Ankara
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Şubat 2022'de sabahın erken saatlerinde televizyondan "Ukrayna'da özel askeri operasyon" başlattıklarını açıkladı.
Böylece başlayan savaşın gerekçelerini anlatan Putin, sözde ayrılıkçı yönetimlerin Rusya'dan askeri yardım talebinde bulunduğunu bildirdi. Putin, "Operasyonun amacı 8 yıldır Kiev rejimi tarafından istismara, soykırıma maruz kalan insanları korumaktır. Rusya Federasyonu vatandaşları da dahil olmak üzere sivillere karşı çok sayıda kanlı suç işleyenleri adalete teslim etmenin yanı sıra Ukrayna'nın Nazizm'den ve militarizmden arındırılması için çaba göstereceğiz." ifadelerini kullandı.
????Ukrayna'ya giren Rus askeri Kiev'i kuşattı
Rus askeri birlikleri, Ukrayna'nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Rusya sınırından Harkiv, Sumi ve Çernigiv bölgelerine, Belarus üzerinden Çernobil bölgesine girdi.
Kırım üzerinden de Herson ve Melitopol bölgelerine doğru asker çıkaran Rus ordusu, hava ve karadan asker sevk ettiği başkent Kiev'i kuşatma altına aldı.
İstanbul'da ilk müzakereler 2022'de başladı
Savaş devam ederken Rusya ve Ukrayna heyetleri, ateşkes sağlanması için üçü Belarus, biri Türkiye'de olmak üzere, 4 defa yüz yüze müzakere yaptı.
Belarus'ta her iki taraf sadece çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda anlaşabildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuk girişimlerinin neticesi olarak İstanbul'da 29 Mart 2022'de yapılan müzakereler sonucunda Ukrayna tarafı, Rus tarafına gelecekteki olası yazılı anlaşmanın ilkelerini teslim etti, anlaşmaya çok yaklaşıldı.
Türkiye'nin arabulucu olarak barışı sağlama yönündeki bu ve bundan sonraki çabaları, dünya kamuoyunda takdirle karşılandı.
Kiev ve Çernigiv bölgelerinden çekilme
Savaşın ikinci ayında Kiev ve Çernigiv bölgesinden Rus askerleri geri çekildi. Kiev yönetimi, birkaç gün sonra Rus askerlerinin çekildiği Buça ve İrpin şehirlerinde Rusya'yı katliam yapmakla suçladı. Rusya, iddiaların provokasyon olduğunu savundu.
Ruslar, ilk aylarda Berdyansk ardından Mariupol şehirlerini kontrolü altına alarak Ukrayna'nın Azak Denizi ile bağlantısını tamamen kesti.
Savaş, Ukrayna'nın doğusuna kaydı
Nisanda Ukrayna'nın doğusunda çatışmaları yoğunlaştıran Ruslar, "Donbas'ı özgürleştirmek" amacıyla Donetsk ve Luhansk bölgesindeki bazı yerleşim yerlerini ele geçirdi.
Rus ordusu, Ukrayna'daki stratejik hedeflere yönelik sık sık uzun menzilli, yüksek hassasiyetli füzeler kullandı. ABD ve Avrupa ülkeleri, Ukrayna'ya silah desteğini artırdı. Rus ordusunun Ukrayna topraklarındaki ilerleyişi yavaşladı.
Ukrayna güçleri de Rus ordusunun kontrolüne giren şehir merkezlerine saldırılar düzenlemeye devam etti. Rus ve Ukrayna ordusunun karşılıklı saldırılarında sivil kayıplar yaşandı.
Rus amiral gemisi "Moskova" batırıldı
Ukrayna, 13 Nisan 2022'de Karadeniz'de Rus Karadeniz Filosu'na ait "Moskova" isimli amiral gemisini vurduğunu açıkladı. Rus tarafı, geminin çıkan yangın sırasında gövdesinde mühimmat patlaması sonucu hasar aldığını ve battığını duyurdu.
