Dakar
Afrikalı askerlerden oluşan sömürge dönemi piyade birliği olan Senegalli Nişancılar'ın, 2. Dünya Savaşı sonrası 1944'te Senegal'e döndüklerinde Thiaroye kışlasında savaş tazminatlarını talep ettikleri için Fransız askerleri tarafından kurşuna dizilmesi 2 ülke arasında hala kabuk bağlamamış bir yara olarak gündemdeki yerini koruyor.
????Hükümet, üzerinden 81 yıl geçen bu katliamın artık toplumsal hafızada yer alması ve hala cevap bulunamayan soruların Fransa tarafından cevaplanması konusunda kararlılığını vurguluyor.
Hükümetin bir grup araştırmacıya hazırlattığı ve Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye'e sunulan 301 sayfalık kapsamlı rapor, katliamın kasıtlı ve planlı olduğunu ortaya çıkardı.
Raporda, katliamın, İkinci Dünya Savaşı'nın sömürge halkları üzerinde yarattığı özgürleşme dalgasının mevcut sömürge düzenini sarsmasını önlemek için planlı biçimde gerçekleştirildiği belirtiliyor.
Söz konusu bulgular, olayın tesadüfi değil, "önceden planlanmış, titizlikle programlanmış ve koordineli bir eylem" olduğunu ortaya koyuyor.
Fransız makamları katliamı örtbas etmeye çalıştı
Raporda, Fransa'nın kurbanların sayısına ilişkin kasten çelişkili ve yanlış rakamlar açıkladığına da vurgu yapılıyor.
Fransa, katliamda 30 ila 70 askerin hayatını kaybettiğini söylese de araştırmacılar, kurban sayısının 300 ila 400 arasında olduğuna dikkati çekiyor.
Araştırmacılar, katliamın sadece Thiaroye kampı ve çevresiyle sınırlı kalmadığını, bazı askerlerin tren istasyonunda öldürüldüğünü ve yaralıların da mezarlıkta veya başka yerlerde öldürülüp Thiaroye'daki mezarlığa nakledilmiş olabileceğini belirtiyor.
Raporda, Fransız makamlarının o dönem katliamı örtbas etmek için elinden geleni yaptığına yönelik eleştiriler de yer alıyor.
Konuya ilişkin arşiv belgelerinin Fransa'ya gönderilmesi nedeniyle Dakar'daki arşivlerin yetersizliğine dikkat çekilirken, Fransız arşivlerinden faydalanılsa bile Fransa'nın birçok soru ve talebe cevapsız kaldığına da işaret ediliyor.
Fransa'dan resmi özür talebi
Raporda, katliamdan sağ kurtulan ancak isyan çıkardıkları gerekçesiyle yargılanan askerlerin davalarının toplu olarak yeniden incelenmesi ve bu sürece Avrupa ve Afrika'dan sivil toplum örgütlerinin da dahil edilmesi talep edildi.
Fransa'ya da kurbanların aileleri ve ait oldukları halklardan resmi olarak özür dilemesi çağrısında bulunuldu.
Thiaroye Katliamı'nı, Senegal'in ve Afrika'nın kolektif hafızasında hak ettiği konuma taşımayı hedefleyen hükümet, katliamın 81'inci yılında bazı adımlar atmak istiyor.
Hükümet kaynaklarından paylaşılan belgeye göre, Senegal, arşiv araştırmaları, raporlar ve arkeolojik kazılar aracılığıyla katliama ilişkin karanlıkta kalan bütün detayları aydınlatmak istiyor.
Thiaroye'da Senegalli Nişancılar anısına bir anıt inşa edilmesi planlanırken, katliama ilişkin belge ve bulguların sergilendiği Thiaroye Müzesi'nin daha işlevsel hale getirilmesi hedefleniyor.
Katliamın okul müfredatlarına dahil edilmesi ve anma etkinliklerine yabancı ülkelerin de davet edilmesiyle uluslararası boyut kazandırılması planlanıyor.
Thiaroye Katliamı
İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlarca esir alınan, ardından 1944'te Amerikalılar tarafından kurtarılan Afrikalı askerlerden oluşan "Senegalli Nişancılar" ismiyle bilinen piyade birliği, Dakar yakınlarındaki Thiaroye Kışlası'na getirildi ve orada yaklaşık 2 hafta bekletildi.
Askerler, primlerini ve savaş tazminatlarını alıp köylerine gitmek istedi ancak Fransızlar söz verdikleri ödemeyi yapmadı.
Askerler haklarını talep etmek için toplandıklarında ise isyan çıkardıkları gerekçesiyle Fransız askerleri tarafından kurşuna dizildi.
Fransız arşivlerinde grubun "ayaklanma" çıkardığı iddiası yer alırken 30 ila 70 askerin öldürüldüğü kayıtlara geçti.
Fransız tarihçi Armelle Mabon, "Yerli savaş esirleri, işgal altındaki Fransa'nın unutulmuş yüzleri" başlıklı kitabında öldürülen askerlerin sayısının 400 olduğunu belirtiyor.
Askerlerin cesetleri topluca çukurlara atılsa da Thiaroye Kışlası'nda sembolik mezarlık da bulunuyor.
Senegalli Nişancılar, Benin, Burkina Faso, Kamerun, Komorlar, Kongo, Fildişi Sahili, Cibuti, Gabon, Gine, Madagaskar, Mali, Moritanya, Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal, Çad ve Togo'dan askerlerden oluşuyordu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com