?>

Çiçek hastalığıyla adı duyulan aşı dünyanın gündeminden hiç düşmedi

Yeni tip koronavirüs salgınıyla yeniden gündeme gelen aşılar, insanlığın birçok hastalıktan kurtulmasını sağladı, bu alanda tarihteki ilk çalışmalar çiçek hastalığıyla başladı.

Sağlık - 5 yıl önce

Ankara

Kovid-19 salgını, tüm dünyanın gözünü aşı geliştirme çalışmalarına ve uygulamalarına çevirdi. Olumlu gelişmelerin yaşandığı ve Türk bilim insanlarının başarılarının da gündeme geldiği aşı çalışmalarında uygulamalara geçilmesi umut oldu.

Günümüzde de olduğu gibi insanlık, tarih boyunca hayat kurtaran aşıları ve bu aşıları keşfedenleri dikkatle takip etti.

Modern aşının tarihi 18. yüzyılda Edward Jenner ve çiçek aşısına dayanıyor. Bugünkü çiçek aşısının bilimsel olarak ilk çalışmalarını yapan 1749 doğumlu İngiliz cerrah Jenner, geliştirdiği aşıyı ilk olarak köyündeki çocuklar üzerinde denedi. Jenner, bilimsel olarak tıpta bir çığır açtı ve modern immünolojinin temellerini attı.

Çiçek aşısının ardından yaklaşık 90 yıl boyunca Fransız mikrobiyolog ve kimyager Louis Pasteur'ün 1885'te kuduz aşısını bulmasına kadar aşı alanında başka bir gelişme yaşanmadı.

Kuduz aşısını tifo, kolera ve veba aşılarının geliştirilmesi izledi. İnsanlık, 20. ve 21 yüzyılda onlarca yeni aşının bulunmasına tanıklık etti.

Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde aşı çalışmaları

Osmanlı Devleti döneminde aşı üretimi için çalışmalar ilk olarak 18. yüzyılda başladı.

1721'de İngiltere Büyükelçisinin eşi Lady Mary Montagu ülkesine yazdığı bir mektupta "İstanbul'da çiçek hastalığına karşı aşı denilen bir şey" yapıldığını bildirdi.

Bu mektup, aşı yapımına ilişkin ulaşılmış en eski belgeler arasında yer aldı.

Pasteur, kuduz aşısına yönelik çalışmalarını sürdürebilmek için dönemin devlet başkanlarına maddi katkı için yazı gönderdi.

Sultan 2. Abdülhamid, Pasteur'ün bu talebini, çalışmalarını İstanbul'da sürdürmesi şartıyla kabul edeceğini bildirdi. Bu teklifin Pasteur tarafından kabul görmemesi üzerine ikinci teklif oluşturuldu ve Pasteur'e Mecidiye Nişanı ile birlikte 10 bin altın gönderildi, aynı zamanda Osmanlı'dan 3 kişinin de asistan olarak yetiştirilmesi istendi.

Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane'den müderris Alexander Zoeros Paşa'nın başkanlığında Kaymakam Hüseyin Remzi ve Kaymakam Veteriner Hüseyin Hüsnü beylerin gönderilmesine karar verildi.

Daha sonra bu ekip çalışmalara temel teşkil etmesi için "kuduz mikrobu" enjekte edilmiş bir kemik iliğiyle geri döndü. 1887'nin Ocak ayında Zoeros Paşa'nın kliniğinde Daûl-Kelp ve Bakteriyoloji Ameliyathanesi (Kuduz Tedavi Müessesesi) kuruldu.

Bu kurum dünyada üçüncü, doğunun ise ilk kuduz merkezi oldu. Daha sonra bu merkez difteri serumu da üretti.

Çiçek aşısı için kanun çıkarıldı

Çiçek aşısının uygulanması için kanun çıkaran Osmanlı, 1887'de kuduz aşısını getirtti. Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane'de ilk kuduz aşısı üretildi,

1892'de bakteriyoloji hane ve ilk çiçek aşısı üretim evi kuruldu. Tifo 1911'de, kolera dizanteri ve veba aşıları 1913'te ilk kez hazırlandı, uygulandı.