- Müzakereler savaş 3. ayına girmeden bitti
Ukrayna tarafı, 17 Mayıs 2022'de, ülkedeki durumun değiştiğini belirterek Rusya ile müzakereleri askıya aldıklarını duyurdu. Buça'da Rus ordusu hakkındaki iddialardan sonra kesilen görüşmeler, tamamen sona erdi.
Yılan Adası'ndan çekilme
Liman şehirleri Odessa ve Mıkolayiv bölgelerini de hedef alan Rusya, Karadeniz'de stratejik konuma sahip Yılan Adası'nı ele geçirdi. Rusya, 2022'nin haziran ayı sonunda Ada'dan çekildiğini bildirdi. Ukrayna ise Rus askerlerini adadan çıkardıklarını duyurdu.
Gıda krizini önleyecek tahıl anlaşması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayelerinde 22 Temmuz 2022'de Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında dünyadaki olası bir gıda krizini önleyecek "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi" imzalandı.
Rusya'da kısmi seferberlik ilanı
Putin, 21 Eylül 2022'de kısmi seferberlik ilan etti. Seferberlik yoluyla 300 bin Rus vatandaşı, Ukrayna'da savaşmak üzere askerlik hizmetine alınırken bazı kesimler ülkeyi terk etti.
Rusya ile Ukrayna arasındaki esir değişimi ve Türkiye'nin rolü
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Zelenskiy ile yürüttüğü diplomasi trafiği sonucunda 22 Eylül 2022'de Rusya ile Ukrayna arasında 200 savaş esirinin mübadelesinin yapıldığını bildirdi. O ana kadar ki en kapsamlı değişim, Türkiye'nin yürüttüğü diplomasi trafiğiyle gerçekleşti ve sonrasında değişimler arttı.
Donbas, Zaporijya ve Herson'da referandum ve ilhak
Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson'da eylül sonunda Rusya'ya katılım için sözde referandumlar yapıldı. Yasa dışı referandumlara katılanların çoğunluğu ilhak kararına "evet" dedi.
Referandumların hemen ardından 30 Eylül 2022'de Putin, Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya tarafından ilhak edilmesine yönelik anlaşmaları imzaladı. Böylece Rusya, Kırım'dan sonra Ukrayna topraklarının yüzde 15'ini daha yasa dışı ilhak etmiş oldu.
Zaporijya Nükleer Santrali'ndeki tehlike
Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Nükleer Santrali'ni 4 Mart 2022'de Ruslar ele geçirdi.
Zaporijya'nın ilhakıyla Putin, imzaladığı kararnameyle santralin Rusya'ya ait olduğunu duyurdu. Santralin çevresinde sık sık topçu saldırıları yaşandı.
Kerç Boğazı'ndaki Kırım Köprüsü'nde patlama
Rusya ile Kırım arasında yer alan köprüdeki kamyonda 8 Ekim 2022'de meydana gelen patlama sonucu 3 kişi hayatını kaybetti ve köprüde büyük hasar meydana geldi.
Putin'in 2018'de resmi açılışını yaptığı ve "Kırım" ismiyle de anılan köprü, Kırım ile kara yolu bağlantısını sağlaması dolayısıyla Rusya için stratejik öneme sahip bulunuyor.
Rusya, ilhak ettiği Herson'dan geri çekildi
Ukrayna, Avrupa ve ABD'nin silah desteğiyle 29 Ağustos 2022'te Herson'u kurtarmak için karşı saldırı başlattığını duyurdu.
Yasa dışı ilhak ettiği Herson'daki vatandaşların büyük çoğunluğunu başka bölgelere tahliye eden Rusya, 9 Kasım'da Herson şehrindeki savunma hattının Dnipro Nehri'nin sol yakasına çekileceği kararını açıkladı. Bu şekilde Rus askerleri, Herson şehir merkezinden çekilmiş oldu.
Tahıl anlaşmasının süresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın girişimiyle uzatıldı
Rusya, "Kırım Köprüsü ve Sivastopol deniz üssüne Ukrayna'nın saldırısını" gerekçe göstererek tahıl anlaşmasını askıya almak istedi ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın girişimiyle sorun çözüldü. Anlaşmalar 120 günlük periyotlarla yinelendi.
