Türk mühendisler 'melez' İHA geliştirdi

ANKARA - Göksel Yıldırım

Türkiye'de geliştirilen yerli insansız hava araçlarına (İHA), özgün tasarımlı yeni ürünler ekleniyor. Türk mühendisler, sabit ve döner kanatlı İHA'ların kabiliyetlerini tek bir araçta buluşturan yeni araç geliştirdi.

Nurus'un üretim şirketi Numaş, Türk sanayisine getirdiği yenilikçi çözümlerle dikkati çekiyor.

Yüksek teknolojisi, malzeme bilgisi, tasarım yetenekleri ve otomasyon sistemiyle mobilya üretiminde yenilikçi ürünlere imza atan Numaş, sahip olduğu olanaklarla farklı alanlarda sıra dışı çözümler üzerinde çalışıyor.

Şirket, bu kapsamda sabit ya da döner kanatlı İHA'ların avantajlarını tek bir platformda birleştiren "değişken hacimli İHA" geliştirdi.

Konvansiyonel İHA'lar sabit ya da döner kanatlı olarak iki kategoride üretiliyor. Değişken hacimli İHA ise hem sabit hem de döner kanatlı İHA'ların kabiliyetlerini "melez" olarak nitelendirilen tek araçta buluşturuyor.

Dünyada dikey iniş kalkış yapıp düz uçuşa geçebilen araçlar bulunuyor ancak bunların hepsi bulundukları hacimde sabit kalıyor ve düz uçuşa geçecekleri büyüklük neyse onun gerektirdiği alanlara girebiliyor.

Değişken hacimli İHA ise döner kanatlı İHA gibi havada asılı kalabilirken, sabit kanatlı bir İHA gibi uzun menzil ve yüksek irtifada seyir yapabiliyor. Bu sayede dar alan ve kısa menzil gerektiren görevlerde hava aracı gerekli manevraları yapıp havada asılı kalabiliyor. Dar alanda başlayıp kırsal alanda devam eden görevleri de başka bir platforma ihtiyaç duymadan yerine getirebiliyor.

Araç, bir askeri harekat konseptinde ortaya çıkan ihtiyaca yönelik geliştirildi. Düz uçuşla başlayan takip, sokak arasında araç asılı duramadığı için devam ettirilemiyordu. Asılı durmak için gönderilen hava aracı ise kısa sürede geri dönmek durumunda kalıyor, farklı ekiplerin bölgeye kanalize edilmesi gerekiyordu.

Yapılan çalışmada, tüm bu kısıtlılıklar dikkate alınarak kırsal alanda başlayan takibin tek bir hava aracıyla meskun mahalde de sürdürülebilmesi üzerinde duruldu. Sonuçta ortaya, uzun menzilli, yüksek irtifa seyrüsefer hareket kabiliyetiyle birlikte kısıtlı alanlarda hızlı manevra ve kolay iniş-kalkış imkanı olan bir ürün çıktı. Böylece askeri operasyonlar sırasında kırsalda başlayan takibin, kentsel alanlarda sürdürülebilme olanağı elde edildi.

Değişken hacimli İHA, ayrıca hassas kargo taşıma, 5G mobil veri sistemleri gibi pek çok yeni kullanım alanının da ortaya çıkmasıyla küçük hacimli, uzun uçuş süresine sahip, özelleştirilebilir İHA ihtiyacına yanıt verebilecek.

Araç, dar alanlara inip kalkabilmesi, sonrasında da uzun mesafe kat edebiliyor olması dolayısıyla kargo teslimatlarında önemli bir seçenek sunacak. Araç, teslimat amacıyla geliştirilen diğer ürünlere göre aynı ağırlığı 3-4 kat daha uzun menzillere, 2,5-3 kat daha hızla taşıyabilecek yetenekte bulunuyor. Normal taşıma yöntemleriyle 1,5-2 saatte yapılan bir taşıma işlemi 5-6 dakikada gerçekleştirilebilecek.

Projenin ikinci fazında ise sisteme "akıl" katılmasına yönelik çalışmalara başlandı.

Bu kapsamda, sahadaki kişi, basit komutlarla ihtiyaç duyduğu bilgiyi ve buna ilişkin yeri tanımlayacak. Bunun üzerine yanında bulunan İHA ya da bölgede bulunan başka bir araç oraya yönelebilecek.

Akıllı sistemlerin entegrasyonuyla tüm bunlara karar verebilen, ortam şartlarına göre kendi yolunu bulan sistemler geliştirilecek.

Numaş Yönetim Kurulu Başkan Vekili Renan Gökyay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uçak koltuklarında kullanılan süngerlerin yeni malzemelerle geliştirilmesiyle havacılık sektörüne de giriş yaptıklarına işaret ederek, tüm bu projelerin "su samurları" olarak nitelendirdiği Ar-Ge merkezindeki ekiple hayata geçirildiğini, buradaki hayallerle başlayan İHA projesinin de büyüyerek geliştiğini dile getirdi.

Gelinen noktada dikkatlerini üretim ve ürün iyileştirmeye yoğunlaştırdıklarını anlatan Gökyay, şunları kaydetti:

"İşletmeci olmayı istemiyoruz, işletmeci olmayacağız. Derdimiz işletmeciyle kol kola girip çalışmak, farklı disiplinlerden elde edilen bilgiyi diğer disiplinler için iyi kullanabilmek. 'Küçük olsun benim olsun' yerine, 'Toplu olsun, hep beraber bundan fayda edinelim, birlikten kuvvet doğsun' yaklaşımındayız. İyi ürünler yapıp bunları geliştirmek istiyoruz. Hem işletmeci hem üretici olmak yerine iyi bir üretici olup en iyi teknoloji ve bilimsel katkıyla bunu üretebilmek ana hedefimiz olacak."

Şirket olarak seri üretim ve esnek üretim konularında derin tecrübeleri olduğunu belirten Gökyay, bir üründen 300 bin ürüne ulaşan bir aralıkta üretim yapabildiklerine dikkati çekti.

Gökyay, değişken hacimli İHA'nın seri üretimine ilişkin de "Ürünü bu seviyeden seri üretime hazır hale getirmemiz 4-6 ayı geçmez, çok süratle bunu yapabiliriz. Bununla ilgili çok gelişmiş bir üretim altyapımız mevcut." dedi.