Kudüs
Netanyahu, perşembe günü sonlanması beklenen Washington ziyareti kapsamında salı ve çarşamba günleri sabah saatlerinde Başkan Trump'la Beyaz Saray'de iki kez görüştü.
Netanyahu'nun ABD ziyareti ve Trump'la gerçekleştirdiği iki görüşme, daha önceki ziyaretlerden farklı olarak ortak bir basın toplantısının yapılmamasıyla dikkati çekti.
İsrailli analistler, bu görüşmelerin, ABD himayesinde Doha'da yürütülen Tel Aviv ile Hamas arasında dolaylı müzakerelerin sürdüğü bir dönemde bazı siyasi mesajlar taşıdığı görüşünü savunuyor.
????"Alışılagelmedik bir ziyaret"
Jerusalem Post gazetesinin siyasi analisti Herb Keinon, "Bir İsrail başbakanı Washington'u ziyaret ettiğinde, fotoğraf çekimleri ve el sıkışmasıyla ziyaretin kendisi bir mesajdır. Başbakan Netanyahu'nun bu ziyareti tamamen farklıydı; Beyaz Saray'da ne fotoğraf çekimi ne de ortak basın toplantısı yapıldı." ifadelerini kullandı.
Netanyahu'nun, ABD Başkanı'yla birlikte meşhur şöminenin önünde oturduğu karenin ortaklığa dair bir mesaj taşıdığını dile getiren Keinon, şunları kaydetti:
"Başbakan Netanyahu'nun bu ziyareti tamamen farklıydı; Beyaz Saray'da ne fotoğraf çekimi ne de ortak basın toplantısı yapıldı. Bunun yerine iki lider Mavi Oda'da akşam yemeğinde bir araya geldi. Bu tür siyasi toplantılar için alışılmışın dışında Netanyahu'ya eşi Sara eşlik ederken Melania Trump ise toplantıda yoktu."
Bir diğer alışılmadık duruma işaret eden Keinon, "Beyaz Saray'da basın mensuplarının önceden odaya girip bazı sorular sormasına izin verildiğini ancak İsrail'in mobil basın mensuplarının dışlandığını" dile getirdi.
Yakın geçmişte, bir İsrail başbakanının Washington ziyaretinde ABD ve İsrail basınıyla fotoğraf çektirmediği çok az olay yaşandığını anımsatan Keinon, bu alışılagelmişin dışına çıkan ziyaretin, ABD'nin İsrail'le koordinasyon içinde İran'ın nükleer tesislerini bombalamasından sadece birkaç hafta sonraya denk gelen bir dönüm noktası olarak değerlendirilebilecek bir zamanda geldiğini hatırlattı.
Gözlerden uzak görüşmelerin muhtemel sebepleri
Keinon, zamanlamasına dikkati çektiği ziyaretin İsrail ile Hamas arasındaki dolaylı müzakereler açısından kritik diplomatik süreç ile ABD-İran görüşmelerinin yakında yeniden başlayacağı beklentisinin olduğu döneme denk geldiğini kaydetti.
İsrailli uzman, ayrıca askeri koordinasyon ya da Hamas'la anlaşmada verilecek tavizler gibi hassas konuların kapalı kapılar ardında görüşülmesinin daha makul olacağını değerlendirdi.
Görüşmenin bu şekilde olmasının o anın ciddiyetini ifade etmenin en sessiz şekli olduğunu belirten Keinon, gösteriş ve törenin olmamasının, liderlerin sonuçlara daha fazla odaklandığını gösterdiğini şeklinde yorumladı.
Basın mensuplarının sınırlı erişimini ve genel olarak törenin olmamasını Keinon, bu toplantının gösteriş için değil iş için düzenlendiğinin bir göstergesi olarak değerlendirdi.
Netanyahu-Trump görüşmeleri 3 düzeyde gerçekleşti
Yediot Ahronot gazetesi analisti Nadav Eyal da "Trump ile Netanyahu arasındaki görüşmelerinin 3 düzeyde gerçekleşti. Birincisi, Trump'ın Netanyahu'yu ortak bir mücadeleyi ifade eden bir kucaklamayla karşılamasıydı." dedi.
"İkincisinin de Gazze'de ateşkes anlaşmasının sağlanması için baskı kuran bir görüşme" olduğuna işaret eden Eyal, "Trump da Suudi Arabistan gibi Orta Doğu'daki müttefiklerinden aldığı baskılarla ateşkes için baskı kurma çalışıyor. Görüşmenin üçüncüsü ise Netanyahu'nun siyasi hayatıyla ilgiliydi." yorumunu yaptı.
