Komana Antik Kenti'nin tarihi 1300 yıl geriye gitti

TOKAT - Ekber Türkoğlu

Tokat'taki Komana Pontika Antik Kenti'nde 10 yıldır sürdürülen kazı çalışmalarının bu yılki bölümü tamamlandı.

Bu yıl Hamamtepe'nin üst kısmında Bizans dönemi yapılarının altında yürütülen kazılarda, antik kentin bilinen tarihinden bin 300 yıl öncesine ait Helenistik dönem yerleşimine dair izlere rastlandı.

Buluntular arasındaki en çarpıcı olanlar Ege Denizi'nde bulunan Girit Adası üzerindeki Knossos Kenti'ne ait MÖ 3. yüzyıl sikkesi, adak terrakottaları (pişmiş toprak), siyah firnisli (vernik) Attika seramikleri ve olası 5. yüzyıl Efes seramiği.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Yerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Burcu Erciyas, AA muhabirine yaptığı açıklamada, antik kentteki çalışmaların gelecek yıllarda da süreceğini söyledi.

Bugüne kadar sürdürülen çalışmaların Komana'nın özellikle Ortaçağ'daki merkezi rolünü ortaya koyduğunu belirten Erciyas, buna göre antik kentin 12. ve 14. yüzyıllar arasında Danişmend ile Selçuklu Devleti idaresinde önemli bir üretim, ticaret, tarım merkezi olduğunu anlattı.

Bu yüzyıllarda Komana'nın zengin tarım topraklarında bugün olduğu gibi çeşitli meyve ve sebzeler, tahıl ile yemişler üretildiğini aktaran Erciyas, zengin bir mutfağa sahip yerleşimde hem gıda hem de seramik, cam, metal ve kemik obje üretimi yapıldığını, uzak bölgelerle ticaretin gerçekleştirildiğini dile getirdi.

Özellikle Niksar yolu üzerindeki stratejik konumunun ticaret kervanları, askeri konvoylar ve seyyahların uğrak yeri olmasını sağladığını vurgulayan Erciyas, Bizans döneminden itibaren süren dini öneminin bu alanın kalkınmaya devam etmesini sağladığına işaret etti.

Prof. Dr. Erciyas, kazı çalışmalarının bu yıl 40 gün sürdüğünü belirterek, şöyle devam etti:

"Bu yılki kazılarda Helenistik dönem yerleşimine dair izlere rastlandı. Bu da antik kentin tarihini bin 300 yıl geriye götürmektedir. Bu izler hem mimari kalıntıları hem de arkeolojik buluntuları içermektedir. Bugüne kadar yalnızca yüzeyde ve çok az sayıda rastlanılan bu tür buluntuların arkeolojik kontekstlerde ortaya çıkması, Komana'nın Mitridat Krallığı'nın kült merkezi olarak karakterini ortaya koyacaktır."

Kazının 10. yılındaki bu buluntular ile Komana'daki yerleşimin 3 bin yıllık kronolojisinin ortaya konulabildiğini ve kazıların potansiyelinin görüldüğüne işaret eden Erciyas, "Komana her ne kadar Karadeniz kıyısından içeride, dağların arkasında kalsa da özellikle kült merkezi olması sebebiyle Ege Bölgesi ile ilişkilerini Karadeniz kıyısındaki Helenistik dönem yerleşimleri Amisos, Sinope gibi yerler üzerinden sürdürmüş olmalıdır." ifadesini kullandı.

Kaynaklara göre, Mitridat Krallığı'nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Pontika, Ana Tanrıça Ma'ya adanmış kutsal bir alandı.

Aynı zamanda ticaret merkezi olan bölge, o dönemde kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve kenti çevreleyen verimli arazisiyle Anadolu'nun tüm bölgelerinden ziyaretçi çekiyordu.

ODTÜ, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Tokat Valiliği tarafından desteklenen Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, Orta Karadeniz yöresinin klasik çağ kenti Komana Pontika'nın konumunu belirlemek ve kentsel dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında uygulamaya konulmuştu.

Gümenek Hamamtepe bölgesindeki yüzey araştırmalarının ardından antik kentin gün yüzüne çıkartılması için kazı çalışmaları 10 yıl önce başlatılmıştı.

Kaynak: AA