Madrid
Portekiz basınında hafta başından itibaren yayımlanan tüm anketlerde, iktidardaki Sosyalist Parti (PS) ile ana muhalefetteki sağ görüşlü Sosyal Demokrat Parti (PSD) arasında oy oranları başa baş çıktı.
Ülkede Kasım 2015'ten bu yana iktidarda olan PS'nin azınlık hükümetine dışarıdan destek veren sol ve komünist görüşlü partileri ikna edemeyerek 2022 yılı bütçesini meclisten geçiremeyen ve erken seçime gitmek zorunda kalan Başbakan Antonio Costa, son haftalarda oy kabına uğradı.
Kısa zaman öncesine kadar PS'yi önde gösteren anketler, seçimlere 1 hafta kala az bir farkla da olsa PSD'nin öne geçtiğini ortaya koydu.
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'ta yaptığı anket sonuçlarına göre, seçimlerde PSD'nin yüzde 34,4, PS'nin ise yüzde 33,8 oy alacağı öngörülerek, yeni hükümetin küçük partilerin alacağı oy oranlarına ve müzakerelere göre belirleneceği kaydedildi.
Costa, hafta içinde katıldığı bir programda "Öyle gözüküyor ki tek partinin mecliste çoğunlukta olması Portekizlilerin hoşuna gitmiyor." diyerek, iki büyük partiden (PSD ve PS) kim kazanırsa kazansın seçimlerden sonra diğer partilerin desteğine ihtiyacı olacağını teyit etmiş oldu.
Başbakan olması muhtemel iki kuvvetli aday, mevcut başbakan PS lideri Costa ve ana muhalefetteki PSD lideri Rui Rio, Kovid-19 salgınından dolayı 2 ile 15 Ocak arasında 25 dakikalık programlarla 30 kez televizyonlarda yüz yüze tartışmaya katıldı.
Seçim kampanyası sırasında siyasi partiler vergilendirme, AB'den gelecek fonun dağıtımı, asgari ücret, sağlık ve eğitim sistemine yatırım ile ekonomik krizde olan TAP havayollarına odaklandı.
Sağ görüşlü PSD'nin lideri Rui Rio'nun, ABD'deki "Yeşil kart" modeline benzer bir şekilde göçmen yasasında değişiklik yaparak, puanlama sistemini getireceğini vadetmesi dikkati çekti.
Yeni hükümetin kurulmasında aşırı sağ ile çevreciler kilit olacak
Portekiz'de 230 sandalyeli mecliste sağ ve sol bloklar arasında çok az bir fark olacağı beklentisi, yeni hükümetin kurulmasında, çevreci politikalara ağırlık veren Kişiler, Hayvanlar ve Doğa (PAN) veya seçimlerden en karlı çıkması öngörülen aşırı sağcı Chega (Yeter) partilerinin kilit olacağı tahminini güçlendiriyor.
Sadece üç yıllık bir geçmiş olan Chega'nın ilk katıldığı Ekim 2019 seçimlerinde yüzde 1,29 oy oranıyla 1 olan milletvekili sayısını, pazar günkü seçimlerde 7-9'a kadar yükseltmesi bekleniyor.
Tahminler doğru çıkarsa, şu anda Portekiz meclisinde 7. büyük parti olan Chega, en fazla milletvekiline sahip 3. siyasi parti olacak.
İslam ve göçmen karşıtı politikalarıyla öne çıkan Chega, seçimleri kazanması halinde etnik köken ve ırka dayalı yasalar çıkarmayı vadederken, "ahlaki, sivil, kültürel veya ekonomik olarak ailenin yeniden yapılanmasını garanti etmek için Aile Bakanlığı kurma" sözü verdi.
Chega'nın yükselişini AA muhabirine değerlendiren Portekizli gazeteci ve sosyal iletişim profesörü Carlos Magno, "Portekiz'de sorun aşırı sağ değil, istikrarsız yönetim. Chega tekrarlanan her seçimde oyunu artırmaya devam edecektir. Ama alabileceği en fazla oy oranı yüzde 10'dur." dedi.
Chega lideri Andre Ventura'nın sadece hükümete girmesi halinde PSD'ye destek vereceğini söylediğini vurgulayan Magno, mevcut durumda Portekiz'in "istikrarsızlığın kaçınılmaz olduğu bir dönemden geçtiğini" savundu.
Kovid-19 salgını seçimlere katılımı düşürebilir
Diğer yandan salgın döneminde gerçekleşecek genel seçimde katılım oranının düşmesi kaçınılmaz görünüyor.
Son seçimlerde (6 Ekim 2019) yüzde 48,57 oranında kalan katılımın, Ocak 2021'deki cumhurbaşkanı seçimlerinde yüzde 40'a düştüğünü hatırlatan Portekiz basını, bu oranın pazar günü daha da düşme riski olduğunu vurguluyor.
Mevcut durumda ülke nüfusunun yüzde 10'una denk gelecek şekilde 1 milyona yakın kişi Kovid-19'dan dolayı ev karantinasında bulunuyor.
Seçimlere katılımı artırmak için 23 Ocak'ta Lizbon, Porto gibi bazı büyük kentlerde kurulan sandıklarda vatandaşlara önceden oy kullanma hakkı verilirken, aralarında Başbakan Antonio Costa'nın da olduğu yaklaşık 300 bin kişi şimdiden oyunu kullandı.
Hükümet, ev karantinasında olanların ise 30 Ocak'ta 18.00 ile 19.00 saatleri arasında sandıkta oy kullanmalarına izin verileceğini açıkladı.
Mecliste mevcut durumda 9 siyasi parti bulunurken, toplamda 10,8 milyon seçmenin kayıtlı olduğu seçimlere 21 siyasi parti katılıyor.
Portekiz'de 6 yıldır başbakan olan 60 yaşındaki Costa, bu görevini sürdürmesi halinde 1974'de diktatörlük dönemini sonlandıran Karanfil Devrimi'nden bu yana ülkede en uzun süre başbakanlık yaparak tarihe geçecek.
Eski Porto Belediye Başkanı olan ve 2018'den bu yana PSD'nin liderliğini yürüten 64 yaşındaki Rui Rio ise 6 yıl aradan sonra partisini iktidara taşımak istiyor.
Meclisteki mevcut sandalye dağılımı: Sosyalist Parti-PS 108 (yüzde 36,34), Sosyal Demokrat Parti-PSD 79 (yüzde 27,76), Birleşik Sol-BE 19 (yüzde 9,52), Komünist Parti ile Yeşiller'in ittifakından oluşan Üniter Demokratik Koalisyon-CDU 12 (yüzde 6,33), Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP 5 (yüzde 4,22), Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN 4 (yüzde 3,32), Yeter-Chega 1 (yüzde 1,29), Liberal İnisiyatif-IL 1 (yüzde 1,29), Özgür-Livre 1 (yüzde 1,09)
Aximage şirketinin 16-21 Ocak'taki anket sonuçları: Sosyal Demokrat Parti-PSD yüzde 34,4, Sosyalist Parti-PS yüzde 33,8, Yeter-Chega yüzde 8, Birleşik Sol-BE yüzde 6,6, Üniter Demokratik Koalisyon-CDU yüzde 4,5, Kişiler, Hayvanlar ve Doğa-PAN yüzde 3,2, Liberal İnisiyatif-IL yüzde 2,8, Sosyal Demokrat Merkez- CDS-PP yüzde 1,6, Özgür-Livre yüzde 1,4.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com