MOSKOVA - ÖZEL
Rusya, Türkiye'ye termik kömür sevkiyatını artırıyor.
Kommersant gazetesinin haberine göre, Rus termik kömür üreticileri, hidroelektrik santrallerinin üretim kapasitesinin azalması ve istikrarlı çimento üretimi nedeniyle talebin arttığı Türkiye'ye arzlarını artırıyor. Rusya'nın Türkiye pazarındaki ana rakibi olan Kolombiya'daki üretimin azalması da bu duruma destek sağlıyor. Yılın ikinci yarısında, ülkeye Rus kömür sevkiyatlarının artmaya devam etmesi muhtemel, ancak uzun vadede pazarın potansiyeli sınırlı.
NEFT Research tarafından yapılan bir incelemeye göre, Türkiye'de kalorifik değeri 6.000 kcal/kg olan Rus termik kömürünün fiyatları, teslimat, yükleme ve navlun maliyetleri (CFR) dikkate alındığında, bir önceki haftaya göre yüzde 2,9 artarak ton başına 88,2 dolara yükseldi. Analistlere göre bu, Batı pazarlarındaki en yüksek artış. Avrupa'da fiyatlar yüzde 0,3 artarak ton başına 99,9 dolara (CIF ARA), Baltık ve Taman limanlarında ise sırasıyla yüzde 0,3 ve yüzde 0,6 artarak ton başına 61,8 dolara ve 69 dolara (FOB) yükseldi.
NEFT Research, Türkiye pazarındaki fiyat artışını, yüksek sıcaklıklar nedeniyle hidroelektrik üretiminin azalması ve çimento üretiminin istikrarlı seyri nedeniyle kömüre olan talebin artmasıyla açıklıyor.
Analistler, "Rus kömürü, makul fiyatı ve yüksek kalitesi nedeniyle Orta Doğu'da talep görüyordu" diyor. Euler'in kıdemli analisti Nikanor Khalin, elektrik enerjisi endüstrisi ve sanayi için ana talebin yüksek kalorifik değere sahip enerji kömüründen (kg başına yaklaşık 6 bin kcal) oluştuğunu belirtti.
NEFT Research'e göre, Ocak-Haziran 2025 döneminde Rusya, Türkiye'ye demiryoluyla yaklaşık 11,24 milyon ton termik kömür sevkiyatı gerçekleştirdi. Nisan ayından bu yana aylık teslimatlar artarak Haziran ayında 1,89 milyon tona ulaştı. Bu yıl ise bu rakam sadece Ocak ayında daha yüksekti - yaklaşık 2,4 milyon ton.
Enerji ve Finans Enstitüsü uzmanı Alexander Titov, Türkiye istatistiklerine atıfta bulunarak, ülkenin Haziran ayında her türlü kömür alımını Mayıs ayına göre %7, yıllık bazda ise %15 artırarak 3,2 milyon tona çıkardığını belirtiyor. 2025'in ilk yarısında ise Türkiye'nin tüm kömür ithalatı %8 artarak 20,5 milyon tona, Rusya Federasyonu'ndan alımlar ise %41 artarak 15,7 milyon tona ulaştı.
NEFT Research tahminlerine göre, 2025 yılında Rusya Federasyonu'ndan Türkiye'ye 25-30 milyon tonluk kömür ihracatı gerçekleşebilir. Bay Titov, Türkiye'nin Temmuz-Eylül aylarında genellikle aktif olarak kömür satın aldığını ve Rus şirketlerinin muhtemelen teslimatlara katılmak isteyeceğini ekliyor. Uzman, 2024 yılında ise Ağustos-Eylül aylarında Baltık ve Azak-Karadeniz limanlarında Rus kömürü fiyatlarını destekleyen unsurun Türkiye'den gelen spot talep olduğunu belirtiyor. Alexander Titov, "Bu yıl da aynı olabilir" diye tahmin ediyor.
NEFT Research analistleri, 2025 yılı sonuna kadar deniz kömürü de dahil olmak üzere Rus kömürünün Türkiye'ye ihracatının 25-30 milyon tona ulaşabileceğini öngörüyor.
Uzmanlar, "Kısa nakliye dönemi nedeniyle, Türkiye'ye teslimatlar, bugün kömür ihracatının genel ortalama kârsızlığı hesaba katıldığında bile, en azından büyük şirketler için marjinal hale geliyor" diye belirtiyor. Ayrıca, Expert RA ajansında egemen ve bölgesel derecelendirme analisti olan Kirill Lysenko, Türkiye pazarı için Kolombiya ile geleneksel rekabetin zayıfladığını söylüyor. Ülkenin en büyük sahalarındaki üretim hacminin azalması nedeniyle Kolombiya'dan 2025 yılında yapılacak arzın 2,3 kat azalarak 1,7 milyon tona gerileyeceğini söyledi.
Rusya, Türkiye için önemli bir kömür tedarikçisi olmaya devam ediyor. Nikanor Khalin, Karadeniz'deki nispeten elverişli lojistik olanakları ve gerekli kalitede partilerin bulunabilirliğinin Rusya Federasyonu'nun rekabet gücünü desteklediğini söylüyor. Ancak Lysenko, ihracat hacmi tavanının zaten yakın olduğu konusunda uyararak, "Rus şirketlerinin Türkiye pazarındaki paylarını artırmaları için çok az alan kaldı. Orta vadede, ülkenin daha çevre dostu yakıt türlerine kademeli olarak yönelmesi göz önüne alındığında, arzı artırma potansiyeli de sınırlı," diyor. Kirill Lysenko'ya göre, Türkiye'de inşa ve tasarım aşamasında olan 13 bin MW'lık enerji kapasitesinin yaklaşık yüzde 90'ı temiz kaynaklardan geliyor.
.
Fuad Safarov, dikGAZETE.com
