermesini ve diplomatik bir çözüm bulmak amacıyla müzakerelere geri dönülmesini talep ediyorum." ifadesini kullandı.

Slovenya

Slovenya Başbakanı Robert Golob, Orta Doğu'da yaşanan krizin daha da tırmanmasının, uluslararası barışı tehdit etme riski taşıdığını ifade etti.

Golob, ABD'nin, İran'ın nükleer tesislerini hedef alan saldırılarına ilişkin, tüm taraflara düşmanlıkları durdurma ve müzakere masasına geri dönme çağrısında bulundu.

Slovenya Dışişleri Bakanı Tanja Fajon ise ABD'nin, İran'ın nükleer tesislerini hedef alan saldırılarından endişe duyduklarını belirtti.

Yunanistan

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerini hedef alan saldırısının ardından itidal ve görüşmelerin yeniden başlatılması çağrısında bulundu.

BAE

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise düzenlediği saldırının ardından bölgede artan gerilim nedeniyle derin endişe duyduğunu belirterek, gerilimin derhal durdurulması çağrısında bulunuldu.

Kuveyt

Kuveyt Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İran'daki olayların ve özellikle nükleer tesislerin hedef alınmasının derin bir endişeyle takip edildiği bildirildi.

Açıklamada, "Kuveyt, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi başta olmak üzere uluslararası toplumu ve ilgili tüm kurumları, bölge güvenliği ve istikrarı açısından sorumluluk üstlenmeye çağırmaktadır." ifadeleri kullanıldı.

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, ABD ve İsrail'in İran'a yönelik saldırılarıyla bölgede hızla tırmanan gerilimin bölgesel ve küresel güvenliği tehdit ettiği belirtilerek çözümün askeri değil siyasi olması gerektiği vurgulandı.

Açıklamada, Kahire yönetiminin İran'daki son gelişmeleri "büyük bir kaygıyla" takip ettiği ifade edilerek, Birleşmiş Milletler Antlaşması ve uluslararası hukukun ihlal edilmesine karşı oldukları vurgulanarak devletlerin egemenliğine saygı gösterilmesi gerektiği belirtildi.

Irak

Irak Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, yaptığı açıklamada "İran'daki nükleer tesislerin vurulması Orta Doğu'daki güvenlik ve barışı ciddi şekilde tehdit ediyor ve bölgesel istikrarı büyük risklere açık hale getirdi." ifadesini kullandı.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Riyad'ın ABD'nin nükleer tesislerini hedef aldığı kardeş ülke İran'daki gelişmeleri büyük kaygıyla takip ettiği" belirtildi.

Açıklamada, uluslararası toplumdan, bu son derece hassas koşullarda, krizin sona erdirilmesi, bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanması için yeni bir sayfa açılmasını sağlayacak siyasi çözüme ulaşmak amacıyla çabaların artırılması çağrısı yapıldı.

Umman

Umman Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD'nin saldırısı kınanarak bu saldırılar "Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın ciddi bir ihlali" olarak nitelendi.

Katar

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD'nin İran'a saldırılarıyla başlayan gerilimin hem bölgede hem küresel düzeyde "felaket sonuçları olabileceği" uyarısı yapıldı.

Tüm askeri operasyonların durdurulması gerektiği vurgulanan açıklamada, "İran'daki nükleer tesislerin hedef alınmasıyla ortaya çıkan bu tırmanıştan derin üzüntü duyuyoruz. Askeri yollarla çözüme ulaşmak mümkün değildir. Tüm tarafları itidale ve diyalog zeminine dönmeye çağırıyoruz." ifadeleri kullanıldı.

Lübnan

Lübnan haber ajansı NNA'nın haberine göre, Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail ile İran arasındaki son gerilimin ve bu sabah İran'daki nükleer tesislere düzenlenen saldırıların, bölgesel güvenlik ve istikrarı tehdit ettiğini belirtti.

Avn, çatışmaların devam etmesi halinde bölgede daha fazla ölüm ve yıkım yaşanabileceğini vurgulayarak taraflara itidal çağrısında bulundu.

Pakistan

Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD'nin İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırısı kınanarak bölgedeki gerilimin daha da artmasından endişe duyulduğu kaydedildi.

Açıklamada, bu tür saldırıların "uluslararası hukuku ihlal ettiği ve BM Şartı'na göre İran'ın kendini savunma hakkının bulunduğu" belirtilerek gerilimin daha da artmasının "bölgede ve ötesinde ciddi zarar verici sonuçlarının" olacağı uyarısı yapıldı.

Hindistan

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile telefon görüşmesine ilişkin X'ten yaptığı paylaşımda, Orta Doğu'daki gerilimlerden endişe duyduğunu dile getirdi.

Modi, gerilimin düşürülmesi, diyalog ve diplomasi yolunun seçilmesi ve bölgedeki barışın bir an önce sağlanması konusunda acil çağrı yaptıklarını belirtti.

Asya-Pasifik ülkeleri

Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, ABD'nin İran'a saldırısı sonrası Orta Doğu'daki durumu "büyük endişeyle takip ettiklerini" belirtti.

İşiba, bölgede gerilimin düşürülmesi çağrısı yaparken İran'da nükleer gelişmelerin "engellenmesi" gerektiğini ifade etti.

Güney Kore Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, gelişmelerin takip edildiği belirtilerek bölgedeki gerilimin hızla azaltılması çağrısında bulunuldu.

Açıklamada, İran'daki "nükleer meselenin, nükleer silahsızlanma temelinde çözüme kavuşturulmasının önemli olduğu" ifade edildi.

Avustralya hükümetinden bir sözcü, yaptığı açıklamada, İran'ın nükleer ve balistik füze programının uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğunu belirtti.

Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters da açıklamasında, ABD'nin İran'a saldırısı konusunda endişelerini dile getirerek, "Tüm tarafları görüşmelere geri dönmeye çağırıyoruz. Diplomasi, daha fazla askeri eylemden daha kalıcı bir çözüm sağlayacaktır." ifadesini kullandı.

Güney Amerika ülkeleri

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, X'ten yaptığı açıklamada, "Trump yönetimi, İran ile bir savaşa ve Gazze'deki soykırıma dahil olmamalıdır. Aksine, savaşın ve soykırımın önlenmesi için sorumluluk almalıdır. Bu çağrıyı, Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Başkanı olarak yapıyorum." ifadelerini kullandı.

Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise düzenlediği saldırıları "şiddetle" kınadı.

Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, X'teki açıklamasında, "Şili, ABD tarafından gerçekleştirilen bu saldırıyı kınıyor. Uluslararası insancıl hukuka saygıyı her durumda savunacağız. Güce sahip olmak, onu insanlık olarak kendimize koyduğumuz kuralları ihlal ederek kullanma yetkisi vermez, ABD bile olsanız. Barış talep ediyoruz ve barışa ihtiyacımız var." ifadelerini kullandı.

Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel de X'ten ABD'ye tepki göstererek, Orta Doğu'daki çatışmanın tehlikeli şekilde tırmanmasını "şiddetle" kınadıklarını belirtti.

Venezuela Dışişleri Bakanlığının internet sitesindeki açıklamada, ABD'nin İran'a yönelik saldırısının, BM Şartı'nı, uluslararası hukuku ve devletlerin egemenliğine ilişkin temel ilkeleri "açık ve yasa dışı" biçimde ihlal ettiği belirtildi.

Kaynak: AA