Londra
Son olarak 18 Kasım akşamı dünya çapında birçok internet sitesine koruma hizmeti veren ABD merkezli Cloudflare'de yaşanan teknik sorun, X, OpenAI ve çok sayıda platformun dünya genelinde erişime kapanmasına neden oldu. Tek bir altyapı sağlayıcısındaki hatanın küresel düzeyde kesinti yaratması, internetin görünmeyen yapısal bağımlılıklarını yeniden gündeme taşıdı.
Bir kullanıcı tarayıcısına “google.com” yazdığında saniyeler içinde DNS sistemleri devreye giriyor, yönlendiriciler ve çok sayıda veri merkezi üzerinden veri paketleri Google'ın sunucularına ulaşıyor. Bu süreç çoğu zaman deniz altı fiber hatlarının da yer aldığı karmaşık bir zincire dayanıyor. Zincirin herhangi bir halkasında yaşanan arıza, geniş kitlelere doğrudan yansıyor.
????Bulut bilişimin yaygınlaşması, bu etkilerin çarpan etkisiyle büyümesine yol açıyor.
Şirketler 2000'li yılların başına kadar genellikle kendi sunucularını ofislerinden tutuyor, dijital içerikler büyük ölçüde yerel cihazlarda saklanıyordu. Bu dönemde yaşanan arızalar çoğu zaman bireysel düzeyde etkili oluyordu.
Bulut bilişim, çevrim içi perakende devi olarak bilinen Amazon'un mühendislerinin, bilgi işlem altyapısı ve veri depolama ile ilgili aynı sorunları çözmek için aşırı miktarda zaman harcadıklarını fark etmesiyle yaygınlaştı. Bu yükü hafifletmek için paylaşılan bir altyapı kurdu ve ardından bu konseptin internetin büyük bir kısmına uygulanabileceğini fark etti.
Bu fikir hızla yayıldı ve artık çoğu internet kullanıcısı ve işletme bir şekilde bulut bilişime güveniyor. Amazon Web Services'in ardından Microsoft ve Google kendi hizmetlerini piyasaya sürdü ve bu üç teknoloji şirketi küresel olarak bulut bilişim sektörüne hakim oldu.
Bugün milyonlarca sunucunun yer aldığı büyük veri merkezleri ve coğrafi olarak dağıtılmış “bölgeler”, internetin yükünün büyük kısmını taşıyor. Ancak bu merkezlerde yaşanan arızalar, fark edilmeyen bağımlılıklar nedeniyle dünyanın başka noktalarında da zincirleme sorunlara yol açabiliyor.
Altyapı sadece yazılımdan ibaret olmadığı için yazılım hatalarının yanı sıra aşırı ısınma, yıpranmış kablolar veya donanım sorunları da büyük aksamalara neden olabiliyor.
Uzmanlara göre işletmelerin en kritik adımı, kesinti yaşanmadan önce olası senaryolara ilişkin hazırlık yapmak. Bu da ikinci bir bölgeye yedek yatırım yapılmasını veya kritik uygulamalar için şirket içi alternatif sunucular bulundurulmasını gerektiriyor.
Bireysel kullanıcılar açısından ise büyük bir kesinti sırasında alınabilecek pek fazla aksiyon bulunmuyor ve altyapı sağlayıcısının sorunu gidermesi gerekiyor.
"Dünyanın görünmeyen zaafı"
İngiltere Surrey Siber Güvenlik Merkezi Bilgisayar Güvenlik Uzmanı Prof.Dr. Alan Woodward, bugün hemen hemen herkesin hayatında olan internetin temel yapısının desteklediği türden kritik küresel uygulamalar için tasarlanmadığını söyledi.
İnternetin 1990'larda ticarileştirilmesinden beri temelinde hala yanlış yapılandırmaya eğilimli veya büyük ölçüde güvene dayanan ağ protokollerine bağımlı olduğunu anlatan Woodward, "Örneğin, (internet) herkesin Sınır Ağ Geçidi Protokolü'nde (BGP), küresel yönlendirme hakkında doğruyu söylediğini varsayar. Bu sorunların bazılarını hafifletmek için bazı uzantılar eklendiğini gördük, ancak bu zayıflık tamamen çözülmedi. Bununla birlikte, (Cloudflare, AWS, Azure, Google vb.) ağ koruması ve küresel içerik dağıtımı ve depolaması için önemli hizmetler sunan şirketler minimum kesinti ile dikkate değer rakamlara ulaştı." ifadelerini kullandı.
Woodward, internet için altyapı sağlayıcısının arıza vermesinin tüketicileri "çok rahatsız" ettiğine işaret ederek, "Bir altyapı sağlayıcısı arıza verdiğinde, diğer birçok siteyi de etkilediği için bunu fark ederiz. Banka hesabımıza, X gibi sosyal medyaya ulaşamayız. 'Her zaman açık’ bir dünyada yaşamaya o kadar alıştık ki, günün veya gecenin herhangi bir saatinde meydana gelen bir arıza, dünyanın herhangi bir yerindeki önemli sayıda kullanıcı tarafından fark edilir hale geliyor. Bu, elektrik kesintisi gibi. Kesintiyi hatırlarsınız, ancak ondan önceki yıllar boyunca kesintisiz hizmet sunulduğunu hatırlamazsınız." değerlendirmesinde bulundu.
Google, Amazon ve Cloudflare gibi büyük küresel altyapı sağlayıcılarına güvenen şirketlerin ve hükümetlerin, onları kullanmaktan başka fazla seçeneğe sahip olmadığını belirten Woodward, hükümetlerin kritik ulusal hizmetleri destekleyen altyapıyı takip ederek ve en yüksek siber güvenlik ve fiziksel güvenlik standartlarının korunmasını sağlamak için bu şirketlerle çalıştığını kaydetti.
Woodward, ancak son dönemde yaşanan Cloudflare ve AWS kesintisinin gösterdiği gibi istenmeyen sonuçlara yol açan hatalar veya değişikliklerin meydana gelebileceğini ifade ederek, şunları kaydetti:
"18 Kasım’da Cloudflare'de yapılan nispeten küçük bir değişikliğin ardından gelen arıza zincirini kimse öngörememişti. Testler yapılsa bile, canlı sistemlerde ne olacağını tahmin etmek her zaman mümkün değil çünkü bunlar test sistemlerinden çok daha karmaşık ve büyük. Korkarım ki bu altyapı giderek daha karmaşık ve birbirine bağımlı hale geliyor ve tahmin edilebilecek tek şey, bunun tekrar yaşanabileceğidir."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com