Ebelikten vekilliğe; Fransız Batı Afrikası'nın ilk kadın milletvekili Aoua Keita

Dakar

Mali, 22 Eylül 1960'da kazandığı bağımsızlığının 60'ıncı yılına girerken, ebe olarak başladığı kariyerinde o dönem Fransız Batı Afrikası olan bugünkü Mali'nin ilk kadın milletvekili aktivist Aoua Keita'nın sömürgecilik ve cinsiyet eşitsizliğiyle mücadelesi bugün hala hafızalardaki yerini koruyor.

Fransız Sudan'ının o dönem başkenti sayılan Bamako'da 1912'de doğan Keita, babası sayesinde 1923'te dönemin tek kız okulunda eğitim gördü.

Eğitimine Dakar'daki tıp fakültesinde devam eden Keita, 1931'de ebe olarak mezun oldu.

Ülkenin kuzeyindeki Gao'ya atanan Keita, mesleği sayesinde kadınlarla, ileride siyasi yaşamında büyük fark yaratacak güven temelli ilişkiler kurmaya başladı.

Keita, siyasete, 1946'da önce Doktorlar, Veterinerler, Eczacılar ve Ebeler Birliğine, ardından Sudan Birliği-Afrika Demokratik Yürüyüşüne (US-RDA) katılarak adım attı.

Siyasi mücadelesini ebe olarak görev yaptığı bölgelerde de yürüten Keita, kadınlara daha fazla sosyal hak ve eşitlik için telkinlerde bulundu.

Keita hemcinsleriyle bazen gizlice hastane odalarında bir araya geldi.

Çocuk sahibi olamadığı için 1935'te evlendiği eşinden 1949'da boşanan Keita sonraki yaşamında tamamen mesleğine ve politik mücadelesine odaklandı.

1959'da ilk kadın milletvekili oldu

Hayatında, kadın hakları ve sömürgecilikle mücadelenin ayrılmaz bir bütüne dönüştüğü Keita, öğretmen arkadaşı Aissata Sow Coulibaly ile 1956'da Bamako'da kadın işçi sendikasını kurdu.

Keita, 2 yıl sonra Sudan Kadın Birliğinin (UFS) oluşumunda yer aldı ve US-RDA'nın siyasi bürosunun tek kadın üyesi oldu.

1959'da yapılan genel seçimlerde ise Sikasso'da milletvekili seçilen Keita, Fransız Batı Afrikası'nın bugünkü adıyla Mali'nin ilk kadın vekili olarak tarihe geçti.

Evlilik kanununun yürürlüğe girmesinde kritik rol oynadı

Keita, Fransız Batı Afrikası'nın dağılması ve Mali'nin 1960'da bağımsızlığını kazanmasından 2 yıl sonra, kadınlara birçok hak tanıyan evlilik ve vesayet kanununun oluşturulmasında ve yürürlüğe girmesinde önemli rol oynadı.

Siyasi kariyeri 1967'de aniden sonlanan Keita, Modibo Keita yönetiminin darbeyle devrilmesiyle sürgüne zorlandı.

Keita, son dönemlerini Kongo Cumhuriyeti ve Fransa arasında geçirdi ve 1975'te hayatını kaleme aldı.

Keita'nın "Kendi ağzından Aoua Keita'nın hayatı" başlıklı otobiyografisi, 1976'da Afrika Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Ebe olarak başladığı meslek hayatında, adını ülkesinin ilk kadın milletvekili olarak tarihe geçiren Keita, 1980'de Bamako'da yaşamını yitirdi.

Aoua Keita, bugün askeri darbe ve sivil geçiş arasında kendine bir gelecek belirmeyen çalışan Mali'de bağımsızlık mücadelesi denilince hala akla gelen ilk isimlerin başında yer alıyor.

Kaynak: AA