Cape Town
Cape Town açıklarında yer alan ada, ülkeyi 1948-1994 yılları arasında yöneten ırkçı apartheid rejimiyle mücadelenin önde gelen liderlerinin yoğun baskı ve tecrit altında tutulduğu yüksek güvenlikli cezaeviyle, ülke tarihinin en karanlık döneminin izlerini yansıtıyor.
UNESCO’nun 1999’da Dünya Mirası ilan ettiği ada, ziyaretçilerini Güney Afrika’nın özgürlük mücadelesinin acı ve dirençle örülü tarihine doğru bir yolculuğa çıkarıyor.
Güney Afrika'nın üç cumhurbaşkanının hapis yattığı cezaevi...
Cape Town kıyılarından 11 kilometre açıkta yer alan ve yaklaşık 5 kilometrekarelik bir alanı kaplayan Robben Adası, rüzgarlı iklimi, kayalık kıyıları ve çıplak coğrafyasıyla Atlantik Okyanusu'nun ortasında izole bir yerleşim olma özelliği taşıyor.
Avrupalı sömürgeciler tarafından 17. yüzyıldan itibaren siyasi sürgün yeri, karantina istasyonu, cüzzam kolonisi, tımarhane ve askeri üs gibi çeşitli amaçlarla kullanılan bu küçük ada, apartheid döneminde rejimin hedef aldığı siyasi liderler ve aktivistlerin ağır tecrit koşullarında tutulduğu yüksek güvenlikli cezaevine dönüştürüldü.
Ahmed Kathrada, Walter Sisulu, Govan Mbeki ve Robert Sobukwe gibi özgürlük mücadelesinin önde gelen isimlerine ev sahipliği yapan Robben Adası Güney Afrika’nın apartheid sonrası cumhurbaşkanlarından Nelson Mandela, Kgalema Motlanthe ve Jacob Zuma’nın hapis yattığı yer olarak tarihteki yerini aldı.
Geçmişte sömürgeciliğin ve apartheid rejiminin en sert uygulamalarına sahne olan bu yer, 1997'den beri müze statüsüyle ziyaretçilerini geçmişin karanlık tanıklıklarıyla yüzleştiriyor.
"Bazıları yalnızca duvara vurdukları için idam sehpasına gönderildi"
1976-1985 yılları arasında siyasi mahkum olarak hapis yattığı Robben Adası'nda bugün müze yetkilisi olarak görev alan Tom Moses, mahkumların maruz kaldığı uygulamaları ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlattı.
Moses, "mahkumlar üzerinde fiziksel ve psikolojik sistematik baskının her gün yeniden üretildiği bir tecrit alanı" olarak tanımladığı adada yıllar boyunca soğuk hücrelerde, kötü beslenme koşullarında, ağır çalışma düzeni ve konuşma yasağı altında yaşamak zorunda kaldıklarını aktardı.
Mahkumların zemin üzerine serdikleri battaniyede yatırıldığını belirten Moses, şu ifadeleri kullandı:
"Hücrelerde birbirimizle konuşma fırsatımız hiç olmadı. Avluda evet konuşabilirdiniz ama hücrelerde hayır. Birbirinizle iletişim kurmak için duvara vurmak zorundaydınız. O yıllarda duvara vurma sesleri kaydedilirdi. Duvara vurma kayıtlarını alır güvenlikten sorumlu polislere gönderirlerdi ve o görevliler bunları analiz ederdi. Şüpheli ya da suçlayıcı bir şey bulduklarında sizi almaya gelirlerdi. Sizi ana karaya geri götürürlerdi. Ve aramızdan bazıları yalnızca duvara vurdukları için idam sehpasına gönderildi."
Moses, taş ocağında çalışmaya gitmeyen mahkumların günde 22-23 saat hücrede tutulduğunu aktararak, "Yukarıdaki taş ocağındaki taşlar ise orada ölenlerin, aşağılananların, dövülenlerin ve işkence görenlerin çektiği acıyı temsil eder. On üç, on dört yaşındaki genç çocuklar bile orada ezilir kırılırdı. Bu taşların temsil ettiği şey budur. O taşlardan biri de Nelson’a aittir." diye konuştu.