19 Kasım 2022'den itibaren 120 gün uzatılan anlaşma, 18 Mart 2023'te yeniden uzatıldı. Son olarak yine Erdoğan’ın girişimiyle 17 Mayıs 2023’ten itibaren 60 gün uzatılan anlaşmanın tekrar uzatıldı.
Koridordan 33 milyon tona yakın tahıl çıkarıldı
Türkiye'nin çabası uluslararası kamuoyunda övgüyle karşılandı. Anlaşma sayesinde 33 milyon tona yakın tahıl ihtiyaç sahiplerine ulaştı. Ayrıca Erdoğan ve Putin, yoksul ülkelere gübre ve tahıl gönderilmesi konusunda anlaştı.
2023 Noel dönemi Rusya geçici ateşkes ilan etti
Rusya, Ortodoksların Noel döneminde dini törenlere katılabilmesi için Ukrayna'ya ateşkes çağrısında bulundu. Putin, 6 Ocak 2023'te saat 12.00'den itibaren 36 saatliğine uygulanması için tek taraflı geçici ateşkes ilan etti.
Ukrayna ise ateşkes için önce Rusya'nın ele geçirdiği bölgeleri terk etmesi gerektiğini bildirerek ateşkesi dikkate almadı.
Kremlin'e İHA saldırıları yapıldı
Kremlin, 3 Mayıs 2023'te Ukrayna'nın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kremlin Sarayı'ndaki konutuna gece İHA'larla saldırı girişiminde bulunduğunu bildirdi. Ukrayna yönetimi ise saldırılara ilişkin bilgileri bulunmadığını duyurdu.
Uzun süre kuşatılan Bahmut, Wagner tarafından ele geçirildi
Donetsk bölgesinde Kiev yönetiminin kontrolünde bulunan Bahmut şehrini geçen seneden beri kuşatan Rus paralı savaşçı grubu Wagner, 21 Mayıs 2023'te şehri tamamen kontrolü altına aldı. Şehrin kontrolü Rus ordusuna devredildi.
Bahmut'taki çatışmalar esnasında Rus güvenlik şirketi Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin, Rus ordusunu ve Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu mühimmat vermediği gerekçesiyle hakarete varan sözlerle eleştirdi.
Başkent Moskova'ya İHA saldırıları arttı
Kremlin'den sonra Rusya'nın başkenti Moskova'ya yönelik de İHA saldırıları başladı. Moskova ve etrafındaki yerleşim yerlerine, 30 Mayıs 2023'te Ukrayna 8 İHA ile saldırı düzenledi. Bazı binalarda hafif hasarlar meydana geldi. Moskova'ya zaman zaman İHA saldırıları devam etti.
Ukrayna büyük çaplı karşı saldırılara geçti
Ukrayna ordusu 4 Haziran 2023'ten itibaren büyük çaplı karşı saldırılara geçti. Rusya Savunma Bakanlığı, saldırıları püskürttüklerini duyursa da Ruslar kontrolü altındaki bazı yerleşim yerlerini kaybetti.
Kahovka Barajı patladı, Herson bölgesi sel altında kaldı
Herson bölgesinde yer alan ancak Rusların kontrolündeki Kahovka Hidroelektrik Santrali (HES) 6 Haziran 2023'te patlayarak yıkıldı, bölge sel altında kaldı. Ukrayna ve Rusya, barajın patlamasından birbirlerini sorumlu tuttu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise uluslararası soruşturma komisyonu kurulmasını önerdi.
Rusya, Belarus'a taktik nükleer silah yerleştirdi
Putin, Belarus'a Temmuz 2023'ten itibaren taktik nükleer silahların konuşlandırılacağını bildirdi. Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko da bir süre sonra silahların ülkeye yerleştirildiğini açıkladı.
Wagner Rus yönetimine isyan etti, kanlı iç çatışmadan dönüldü
Dönemin Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'ya meydan okuyan Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin'in idaresindeki paralı savaşçılar, 23 Haziran 2023'te, Rostov-na-Donu şehrini kontrolü altına alarak Rus Güney Askeri Bölge Karargah binasını ele geçirdi. Bir grup Wagner savaşçısı da askeri araçlarla Moskova'ya yöneldi.