Gazze'nin geleceğinin yanı sıra Gazze'deki Filistinlilerin zorla yerinden edilmesi ve İsrail'in bölge ülkeleriyle muhtemel normalleşme anlaşmalarının İsrail hükümetindeki aşırı sağcı bakanları ikna etme konusunda Netanyahu'nun elini güçlendireceğine vurgu yapan Eyal, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Netanyahu, Trump'la derin şekilde ittifak halinde olduğu hissini vermeye çalışıyor. Netanyahu, ateşkesten sonra Gazze'de savaşı yeniden başlatabileceği konusunda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'i ikna etmek için Trump'la derin ittifakını kullanabilir."
"Baskının kurulduğu bir görüşmeydi"
İsrail'in Ynet internet sitesi muhabiri Ilana Koriel ise ABD Başkanı Trump ile Netanyahu'nun Beyaz Saray'daki buluşmasını "azami baskının kurulduğu bir görüşme" olarak nitelendirdi.
Trump ile Netanyahu görüşmesinin, Katarlı ve ABD'li yetkililerin Gazze'de devam eden savaşı bitirmek için müzakerelerde ilerleme kaydetmeye çalıştığı bir dönemde gerçekleştiğini vurgulayan Koriel, şunları kaydetti:
"Netanyahu, resmi bir duyuru yapmadan Beyaz Saray'a çıktı. Trump'la 90 dakika süren görüşmenin ardından ise herhangi bir ortak açıklama olmadı. Ayrıca görüşmeye katılan ABD Başkan Yardımcısı James David (JD) Vance de daha sonra Netanyahu'yla kısa bir görüşme yaptı."
Katar'daki dolaylı görüşmeler
Katar'ın başkenti Doha'da İsrail ile Hamas arasında devam eden dolaylı müzakerelere de değinen Koriel, "ABD'li ve İsrailli yetkililere göre Hamas ile İsrail arasında bir ana konudaki anlaşmazlık devam ediyor. Müzakerelerde 60 günlük geçici ateşkes anlaşmasıyla Gazze'deki 10 esirin iki aşamada salıverilmesi ve esirlere ait 18 cesedin iadesi tartışılıyor." dedi.
Koriel, Doha müzakerelerinde İsrail hapishanelerindeki Filistinli esirlerin salıverilmesi konusunun görüşüldüğüne de dikkati çekerek, müzakerelerde ayrıca Gazze'ye daha fazla insani yardımın girişine izin verilmesi ve Trump'ın ateşkes anlaşmasına garantör olma konusunun de konuşulduğunu belirtti.
Katar müzakerelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlığın sürdüğü ana konunun da Gazze'nin güneyinde yer alan Han Yunus ve Refah kentlerini ayıran Morag Koridorunu elinde tutma planı olduğunu aktaran Koriel, o koridor da Mısır sınırıyla paralel uzanan askeri bir güzergah olduğunu ifade etti.
İsrail Başbakanı Netanyahu'nun söz konusu koridoru "2. Philadelphi Koridoru" olarak andığını dile getiren Koriel, "Gazze ile Mısır arasında tampon bölge olan Philadelphi Koridoru'nun ise İsrail tarafından kontrol edildiğine" işaret etti.
İsrail yönetiminin yeni planında ateşkes anlaşmasından sonra da Morag Koridorunda askeri varlığını sürdürmek istediğine değinen Koriel, "Netanyahu, Hamas'ın sınır hattındaki tünellerden yeniden silahlanmasını engellemek için bunu zaruri bir adım olarak görüyor." değerlendirmesinde bulundu.
Gazze'de ateşkes müzakereleri
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail'in Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkesin sağlanması için gerekli şartları kabul ettiğini açıklamıştı.
Trump, ateşkes görüşmelerine arabuluculuk yapan Katar ve Mısır'ın Hamas'a "nihai teklifi" sunacağını kaydetmişti.
Hamas, Gazze'de İsrail ile ateşkes ve esir takası anlaşmasına ilişkin teklife "olumlu yanıtını" arabuluculara ilettiğini, ateşkesin uygulanması için müzakerelere hazır olduğunu duyurmuştu.
Tel Aviv yönetimi, Gazze'de ateşkes için Hamas'ın Katar önerisinde yaptığı değişikliğin kabul edilemez olduğunu savunmuş, buna karşın İsrail heyeti, müzakereler için Katar'ın başkenti Doha'ya gitmişti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com