Verem aşısı üretimi ise Türkiye'de 1927'de başladı. 1931'den 1996 yılına kadar tetanoz ve difteri aşıları üretildi.

1937'de ise kuduz serumu üretilmeye başlandı. Kolera salgını için 1940'ta Çin'e aşı gönderildi.

Tifus aşısı ve akrep serumu üretimine 1942'de başlandı, 1947'de Biyolojik Kontrol Laboratuvarı kuruldu.

İnfluenza Laboratuvarı Dünya Sağlık Örgütü tarafından Uluslararası Bölgesel İnfluenza (grip) Merkezi olarak tanındı ve influenza aşısı üretimine geçildi. 1976'da da "Kuru BCG" aşısının deneysel üretimi başladı, 1983'te bu aşıda üretime geçildi.

Kurtuluş Savaşı dönemi

Kurtuluş Savaşı sırasında zor koşullar altında hayvan ve insan aşıları üretilmeye devam edildi. İstanbul'un işgali sonrasında aşı merkezi önce Eskişehir, daha sonra da Kırşehir'e taşındı.

Aynı dönemde Afyon'da da çiçek aşısı üretilmeye devam edildi. Erzurum'daki serum laboratuvarı Rus işgali sırasında Halep, Niğde, Sivas ve Erzincan'a taşındı. Kastamonu'da da aşı üretimi yapıldı.

Kaynak: AA

dikGAZETE.com

Haftanın Öne Çıkanları

Medipol Başakşehir PSG deplasmanında

2020-12-07 12:56 - Spor

İspanyol AS gazetesinden 'Irkçılığa dur' manşeti

2020-12-09 13:36 - Spor

Fenerbahçe deplasmanda kaybetmiyor

2020-12-07 00:41 - Spor

Marmara sahillerinde denizanası yoğunluğu

2020-12-06 20:21 - Gündem

Azerbaycan'da şehitler anıldı

2020-12-04 16:26 - Dünya

Kolluk kuvvetlerinin sıcak yüzü fotoğraf karelerine yansıdı

2020-12-05 16:16 - Gündem

Atakaş Hatayspor evinde rahat kazandı

2020-12-10 02:07 - Gündem

THY aralık ayı uçuş planını duyurdu

2020-12-07 21:06 - Gündem

Tahran'da doğal gaz patlamasında 6 kişi hayatını kaybetti

2020-12-10 19:36 - Dünya

Afet Riski Azaltma ve Deprem Çalıştayı yapıldı

2020-12-08 15:51 - Gündem

İlgili Haberler

Kilis'te 508 kişiye bağımlılıkla mücadele desteği verildi

12:33 - Sağlık

Van'ı "sağlık üssü" haline getirecek şehir hastanesi için çalışmalar başladı

12:17 - Sağlık

Gaziantep'te dar gelirli ailelere ücretsiz tüp bebek desteği

13:22 - Sağlık

Uzmanından "Kene riski şehirlerden çok kırsalda yüksek" uyarısı

13:18 - Sağlık

İhmal edilen gül hastalığı kalıcı damar sorunlarına neden oluyor

12:47 - Sağlık

Günün Manşetleri

İran: İsrail barış ve güvenliği eşi benzeri görülmemiş şekilde tehdit ediyor

01:33 - Dünya

Dışişleri Bakanı Fidan: İsrail barış istemiyor. İsrail istikrar istemiyor

01:27 - Dünya

Enerji ve maden alanlarına yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi TBMM Genel Kurulunda

00:53 - Siyaset

İsrail'in Suriye'deki saldırılarına karşı TBMM kararı Resmi Gazete'de yayımlandı

00:48 - Gündem

Şampiyonlar Ligi'nde 1. eleme turu tamamlandı

00:43 - Spor