Devreye Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko'nun girmesiyle isyan sona erdi. Prigojin ve savaşçılarının eylemlerine son verip Belarus'a gitmesine izin verildi ve kriz çözüldü.
Wagner'in kurucusu Prigojin ve diğer yöneticilerinin olduğu özel jet, 23 Ağustos 2023'te Moskova'dan kalktıktan bir süre sonra Tver bölgesinde düştü. Kabinde meydana gelen bir patlamadan dolayı uçağın düştüğü belirtilirken Prigojin dahil uçakta bulunan herkes öldü.
Rusya tahıl anlaşmasından ayrıldı
Rusya, anlaşmada kendisiyle ilgili kısmın uygulanmamasını gerekçe göstererek 17 Temmuz 2023'te Tahıl Koridoru Anlaşması'nın fiilen son bulduğunu ve ilgili şartların uygulanması halinde tahıl anlaşmasına döneceğini duyurdu.
2024'e girildiğinde cephede Ruslar yavaş da olsa ilerleyişini sürdürdü. Ateş hattında yoğun çatışmaların yaşandığı yıl boyunca yine pek çok can kaybı yaşandı. Ancak can kayıplarına ilişkin her iki taraf da net bir bilgi vermedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sık sık barışın sağlanması hususunda her iki tarafa çağrıda bulundu.
Ukrayna, Rusya'nın Kursk bölgesini ele geçirdi
Ukrayna ordusunun, Rusya'nın güneyinde bulunan Kursk bölgesine 6 Ağustos 2024'te girerek başlattığı tam kapsamlı saldırı nedeniyle savaşta yeni bir cephe açıldı.
Rus ordusuyla şiddetli çatışmaların yaşandığı bölgede Ukrayna ordusu hızla ilerleyerek 1268 kilometrekarelik alanı kısa sürede kontrolü altına aldı.
Kuzey Kore ile Rusya arasında 2024'te imzalanan "kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının" ardından Pyongyang yönetiminin Rusya'ya gönderdiği yaklaşık 12 bin asker Kursk bölgesinde Ukrayna askerleriyle savaştı.
ABD-Rusya yakınlaşması diplomasi trafiğini arttırdı
2024 sonuna doğru, kasım ayında Rusya-Ukrayna Savaşı'nı durduracağı iddiasıyla seçimlere giren Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesiyle diplomaside gelişmeler yaşanmaya başladı.
2025'ten itibaren Rusya-Ukrayna diplomasisi hızlandı. ABD hem Rusya hem de Ukrayna heyetleriyle ayrı ayrı görüşmeler yaptı. ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 18 Mart'ta yaptığı görüşmenin ardından, Rusya ve Ukrayna 30 gün boyunca enerji altyapı tesislerine yönelik saldırıları durdurma konusunda anlaşmaya vardı ancak iki taraf birbirlerini ateşkes ihlalleriyle suçladı.
Rusya, Paskalya Bayramı nedeniyle Ukrayna'da 19 Nisan'da saat 18.00'den, 21 Nisan saat 00.00'a kadar ateşkes ilan etti. Ukrayna ateşkesi kabul etmedi.
Rusya Kursk bölgesini geri aldı
Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, 26 Nisan'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e, Kursk bölgesinin Ukrayna ordusundan tamamen kurtarıldığını ve Ukrayna ordusunun bölgede mağlup edildiğini bildirdi.
Putin, 9 Mayıs Zafer Bayramı nedeniyle ateşkes ilan etti
Putin'in İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın yenilgiye uğratılmasının 80. yıl dönümü nedeniyle 7 Mayıs'ı 8 Mayıs'a bağlayan gece yarısından 10 Mayıs'ı 11 Mayıs'a bağlayan gece yarısına kadar Ukrayna'da ateşkes ilan etti. Ukrayna ordusu ateşkese rağmen Rus ordusuna karşı askeri operasyonlarını sürdürdü ve ateşkesi kabul etmedi.
Bugün Türkiye'nin ev sahipliğinde İstanbul'da yapılan barış müzakereleri, Rusya ile Ukrayna arasında barışın kapılarını yeniden araladı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