"Bizi ayakta tutan tek şey inançtı"
Moses, Mandela dahil çoğu mahkumun çalıştırıldıkları kireç taşı ocağında sağlığını kaybettiğini belirterek, "Nelson 1982 yılında başka yere nakledildiğinde zaten hasta bir adamdı çünkü tüberküloz geçirmişti ve ayrıca prostat kanseri vardı. Bugün hayatta kalanlarımızın çoğu akciğer kanseri, prostat kanseri, böbrek yetmezliği ya da göz hastalıklarından ölür. Karşı karşıya olduğumuz dört temel sağlık sorunu bunlardır." şeklinde konuştu.
Gardiyanların sıklıkla yaptığı aramalarda revirden çalınmış gazeteler dışında bir şey bulamadıklarını kaydeden Moses," O yıllarda gazeteleri çalmasaydık tamamen bilgisiz kalırdık. Bu yüzden çalmak ve risk almak zorundaydık." dedi.
Moses, Robben Adası'nda her şeye rağmen inançları uğruna hayatta kalmayı başardıklarını belirterek, "O yıllar boyunca yaşanan tüm zorluklar, aşağılamalar ve Robben Adası'ndaki işkenceler içinde bizi ayakta tutan tek şey inançtı, başka hiçbir şey değil." değerlendirmesinde bulundu.
Adada bir türbe...
Hollandalı sömürgeciler tarafından 17. yüzyıldan itibaren Malay Yarımadası çevresinden getirilen Müslümanların sıklıkla sürgün edildiği bir yer olan ada, Güney Afrika Müslüman toplumunun kurucularından kabul edilen Tuan Guru gibi tarihi şahsiyetlere de ev sahipliği yaptı.
Bugün ada çevresine dağılmış hapishane binaları, kiliseler ile ölülerin ırklarına göre ayrıldıkları Hristiyan mezarlarının arasında tek başına yükselen bir Müslüman türbesi dikkati çekiyor.
Cape Town'a ve Robben Adası'na ilk sürgün edilen Malay soylularından Prens Abdurahman Motura adına dikilmiş bu türbe, Cape Müslümanlarının "kramat" adını verdikleri önde gelen kutsal mekanlar arasında yer alıyor.
Mandela'nın hücresi...
Robben Adası'nı ziyaret edenlerin en çok ilgi gösterdiği bölümlerin başında ise ülkenin ilk siyahi cumhurbaşkanı Mandela'nın 1964-1982 yılları arası kaldığı hücre geliyor.
Yaklaşık 5 metrekarelik hücrede, yere serili bir şilte, battaniye, küçük bir masa, yemek tası ve tuvalet kovası bulunuyor.
Adanın bir diğer ilgi çekici mekanlarından biri ise Mandela ve diğer mahkumların sağlıklarını kaybetmek pahasında çalıştırıldıkları taş ocağı.
Ada'ya ulaşım...
Adaya ulaşım, müzenin Waterfront bölgesinde yer alan iskelesinden gün içinde belirli aralıklarla yapılan tekne seferleriyle gerçekleştiriliyor.
Masa Dağı ve Atlantik'in ihtişamlı manzarası ve tarih boyunca adayı adeta bir gemi mezarlığına dönüştüren hırçın dalgaların sarsıntısı eşliğinde yaklaşık 30 dakikalık deniz yolculuğunun ardından ziyaretçiler önce adanın çevresinde düzenlenen otobüs turuna çıkıyor, sonrasında eski mahkumların rehberliğinde hapishane bölümlerini geziyor.
Ulaşım dahil yaklaşık 4 saat süren ziyaretin ücreti ise yetişkinler için kişi başı 600 Güney Afrika randı (35 dolar), çocuklar için 310 Güney Afrika randı (18 dolar).
Kaynak: AA
.
dikGAZETE.com