Viyana
UAEA'nın üye ülkelerle paylaştığı ve Associated Press'in (AP) de ulaştığı gizli raporda, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarına ilişkin bilgi verildi.
Raporda, İsrail'in 13 Haziran'da İran'a başlattığı saldırılardan bu yana İran'ın, "silah yapımına yakın seviyede" zenginleştirilmiş uranyum stoklarının doğrulanamadığı belirtildi.
Tahran'ın, nükleer stokları hakkında bilgi paylaşmaya çağırıldığı raporda, söz konusu zenginleştirilmiş uranyum stoklarının "acilen ele alınması gerektiği" vurgulandı.
Raporda, "Bu tür bir raporun sunulması, Ajansın İran'da güvenlik önlemlerine tabi nükleer malzemelerin barışçıl nükleer faaliyetlerde kullanıldığını ve güvenlik önlemlerine tabi tesislerin kötüye kullanılmadığını garanti etmesi için vazgeçilmezdir." ifadeleri kullanıldı.
UAEA'nın eylülde yayımladığı raporda, İsrail'in 13 Haziran'da başlattığı saldırılardan önce İran'ın nükleer silah yapımına yakın seviyede zenginleştirilmiş uranyum stoklarını daha da artırdığı belirtilmişti.
Raporda, 13 Haziran itibarıyla İran'ın yüzde 60'a kadar zenginleştirilmiş 440,9 kilogramlık uranyum stokunun bulunduğu, bunun, Ajansın mayıs ayındaki son raporunda belirtildiğinden 32,3 kilogram fazla olduğu kaydedilmişti.
İran'a BM yaptırımlarının geri getirildiği süreç
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015'teki nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos 2025'te işletme kararı almıştı.
Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) İran ile ortak gönderdikleri mektupta, Avrupalı ülkelerin İran'a BM yaptırımlarını geri getirebilecek "snapback" mekanizmasını işletme kararının "hukuken geçersiz" ve "mantıksız" olduğunu savunmuştu.
İran, süreci durdurabilmek için İsrail ve ABD'nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde UAEA ile 9 Eylül 2025'te Kahire'de anlaşmaya varmış ancak Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanan bu adım yeterli görülmemişti.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 12 Eylül'de İran'ın bu durumda Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilmek dahil adımlar atabileceğini söylemişti.
Tahran'a BM yaptırımlarını kaldıran 2231 sayılı BMGK kararında yer alan snapback mekanizmasının işletilmesinin ardından süreç, İran ile Avrupa arasında yapılan görüşmelerde sonuç çıkmayınca 28 Eylül 2025'te gece yarısı sona ermiş ve İran'a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girmişti.
İran, 18 Ekim 2025 itibarıyla BMGK'nin 2015'teki nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı kararının sona erdiğini ve bu tarihten itibaren nükleer faaliyetlerine ilişkin hiçbir BM kısıtlamasının geçerli olmadığını savunarak ülkenin nükleer dosyasının da BMGK gündeminden çıkarılması çağrısında bulunmuştu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com